رنگ پلی استر چوبی چیست؟ | تفاوت نیم پلی استر براق و مات!

 تفاوت نیم پلی استر و تمام پلی استر (پلی استر ایستاده) پرسش بسیاری از همراهان آیچوب بوده است. نیم پلی استر و تمام پلی استر دو وارنیش پرکاربرد در صنعت چوب ایران هستند. بیشتر شرکت‌های تولیدی مبلمان و لوازم چوبی از این رنگ‌ها به‌عنوان پوشش نهایی استفاده می‌کنند.

 حال سؤال اینجاست که تفاوت نیم پلی استر و تمام پلی استر ایستاده چیست؟ چگونه می‌توان تشخیص داد روی کار نیم پلی استر اجراشده یا تمام پلی استر؟ مزایا و معایب نیم پلی استر چیست؟ مزایا و معایب تمام پلی استر چیست؟

البته ما در ((دوره آموزشی رنگکار ماهر)) کامل به موضوع آموزش رنگ چوب پرداختیم

 در ادامه به توضیح در مورد تفاوت بین نیم پلی استر و تمام پلی استر خواهیم پرداخت. با دانستن این موارد با آگاهی بیشتری رنگ موردنظر و مناسب خود را انتخاب خواهید کرد.

پیشنهاد آیچوب: آموزش ۰ تا ۱۰۰ رنگ چوب و MDF

نیم پلی استر چیست؟

 نیم پلی استر یا اسید کیورینگ یک نوع لاک دوجزئی شفاف و به رنگ عسلی یا بی‌رنگ هست که به‌عنوان پوشش پایانی در سازه‌های چوبی مورداستفاده قرار می‌گیرید. منظور از دوجزئی این است که نیم پلی استر را باید با هاردنر (سخت‌کننده) ترکیب کرد تا واکنش شیمیایی برای سفت‌شدن انجام شود. بیشتر سازه‌های چوبی که در اطراف خود مشاهده می‌کنید، با این رنگ پوشش داده شده‌اند. درواقع مصرف نیم پلی استر در صنعت چوب به‌مراتب بیشتر از سایر رنگ‌های سلولوزی و فوری است.

 جناب آقای میر رحیمی از دوستان ما در آیچوب اطلاعاتی در مورد نیم پلی استر در اختیار ما قرار دادند که با شما به اشتراک می‌گذاریم. این بخش نظرات و تجربه ایشان است.

 درواقع نیم پلی استر وجود خارجی ندارد.

 برای روشن‌شدن موضوع ابتدا چند نمونه از سیستم‌های مختلف رنگ را ذکر می‌کنم.

 ۱-نیترو سلولزی

 که تک‌جزئی بوده و در مجاورت هوا خشک می‌شود.

 ۲-پلی استر

 که سه‌جزئی است. از انواع مختلف آن ((پلی استر پوست پولیشی)) و ((پلی استر ایستاده)) را می‌توان نام برد.

 ۳-اسید کیورینگ

 که دوجزئی بوده و حدود بیست سال است که این سیستم در دنیا به علت مضرات آن منسوخ شده، ولی در ایران به علت ارزانی هنوز تحت عنوان نیم پلی استر مورداستفاده قرار می‌گیرد.

 ۴-پلی اورتان

 که دوجزئی است و از سیستم‌های روز دنیا است.

چرا اسید کیورینگ نیم پلی استر نام گرفت؟

 اولین سیستم رنگ که وارد بازار شد و بیش از یک جزء داشت، پلی استر بود که هنگام اجرا دو جزء به ماده اصلی اضافه می‌شد. پس از آن اسید کیورینگ به بازار آمد و هنگام اجرا یک جزء به آن افزوده می‌شد.

 ازآنجاکه پلی استر با دو مواد و اسید کیورینگ با یک مواد اجرا می‌شد، در میان عوام به نیم پلی استر شهرت یافت. در ادامه کارخانه‌های رنگ‌سازی نیز به این قضیه دامن زدند و به سوءاستفاده از حسن شهرت پلی استر جهت پیش برد فروش اسید کیورینگ پرداختند.

پیشنهاد آیچوب: دلایل خرابی رنگ پلی استر چوب چیست؟ + راهکار

مضرات اسید کیورینگ (نیم پلی استر) چیست؟

 ۱- ۵۰% ماده اصلی اسید کیورینگ اوره فرمالدئید است که برای سلامتی ماده‌ای خطرناک است. البته به علت ارزان‌تر بودن اوره فرمالدئید، برخی تولیدکنندگان برای پائین آوردن قیمت تمام شده بیش از ۵۰% از این ماده استفاده می‌کنند که باعث افزایش خطر آلودگی می‌شود.

