معرفی انواع سنباده چوب مورد استفاده در رنگ کاری چوب

سنباده یکی از ابزارهای پرداخت نهایی یا فینیشینگ چوب است. با استفاده از سنباده می‌توان بسیاری از ایرادهای ظاهری و پستی و بلندی‌های چوب را برطرف کرد. رنگ کاری یک سازه چوبی بدون سنباده کاری معنایی ندارد. هر چه کیفیت سنباده کاری بیشتر باشد، در نهایت با سرعت و کیفیت بیشتری امکان سنباده کاری چوب را خواهید داشت.

سنباده انواع مختلفی دارد و شاید شما به‌عنوان یک نجار یا رنگ کار تازه کار برایتان سؤال باشد که چه سنباده‌ای مناسب چوب است و چه انتخابی باید داشته باشید؟ در این نوشته با این پرسش پاسخ خواهیم داد که سنباده چیست؟ چه سنباده‌ای مناسب چوب است و انواع سنباده مورد استفاده در صنعت چوب چیست؟ با ما در ادامه همراه باشید.

سنباده چیست؟

سنباده عبارت است از دانه‌های سخت ساینده و خورنده‌ای که با چسب‌های مخصوص مخلوط شده و بر روی صفحات کاغذی و پارچه‌ای مخصوص چسبانده می‌شود. سنباده از مواد طبیعی مانند ماسه، سنگ چخماق (فلینت)، سنگ کوارتز، سنگ لعل (گارانت) و یا مواد مصنوعی مانند کربور سیلیسیم، اکسید آلومینیم، براده فلزات، کاربید سیلیسیم تشکیل می شود.

در صنعت از سنباده برای ساییدن و پرداخت استفاده می‌شود. در صنعت چوب هدف سنباده کاری برداشتن خط و خش و پستی و بلندی‌های ایجاد شده بر سطح چوب در اثر فراوری با دیگر دستگاه‌های نجاری مانند گندگی است.

انواع سنباده در بازار موجود هست؛ اما در صنعت چوب بیشتر از سنباده‌های پشت پارچه‌ای استفاده می‌شود.

البته سنباده پوستاب (پوست + آب) یکی دیگر از انواع سنباده هست. جنس ورق سنباده پوست از کاغذ است و در موارد خاص (سنباده زنی سیلر دست دوم یا پولیش رنگ) از آن استفاده می‌شود.

اگر نجار یا رنگ کار چوب باشید، سنباده پارچه‌ای پر استفاده ترین سنباده کارگاه شما خواهد بود و از این به بعد با این سنباده سر و کار دارید.

سنباده پشت پارچه‌ای دوام بیشتری دارد و همین امر موجب می‌شود که امکان استفاده از آن در دستگاه‌های مختلف هم فراهم باشد. به‌عنوان مثال این سنباده را می‌توان بر روی انواع دستگاه سنباده برقی مانند سنباده دیسکی، سنباده لرزان، سنباده تانکی و … استفاده کرد.

 

گرید مناسب سنباده برای سنباده کاری چوب چیست؟

گرید (grade) همان درجه زبری سنباده هست. سنباده‌ها بر اساس ریزی و درشتی ذرات ساینده و تعداد آن‌ها در واحد سطح (اینچ مربع) درجه بندی و شماره گذاری می‌شود هر قدر تعداد دانه‌ها بیشتر می‌شود، اندازه آن‌ها نیز ریزتر می‌شود بنابراین نرم‌تر می‌شود. در ایران معمولاً از سیستم اروپایی برای شناسایی درجه استفاده می‌شود.

بهترین روش برای سنباده کاری چوب این هست که از گرید کم (۱۰۰) شروع به سنباده کاری کنیم و در ادامه با سنباده کاری در گرید های بالاتر به پرداخت تمیز و یکنواخت برسیم.

انواع سنباده از نظر شکل ظاهری

سنباده چوب در شکل‌های مختلفی تولید و به فروش می‌رسند. شما می‌توانید بر اساس نوع نیاز خود سنباده با شکل ظاهری مشخصی را تهیه کنید. در ادامه هر یک از این سنباده‌ها را به شما معرفی می‌کنیم تا در صورت مراجعه به رنگ فروشی دید بهتری نسبت به آن‌ها داشته باشید.

 

سنباده ورقه‌ای

سنباده ورقه‌ای از نظر ابعاد تقریباً شبیه به ورق A4 هست. این سنباده‌ها در انواع پارچه‌ای و کاغذی در بازار موجود هستند. سنباده‌های پوستاب به‌صورت ورقه‌ای به فروش می‌رسد و معمولاً رنگ کاغذ آن به رنگ آبی هست.

سنباده پوستاب دارای کاغذهایی هستند که چسب ضد آب سیلیس دارند و برای کارهایی که باید همراه آب استفاده شوند به کار می‌رود سیلیس ذرات آب را به بیرون هدایت می‌کند و از پر شدن فاصله بین ذرات جلوگیری می‌کند.

