رنگها همیشه با حلال استفاده می‌شوند و حلال‌ها با حل شدن در رنگ باعث افزایش حجم رنگ و رقیق‌تر شدن آن می‌شوند. به قسمت حل شونده، تینر (به انگلیسی thinner) گفته می‌شود و درصد ترکیب این حلال در رنگ اصلی با توجه به نوع استفاده متفاوت است.
مثلاً اگر رنگ را با قلم‌مو یا غلتک استفاده می‌کنید غلظت بیشتری باید داشته باشد نسبت به وقتی که رنگ را در پیستوله استفاده می‌کنید.
اما این غلظت باید چقدر باشد؟ برای رنگ‌های اکریلیک چقدر باید آب اضافه کنیم؟ برای نیم‌پلی‌استر و سیلر و کیلر چقدر باید حلال اضافه کنیم؟ رنگ‌هایی روغنی به چه نسبتی با تینر روغنی باید ترکیب شود؟
آیا باید منتظر سعی و خطای خودمان باشیم و آن‌قدر خراب کنیم تا یاد بگیریم یا برای این سؤال هم راه‌حلی علمی و قابل‌اجرا وجود دارد؟
با خواندن این آموزش آیچوب یک راه‌حل ساده و ارزان و دقیق و البته قابل‌اجرا برای هر آماتوری را برای ساختن استاندارد رنگ یاد می‌گیرید.
ویدئوی آموزش رقیق کردن رنگ برای پیستوله باد
تماشا این ویدئو در برخی اپراتور ها با ترافیک نیم بها محاسبه می شود!
پیشنهاد آیچوب: آموزش ۰ تا ۱۰۰ رنگ چوب و MDF
چرا باید به رنگ حلال اضافه کنیم؟
بزرگ‌ترین کاری که حلال می‌کند علاوه بر مناسب‌سازی رنگ برای پاشش، افزایش زمان خشک شدن رنگ با زیاد کردن زمان تبخیر است تا رنگ با خشک شدن سریع دچار عوارضی مانند پوست پرتقالی شدن نشود و سطحی یکدست و صاف داشته باشیم.
غلظت یا ویسکوزیته رنگ چیست؟
غلظت یا ویسکوزیته رنگ چیست؟
ویسکوزیته یا گرانروی مقاومت مایعات یا سیال‌ها در برابر جاری شدن است که بر اساس دما و زمان بیان می‌شود. در دمای بالاتر ویسکوزیته مایعات تغییر می‌کند و سریع‌تر (زمان) جاری می‌شود (مثل وقتی که روغن را گرم می‌کنیم).
پیشنهاد آیچوب: آموزش تنظیم پیستوله رنگ | آموزش رنگ آمیزی با پیستوله
چگونه غلظت رنگ را اندازه‌گیری کنیم؟
با اضافه کردن حلال به رنگ غلظت آن را کم می‌کنیم و رنگ رقیق‌تر می‌شود. می‌توانیم با ابزارهای آزمایشگاهی میزان رقیق‌شدن رنگ را اندازه‌گیری کنیم؛ اما این ابزارها ارزان نیستند.
اساتید هم با اتکا باتجربه و با گرفتن نمونه کمی از رنگ و ریختن آن از ارتفاع چند سانتی‌متری در سطل رنگ و دیدن میزان و زمان مویی شدن (یک اصطلاح است) به‌اندازه تقریبی و تجربی غلظت رنگ پی می‌برند.
اما چالش دقیقاً همین‌جا است! یک آماتور و تازه‌کار نمی‌تواند این‌قدر خطا کند تا یاد بگیرد.
چاره کار استاندارد کردن روش اندازه‌گیری غلظت رنگ است که باوجوداینکه در جهان بسیار مرسوم است؛ اما در ایران به دلیل اصولی نبودن آموزش رنگ‌کاری و سنتی بودن و البته عدم تمایل اساتید به آپدیت شدن به آن توجهی نشده است.