 ۲- ماده خشک‌کن یا هاردنر که به‌عنوان جزء دوم، در سیستم اسید کیورینگ استفاده می‌شود، اسید بوده که هنگام اجرا و پس از آن تا مدت‌ها بوی تندی را از خود متصاعد می‌کند که جهت سلامتی بسیار زیان‌بار است. خصوصاً اگر فرایند رنگ به‌تازگی اجرا شده و محصول به داخل منزل منتقل شود به علت بسته‌بودن فضا بسیار خطرناک خواهد بود.

 ۳- اسید کیورینگ پوششی آب‌دوست است. به همین علت در مجاورت رطوبت سفیدک زده و اگر تماس رطوبت در مدت‌زمان طولانی اتفاق بیفتد، اثر آن بر روی رنگ ماندگار می‌شود. تقریباً در اکثر منازل جای لیوان داغ روی صفحه میزهایی که پوشش آن‌ها اسید کیورینگ است، قابل‌مشاهده است.

 (سپاس از میلاد میر رحیمی)

 

مواد تشکیل دهنده نیم پلی استر

 نیم پلی استر عموماً از دو روغن Coconut (نارگیل) و روغن سویا به‌عنوان ماده پایه تولید می‌شوند. نیم پلی استری که با روغن نارگیل ساخته می‌شود، کاملاً بی‌رنگ و مانند آب هست؛ اما نیم پلی استر ساخته‌شده از روغن سویا، رنگ عسلی دارد. درمجموع نیم پلی استر ساخته‌شده با روغن نارگیل کیفیت بهتری دارد.

 ۵۰ درصد ماده اصلی نیم پلی استر از اوره فرمالدئید تشکیل شده که برای سلامتی انسان و هرگونه جاندار خطرناک است. البته شنیده‌ها حاکی از آن است که به علت ارزان‌تر بودن اوره فرمالدئید، برخی تولیدکنندگان برای پائین آوردن قیمت تمام‌شده بیش از ۵۰% از این ماده استفاده می‌کنند که باعث افزایش خطر آلودگی می‌شود.

 نیم پلی استر در قوطی‌های حلبی ۱ کیلویی، ۴ کیلویی و ۲۰ کیلویی و در دو نوع براق و مات به بازار عرضه می‌شود. البته نوع براق نیم پلی استر در رنگ‌های مشکی، سفید، نقره‌ای، طلایی و… هم تولید می‌شود که در کمتر رنگ‌فروشی‌ها دیده می‌شود. نیم پلی استر پس از ترکیب با پیگمنت‌های رنگی و در فضای کنترل‌شده کارخانه به رنگ موردنظر می‌رسند.

 برای خلاقیت می‌توان با ترکیب نیم پلی استر مات و براق به نیم پلی استر نیمه براق دست‌یافت که زیبایی خاصی دارد. این ترفندی است که برخی اساتید خبره برای پوشش سازه‌های لوکس به کار می‌گیرند.

البته سلیقه در انتخاب براق یا مات بودن پوشش بسیار تأثیرگذار هست. برخی مشتریان پوشش براق را دوست دارند و برخی مات…

پیشنهاد آیچوب: آموزش رنگ آمیزی پلی استر چوب با پیستوله و قلم‌مو

نسبت ترکیب نیم پلی استر با هاردنر چقدر است؟

 همان‌طور که در بالا توضیح دادیم، جزء دوم نیم پلی استر هاردنر (سخت‌کننده) است. ماده خشک‌کن یا هاردنر که به‌عنوان جزء دوم، در سیستم اسید کیورینگ استفاده می‌شود، اسید بوده که هنگام اجرا و پس از آن تا مدت‌ها بوی تندی را از خود متصاعد می‌کند که جهت سلامتی بسیار زیان‌بار است.

 هاردنر معمولاً در یک ظرفت پلاستیکی کوچک به همراه نیم پلی استر عرضه می‌شود و رایگان است. درواقع نیم پلی استر بدون هاردنر کاربرد ندارد. متأسفانه برخی فروشنده‌های رنگ، هاردنر را جداگانه به خریداران می‌فروشند.

 اگر نیم پلی استر را با هاردنر ترکیب نکنید، همیشه چسبناک خواهد بود و خشک نخواهد شد. نسبت ترکیب هاردنر با نیم پلی استر ۱۰ درصد است. به‌عنوان‌مثال در یک کیلو نیم پلی استر، ۱۰۰ گرم هاردنر ترکیب کنید. رعایت نسبت دقیق ترکیب هاردنر با نیم پلی استر به افزایش کیفیت کار بسیار کمک خواهد کرد.