 

 

از این سنباده بیشتر در رنگ کاری خودرو استفاده می‌شود؛ اما در رنگ کاری چوب معمولاً در مراحل پایانی و پس از سیلر کاری از پوست آب استفاده می‌شود.

معمولا برای استفاده از سنباده پوستاب، از آب استفاده می کنند و این مورد بیشتر در صنعت خودرو و رنگ خودرو کاربرد دارد.

 

سنباده رولی یا توپی

سنباده رولی یا توپی که در بازار به‌وفور یافت می‌شود، به‌صورت متری به فروش می‌رسد و شما می‌توانید این سنباده‌ها را در هر طولی خرید کنید. سنباده رولی هم در گرید های مختلف موجود هست.

 

این سنباده همان سنباده پشت پارچه ای هست که به صورت رولی به بازار عرضه می شود.

 

سنباده نواری

سنباده نواری به‌صورت یک نوار بسته است که ابتدا و انتهای آن به هم دوخته شده‌اند. از این سنباده‌ها در دستگاه‌های سنباده زن مانند سنباده تانکی یا سنباده‌های نواری استفاده می‌شود. معمولاً سنباده نواری در ابعاد مختلف و برای دستگاه‌های مختلف در بازار موجود هست؛ اما در صورت نیاز باید رول در ابعاد مورد نظرتان را سفارش دهید.

 

 

متأسفانه دستیابی به این سنباده در بازار ایران کمی مشکل هست و مانند دیگر سنباده ها به راحتی در دسترس نیست. البته شرکت هایی در ایران در زمینه دوخت سنباده و آماده سازی سنباده رولی فعالیت دارند و دسترسی به آن ها کمی مشکل است.

 

سنباده دیسکی (دایره‌ای)

شکل ظاهری این سنباده دایره‌ای هست و در قطرهای مختلف به فروش می‌رسد. البته تفاوت این سنباده‌ها فقط در قطر آن نیست بلکه در گرید های مختلف هم موجود هستند. شما می توانید از این سنباده ها برای استفاده در سنباده گرد لرزان و سنباده پولیشر (دیسکی) استفاده کنید.

 

 

این مدل ورق های سنباده از نظر جنس ورق پشتی از نوع کرکی و یا پارچه ای ساده هستند. برای سنباده گرد لرزان و پدهای سنباده ای که قلاب دارند گزینه پشت کرکی مناسب است. اما برای صفحه های فومی (بدون قلاب) باید از ورق های سنباده معمولی استفاده کنید و آن را با چسب به صفحه بچسبانید.

چند سالی است که اساتید رنگکار از مدل های پشت کرکی استفاده می کنند.

 

سنباده پشت کرکی

سنباده پشت کرکی هم یکی از انواع سنباده موجود در بازار هست که در بالا به آن اشاره کردیم. در این سنباده یک‌لایه نرم و کرکی پشت ورق سنباده وجود دارد که موجب چسبیدن آسان آن به قلاب‌های صفحه سنباده می‌شود.

 

 

برای استفاده از این سنباده باید صفحه مناسب آن را هم داشته باشید. تمامی دستگاه‌های سنباده گرد لرزان صفحه‌ای از این جنس دارند.

سرعت نصب و برداشتن این سنباده بسیار بالاست و به‌سختی روش قدیمی (استفاده از چسب) نیست. به شما پیشنهاد می‌کنیم از این نوع سنباده و صفحه مخصوص آن‌ که در دسترس هست، استفاده کنید. در آینده نه چندان این سنباده ها جایگزین روش های قدیمی خواهند شد.

 

سنباده پره‌ای

از سنباده پره‌ای برای سنباده کاری سطوحی که صاف نیستند استفاده می‌شود. درصورتی‌که یک سازه چوبی منبت کاری شده باشد و یا اینکه پستی و بلندی زیاد داشته باشد (مانند اسلب) و یا اینکه ابزار خورده باشد، از سنباده پره‌ای استفاده می‌شود.

 

 

این سنباده بسیار شبیه به سنباده براش هست، اما دارای برس های پلاستیکی و ورق‌های شانه‌ای نیست. اگر علاقه‌مند به ساخت سنباده پره‌ای باشید، ما در آیچوب یک آموزش کوتاه از ساخت سنباده پره‌ای برای شما آماده کرده‌ایم.

شاید بهتر است بگوییم که این سنباده به صورت آماده در بازار موجود نیست و شما باید به صورت خلاقانه سنباده پره ای را بسازید. آموزش ساخت سنباده پره ای در آیچوب منتشر شده است.

 

سنباده براش

سنباده براش از نظر شکل ظاهری بسیار شبیه به سنباده پره‌ای هست، اما ساختار کلی سنباده بهبود یافته است و کارایی و کیفیت بیشتری دارد.