استفاده از کاپ غلظت‌سنج برای رقیق کردن رنگ
اگر پیستوله خریده باشید مخصوصاً در انواع برقی همراه پیستوله یک لیوان که ته آن سوراخ است هم در کنار پیستوله بوده است.
این کاپ (Cup) همان ابزار ساده اما کاربردی ما برای سنجش میزان رقیق کردن رنگ است.
چهار استاندارد برای این کاپ‌ها وجود دارد که دو استاندارد اروپایی (DIN) آمریکایی (Zahn) بسیار رایج است و از بین این دو استاندارد کاپ‌های فورد ((Ford cup تحت استاندارد DIN با شماره‌های #2 و #3 و # 4 در ایران استفاده می‌شود که شماره‌های 2 و 4 برای رنگ مناسب است.
چگونه با کاپ غلظت رنگ را اندازه‌گیری کنیم؟
اصول کار بسیار ساده است؛ لیوان یا کاپ را پر از رنگ می‌کنیم و مدت‌زمان خالی شدن کاپ را از سوراخ انتهای لیوان اندازه‌گیری می‌کنیم.
ویسکوزیته در اینجا یعنی مدت زمانی با واحد ثانیه که طول می‌کشد تا یک کاپ پر از مواد در دمای 25 درجه سانتیگراد کاملاً خالی شود. هر چه این زمان بیشتر باشد؛ یعنی سیال غلیظ‌تر است و هر چه این زمان کمتر باشد؛ یعنی کاپ زودتر خالی شده است و سیال رقیق‌تر است.
آموزش استفاده از کاپ غلظت‌سنج رنگ
روی قوطی رنگ، یا در کاتالوگ رنگ و یا در پیستوله‌ها اعدادی نوشته می‌شود که پیشنهادهای سازنده رنگ یا پیستوله برای سنجش غلظت رنگ است.
کاپ مناسب برای سنجش غلظت رنگ
این اعداد معمولاً به شکل 24” in #2 و یا در قالب جدول نوشته می‌شود (در رنگ‌های ایرانی چنین روشی مرسوم نیست) که در این مثال می‌خواهد به ما بگوید که غلظت رنگ باید طوری باشد که اگر از کاپ شماره 2 استفاده کنید خالی شدن رنگ از کاپ 24 ثانیه طول بکشد. این عدد با خطای 2 تا 3 ثانیه هم البته قابل‌قبول است.
– برای رنگ‌های ایرانی هم در ادامه پیشنهادهای آیچوب را در قالب جدول و توضیحات خواهم نوشت.
برای استفاده از کاپ به ترتیب زیر عمل کنید.
- ابتدا رنگ خام را به‌خوبی هم بزنید تا مواد ته‌نشین شده در تمام‌رنگ یکدست شود.
- دمای رنگ و محیط برای رسیدن به بهترین نتیجه باید 25 درجه سانتیگراد باشد.
- حلال و رنگ را با هم ترکیب کنید طوری که ایجاد حباب نکند.
- فنجان را کاملاً وارد رنگ ساخته شده کنید.
- فنجان را به سمت بالا بیاورید طوری که سوراخ انتهای فنجان از رنگ خارج نشود.
- مراقب باشید حباب هوا وارد کاپ نشده باشد.
- هم‌زمان با نگاه کردن به ثانیه‌شمار ساعت، کاپ را بالا بیاورید.
- شروع به زمان‌سنجی کنید.
- به‌محض اینکه ریزش رنگ از سوراخ دچار وقفه شد ثانیه را نگه دارید.
- شماره کاپ (2 و 3 یا 4) را به همراه تعداد ثانیه یادداشت کنید.
با توجه به شماره کاپ و زمان به ثانیه و مقایسه آن با مقادیر پیشنهادی با اضافه کردن رنگ یا تینر به غلظت پیشنهادی برسید (اگر غلظت کم بود رنگ اضافه کنید اگر غلظت زیاد بود تینر اضافه کنید).
پس از پایان سنجش فنجان را با حلال رنگ و مسواک غیرفلزی تمیز کنید
پیشنهاد می‌کنم مقدار رنگ و تینر را بر حسب لیتر یا حجم یادداشت کنید تا در دفعات بعدی نیازی به سنجش دوباره نداشته باشد.