پیشنهاد آیچوب:

آموزش رنگ کردن چوب با سیلر کیلر + نقاشی چوب ۰ تا ۱۰۰

 اگر مقدار هاردنر بیشتر از حالت استاندارد ترکیب شود، رنگ را به سمت مات شدن می‌برد و باعث ایجاد ترک یا حباب در پوشش خواهد شد. همچنین اگر هاردنر کمتر از مقدار استاندارد باشد، رنگ چسبناک خواهد بود و دیر خشک می‌شود و یا اصلاً خشک نمی‌شود؟

 

تینر مناسب نیم پلی استر چیست؟

 ترکیب نیم پلی استر و هاردنر (سخت‌کننده) هم به‌تنهایی کفایت نمی‌کند و شما نیاز به حلال نیم پلی استر دارید. حلال نیم پلی استر تینر فوری است. تینر مورداستفاده برای حل نمودن نیم پلی استر ۱۰.۰۰۰ و ۱۲.۰۰۰ سلولوزی است.

 می‌توان این‌گونه هم توضیح داد که برای حل‌کردن نیم پلی استر ساخته‌شده با سویا (عسلی) می‌توان از تینر ۱۰ و ۱۲ هزار و برای نیم پلی استر ساخته‌شده با کوکونات (سفید) می‌توان از تینر ۱۵ تا ۲۰ هزار هم استفاده کرد.

 به‌هیچ‌عنوان نیم پلی استر را با تینر روغنی ترکیب نکنید.

 نسبت ترکیب نیم پلی استر با تینر فوری بین برندهای مختلف است؛ اما معمولاً به‌ازای هر یک کیلو نیم پلی استر به ۳۵۰ تا ۴۵۰ سی‌سی تینر نیاز خواهید داشت تا به غلظت مناسب دست پیدا کنید. البته این غلظت در اجرای رنگ با غلتک و قلم‌مو و پیستوله متفاوت است.

پیشنهاد آیچوب: معرفی انواع رنگ چوب | کدام رنگ مخصوص چوب است؟

باتوجه‌به اینکه نیم پلی استر مقاومت خوبی در برابر اشعه UV (نور خورشید) و رطوبت ندارد، از آن نمی‌توان برای پوشش سازه‌های چوبی فضای باز یا در معرض رطوبت استفاده کرد. ما در نوشته‌های مختلف آموزش رنگ و نجاری آیچوب چندین بار اشاره‌کردن بودیم که بهترین رنگ برای استفاده در فضای خارج از خانه، روغن گیاهی مخصوص چوب است.

روش اجرای نیم پلی استر

 نیم پلی استر را می‌توان با استفاده از قلم‌مو، غلتک و پیستوله اجرا کرد. اجرای نیم پلی استر با استفاده از پیستوله بهتر از دو روش دیگر است. به عبارتی می‌توان به کیفیت بیشتری دست‌یافت.

 در زمان ترکیب نیم پلی استر با تینر باید رنگ را به‌آرامی هم بزنید تا در سطل حباب زیادی ایجاد نشود. در زمان اجرای پیستوله با غلتک و قلم‌مو باید این کار را آرام و باحوصله انجام دهید تا در اثر حرکت رفت و برگشتی سریع روی کار حباب ایجاد نشود.

نکته‌های فنی برای اجرای نیم پلی استر و شرایط محیطی

 دمای محیط کارگاه برای اجرای نیم پلی استر باید حداقل ۵ و حداکثر ۴۵ درجه سانتی‌گراد باشد. البته دمای ۲۸ تا ۳۰ درجه دمای ایدئال است.

 در دمای ۲۵ درجه سانتی‌گراد حدود ۵ دقیقه طول می‌کشد تا نیم پلی استر سطحی خشک شود. بعد از حدود ۲ ساعت به خشک‌شدن عمقی خواهد رسید. برای خشک‌شدن نهایی هم به ۲۴ ساعت زمان نیاز خواهید داشت.

 با حدود یک لیتر نیم پلی استر امکان پوشش ۱۰ الی ۱۲ مترمربع باضخامت ۵۰ میکرون را خواهید داشت. بهترین زمان انبارداری نیم پلی اتر ۸ ماه (در دمای ۳۰ درجه سانتی‌گراد و شرایط متعارف استاندارد) است.

 اسید کیورینگ پوششی یا همان نیم پلی استر آب‌دوست است. به همین علت در مجاورت رطوبت سفیدک زده و اگر تماس رطوبت در مدت‌زمان طولانی اتفاق بیفتد، اثر آن بر روی رنگ ماندگار می‌شود. تقریباً در اکثر منازل جای لیوان داغ روی صفحه میزهایی که پوشش آن‌ها اسید کیورینگ هست، قابل‌مشاهده است.

تمام پلی استر چیست؟

 تمام پلی استر به دو دسته تمام پلی استر ایستاده و تمام پلی استر پولیشی تقسیم می‌شود.