در سنباده براش ورق‌های ریش‌ریش شده سنباده به همراه فرچه‌های پلاستیکی در یک توپی قرار گرفته‌اند تا کارهای منبت و سی ان سی شده را در سریع‌ترین و تمیزترین حالت ممکن سنباده کاری کنند.

 

 

سنباده براش در مدل های مختلفی تولید می شود و شما انتخاب گرید های مختلف ورق این سنباده ها و حتی مقدار تراکم و زبری فرچه ها را خواهید داشت.

معمولا از سنباده براش برای سنباده کاری قطعات منبت کاری شده و سی ان سی شده از سنباده براش استفاده می شود.

 

تخته پوست

از تخته پوست یا همان فوم پوست برای سنباده کاری سطوح صاف استفاده می‌شود. چون کف دست یکنواخت و صاف نیست و سطح کار را به‌راحتی و به‌طور یکنواخت نمی‌توان سنباده زد از وسیله‌ای به نام تخته پوست استفاده کرد.

 

 

بعضی از تخته‌های سنباده دارای دو سطح از جنس مختلف هستند که یکی از پلاستیک برای سطوح صاف و دیگری از اسفنج برای قسمت‌های قوس‌دار و مدل‌دار هست.

تخته پوست به تنهایی کاربرد ندارد و به عنوان ابزار کار با سنباده می توانید از آن بهره بگیرید.

تجربهٔ ما: می‌توانید از تشک مستعمل تکواندو برای تخته پوست استفاده کنید و از عمر بالای آن لذت ببرید.

 

معرفی صفحه سنباده‌های مورد استفاده در رنگ چوب

برای رنگ چوب می توانید از دستگاه های مختلفی برای سنباده زنی استفاده کنید. یکی از این دستگاه‌ها، پولیشر یا دستگاه سنباده دیسکی هست. برای استفاده از این دستگاه تولید کننده‌ها پدهای مختلفی طراحی و تولید کرده‌اند که به معرفی هر یک از این صفحه‌های سنباده می‌پردازیم.

برخی اساتید به این دستگاه ماشین پوست هم می‌گویند. تقسیم‌بندی صفحه ماشین پوست از لحاظ جنس به‌صورت زیر هست:

 

صفحه فلزی

این صفحه‌ها معمولاً در دو سایت بزرگ و کوچک به فروش می‌رسند. برای نصب ورق سنباده روی این صفحه‌های فلزی معمولاً از چسب صنعتی (چسب آهن) استفاده می‌شود. امروزه از این صفحه سنباده‌ها خیلی کم استفاده می‌شود و اساتید به استفاده از سنباده‌های کرکی روی آورده‌اند.

ما هم به شما پیشنهاد نمی‌کنیم که از صفحه‌های فلزی استفاده کنید.

یکی از مهم ترین مشکلات این صفحه ها، پروسه طولانی نصب سنباده روی آن است. همچنین معمولا این صفحه ها تاب دارند و باید با چسباندن فوم به آن و پرداخت فوم، سطحی صاف و یکنواخت ایجاد کنید.

 

صفحه پلاستیکی

این صفحه از جنس پلاستیک هست که در مرکز آن یک سوراخ وجود دارد. لبه بیرونی صفحه هم به حالت خمیده طراحی شده است. معمولاً نجارها از این سنباده برای سنباده کاری‌های خشن و باربرداری استفاده می‌کنند.

در واقع شاید بهتر است بگوییم برخی نجار های قدیمی با سنباده کاری غیر اصولی توسط این صفحه نه تنها قطعه کار را درست سنباده کاری نمی کنند، بلکه خرابی ها را از آنچه که هست بدتر می کنند!

 

صفحه مخصوص سنباده کرکی

این صفحه هم از جنس پلاستیک هست که یک‌لایه فوم روی آن قرار دارد. بر روی فوم هم یک‌لایه قلاب پلاستیکی وجود دارد که امکان نصب سنباده‌های پشت کرکی را بر روی آن خواهید داشت. به شما پیشنهاد می‌کنیم از این صفحه استفاده کنید. البته برخی مدل‌های بی‌کیفیت،

 

در زمان سنباده کاری به نکته‌های زیر توجه کنید

* در سنباده کاری همیشه از سنباده زبر شروع شده و به ترتیب از سنباده نرم‌تر استفاده می‌شود.
* هنگام استفاده سنباده با دست، سنباده را از عرض نصف نموده و آن را سه لا کنید این کار باعث می‌شود هنگام کار سنباده نلغزد و آسیب به انگشتان نزند.

* موقع سنباده زدن از تمام جهات و قسمت‌های آن استفاده کنید.
* سنباده‌های زبر پس از استفاده نرم شده و می‌توان به‌جای سنباده نرم استفاده کرد.
* در رنگ کاری چوب همیشه سنباده باید در جهت الیاف چوب (راه چوب) کشیده شود.

 

منبع: آیچوب