غلظت پیشنهادی رنگ‌های مختلف چقدر باید باشد؟
برای اینکه مقیاسی داشته باشید از مقدار غلظت و زمان خالی شدن کاپ مثالی می‌زنم
اگر کاپ شماره 4 را پر از آب کنید خالی شدن آب حدود 7 ثانیه طول می‌کشد و اگر همین کاپ را رنگ‌روغنی (یکی از برندها را امتحان کردیم) بریزیم خالی شدن حدود 6 دقیقه طول می‌کشد.
پس حالا مقیاسی ذهنی برای تصور غلظت رنگ داریم.
در ادامه غلظت برای رنگها، پوشش‌ها و وارنیش‌های مختلف در ایران را پیشنهاد می‌کنم.
غلظت رنگ برای پاشیدن رنگ اکریلیک با پیستوله
برای ساخت رنگ اکریلیک پایه آب نسبت ترکیب به‌اندازه‌ای باشد که زمان خالی شدن کاپ شماره 4 فورد بین 20 تا 25 ثانیه شود.
در این صورت برای پاشش با پیستوله با فشار کاری 4 تا 5 بار مناسب است.
اگر می‌خواهید دست‌اول را سنگین‌تر بپاشید می‌توانید زمان را تا 35 ثانیه هم‌افزایش دهید.
پیشنهاد آیچوب: معرفی انواع رنگ چوب | کدام رنگ مخصوص چوب است؟
غلظت رنگ برای پاشیدن رنگ روغنی با پیستوله
درصد ترکیب تینر با رنگ
حلال رنگ‌روغنی تینر روغنی است و در آزمایش با کاپ فورد #4 باید زمانی بین 15 تا 25 ثانیه داشته باشد تا مناسب پاشیدن با پیستوله باد با فشار 4 تا 5 بار شود.
برای ساخت رنگ و اجرا با قلم‌مو و غلتک زمان خالی شدن کاپ 35 تا 45 ثانیه پیشنهاد می‌شود.
غلظت رنگ برای پاشیدن رنگ انامل با پیستوله
رنگ‌های انامل نوعی جلای غیرشفاف و بسیار مقاوم در برابر رطوبت و خش و انعطاف‌پذیر است که سطح چوب را کاملاً پوشش می‌دهد و مقاومت بالایی دارد.
ویسکوزیته این رنگ برای پاشش با پیستوله باد باید بین 15 تا 25 ثانیه با کاپ شماره 4 فورد باشد تا بهترین نتیجه به دست آید. برای استفاده با قلم‌مو یا غلتک غلظت را حداقل دو برابر کنید.
غلظت رنگ برای پاشیدن سیلر سلولوزی با پیستوله
حلال سیلر سلولوزی، تینر فوری است و پس از حل کردن و ترکیب با سیلر باید زمان تخلیه 20 تا 30 ثانیه با کاپ #4 را داشته باشد تا برای پاشش با پیستوله مناسب باشد.
اعمال سیلر با قلم‌مو، کاردک و یا غلتک رنگ پیشنهاد نمی‌شود؛ ولی در صورت استفاده می‌توانید زمان را تا دو برابر افزایش دهید.
نسبت تینر به رنگ برای پیستوله
غلظت رنگ برای پاشیدن نیم پلی استر با پیستوله
برای پاشش نیم پلی‌استر با پیستوله ابتدا باید به پیشنهاد سازنده وارنیش توجه کنید. برندهای مختلف درصدهای ترکیب با حلال مختلفی و حتی نوع تینر مخصوص به خود را دارند.
به‌صورت عموی ویسکوزیته نیم پلی‌استر برای پاشش با پیستوله با فشار 4 تا 5 بار باید طوری باشد که کاپ #4 در مدت‌زمان 20 تا 25 ثانیه تخلیه شود.