 پلی استر ایستاده نوع دیگری از پوشش‌های رایج در صنعت چوب است. به زبان ساده می‌توان گفت، اگر احساس کردید روی چوب یک‌لایه شیشه کار شده است، احتمال بدهید که رنگ‌کار چوب روی آن پلی استر ایستاده یا تمام پلی استر کارکرده است. قیمت تمام پلی استر ایستاده حدود دوبرابر پلی استر پولیشی است. چون پس از اجرای رنگ به سطح شیشه‌ای و صیقلی دست پیدا خواهید کرد و نیاز به پولیش کشی نیست.

 پلی استر ایستاده سه‌جزئی است. برخلاف نیم پلی استر دوجزئی، برای آماده‌سازی این رنگ باید سه جزء را باهم ترکیب کنید. اما نکته اینجاست که نیاز به تینر ندارید (البته برخی از اساتید در شرایط خاص از تینر استفاده می‌کنند). ازآنجایی‌که تمام پلی استر غلیظ هست و برای پاشش آن نیاز به مهارت و تجربه کافی است، باید از پیستوله با نازل ۲ استفاده کنید و اگر تجربه‌ای در این مورد ندارید، می‌توانید مقدار یک لیتر تینر در ۴ کیلو تمام پلی استر ترکیب کنید که امکان پاشش با پیستوله با نازل ۱.۴ و ۱.۶ وجود داشته باشد.

 ۱- رنگ اصلی یا رزین غیراشباع که در قوطی بزرگ قرار دارد و حجم بیشتری را تشکیل می‌دهد.

 ۲- کاتالیزور یا شتاب‌دهنده یا کبالت که رنگ آن بنفش است.

 ۳- سخت‌کننده، پراکساید یا هاردنر که در نیم پلی استر هم وجود داشت. این مایع شفاف و بی‌رنگ است.

 نسبت ترکیب این مواد باتوجه‌به فرمولاسیون شرکت تولیدکننده متفاوت هست و باید فقط باتوجه‌به اطلاعات درج شده بر روی قوطی محصول اقدام به ترکیب کنید.

 تمام پلی استر نیاز به حلال ندارد و فقط با ترکیب همین مواد و بدون تینر می‌توان آن را با پیستوله پاشید. زمان خشک‌شدن تمام پلی استر بسیار سریع هست. سطح لاک براق سه‌جزئی ایستاده پس از اجرا حدود یک ساعت طول می‌کشد که خشک شود و پس از ۸ ساعت به خشکی نهایی می‌رسد.

 برای ساخت تمام پلی استر ابتدا جزء اول (رزین) را با جزء دوم (کبالت) ترکیب کنید و کامل هم بزنید. سپس جزء سوم (هاردنر) را به نسبت مناسب ترکیب کنید و خوب هم بزنید. سپس محلول را با استفاده از پیستوله اسپری نمایید. نکته هم این هست که به‌هیچ‌عنوان جزء دوم و سوم را مستقیم باهم ترکیب نکنید؛ چون انجام این کار موجب ایجاد آتش و انفجار خواهد شد.

 یکی از ترفندهای اجرای تمام پلی استر، پاشش آن با فشار باد کمی بیشتر نسبت به نیم پلی استر است.

 درصورتی‌که کبالت بیشتر از مقدار لازم به پلی استر اضافه شود مخصوصاً در مرحله دوم پلی استر رویه باعث مات و کدرشدن تابلو می‌شود درصورتی‌که کمتر باعث دیر خشک‌شدن پلی استر می‌گردد

 ۴-درصورتی‌که هاردنر بیشتر از میزان لازم باشد باعث ترک‌خوردن پلی استر و درصورتی‌که کمتر باشد باعث دیر خشک‌شدن تابلو می‌گردد.

پیشنهاد آیچوب: معرفی انواع رنگ چوب | کدام رنگ مخصوص چوب است؟

تفاوت نیم پلی استر و تمام پلی استر در چند جمله

 اگر کامل نوشته‌های بالا را خوانده باشید، مطمئناً به تفاوت‌های نیم پلی استر با تمام پلی استر پی برده‌اید. در بخش پایانی به‌صورت جمله‌های کوتاه به معرفی این تفاوت‌ها می‌پردازیم.

 نکته اول اینکه تمام پلی استر براق‌تر از نیم پلی استر است. وقتی تمام پلی استر روی کار اجرا می‌شود، گویی یک‌لایه شیشه روی سطح چوب کشیده شده است.

 نیم پلی استر دوجزئی و تمام پلی استر سه‌جزئی است.

 نیم پلی استر لایه نازک تشکیل می‌دهد و تمام پلی استر لایه ضخیم‌تر

 تمام پلی استر سریع‌تر از نیم پلی استر خشک می‌شود.

منبع: آیچوب