بعضی از سازندگان با توجه به ویسکوزیته نیم پلی‌استر نسبت ترکیب یک به ده را هم پیشنهاد می‌کنند که در نهایت معیار 20 تا 25 ثانیه مقیاس بهترین برای شما است.
غلظت رنگ برای پاشیدن کیلر و کیلر خودرویی با پیستوله
برای کیلرهای خودرویی و انواع دیگر وارنیش و کیلر بهترین حالت زمان 20 تا 25 ثانیه با تلرانس 5 ثانیه‌ای (ثانیه بیشتر یا کمتر قابل‌قبول است) است.
البته باز هم باید به نوع تینر با توجه به پیشنهاد سازنده وارنیش توجه کنید و قبل از حل کردن دستور استفاده را روی قوطی وارنیش مطالعه کنید.
اما درهرصورت زمان 20 تا 30 ثانیه برای وارنیش‌ها و اعمال با پیستوله را می‌توانید ملاک قرار دهید.
غلظت رنگ برای پاشیدن نیم پلی استر براق با پیستوله
بهترین غلظت پیشنهادی ما نسبت ترکیب یک به ده (ده واحد تینر یک واحد نیم پلی‌استر) با ویسکوزیته 18 تا 20 ثانیه با کاپ شماره 4 است که عملکرد خوبی در پاشش با پیستوله‌ها دارد.
بیشتر موارد بالا با پیستوله نازل 1.7 و 1.8 عملکرد خوبی دارند.
پیشنهاد آیچوب: مشکلات رایج در رنگ‌کاری با پیستوله نقاشی
جدول زمان و غلظت رنگ برای کاپ‌های شماره 2 و 3 و 4
گاهی در بعضی از رنگها عدد به ثانیه نوشته نمی‌شود و میزان غلظت برای پاشش نوشته می‌شود.
در جدول زیر می‌توانید برای کاپ با شماره‌های مختلف میزان غلظت و زمان را به دست آورید.
خواندن این جدول هم بسیار ساده هست:
مثلاً: در سطر اول غلظت 75 با کاپ 4 یعنی رنگ طوری رقیق شود که در زمان 23 ثانیه خالی شود.
جدول ترکیب رنگها
جدول غلظت رنگ‌های مختلف برای پیستوله باد
جدول زیر در دمای 25 درجه و با پیستوله نازل 1.7 با فشار 4 تا 5 بار پیشنهاد می‌شود.
| ردیف | نوع رنگ | زمان خالی شدن به ثانیه با کاپ #4 فورد |
| 1 | رنگ اکریلیک | 20-25 |
| 2 | رنگ روغنی | 15-25 |
| 3 | رنگ فوری | 15-20 |
| 4 | رنگ انامل | 15-25 |
| 5 | سیلر سلولوزی | 20-30 |
| 6 | نیم پلی استر مات و براق | 20-25 |
| 7 | کیلر خودرویی | 20-25 |
نتیجه پایانی
در این نوشته تلاش کردم بدون داشتن عنصر تجربه که با سال ها خطا و هدر دادن رنگ و خراب کردن کار به دست می‌آید فرمولی ساده برای رقیق کردن استاندارد و اصولی رنگ‌های مختلف داشته باشید.
هیچ یک از نوشته های آیچوب کپی، ترجمه یا برون سپاری شده نیست و حاصل سال ها تجربه و دانش تیم آیچوب است که در قالب مقالات و ویدئو ها منتشر می‌شود.
لطفاً با حفظ حق کپی رایت حامی ما در این مسیر باشید. هر گونه کپی یا تلخیص از نوشته های آیچوب به هر نحوی (با ذکر یا عدم ذکر منبع) توسط تیم آیچوب به گوگل گزارش می‌شود که موجب افت شدید رتبه سایت شما و حذف از نتایج جستجو خواهد شد.
منبع: آیچوب
پیشنهاد مطالعه بیشتر: معرفی انواع تینر و تفاوت تینر فوری و تینر روغنی چیست؟
سلام این کاپ ها رو کجا میفروشن سایتی میشناسید معرفی کنید متاسفانه من هیج جا پیدا نکردم