کمپرسور هوا چیست؟ + نکته های مهم خرید کمپرسور هوا!

 کمپرسور هوا یا پمپ باد یکی از دستگاه‌های پرکاربرد در صنعت چوب و دیگر صنایع است. برای خرید کمپرسور هوا باید آشنایی کافی نسبت به این دستگاه، انواع آن و نکات فنی دستگاه کمپرسور هوا داشته باشید.

 شناخت نکات فنی این دستگاه دید بهتری برای انتخاب کمپرسور هوا یا به‌اصطلاح اشتباه ((پمپ باد)) داشته باشید. با ما در ادامه همراه باشید.

 

 

 دستگاه‌ها و ابزارهای بادی از دیرباز در صنایع سنگین و مادر، معادن، راه‌سازی، ذوب فلزات، مونتاژ و نصب قطعات ماشین‌آلات و اتومبیل و ماشین‌آلات و ابزارهای صنایع چوب و… استفاده می‌شده است.

 درگذشته ابزارآلات بادی چند شرکت معتبر جهانی آن‌هم فقط برای مصارف خاص صنعتی وارد کشورمان می‌شد.

 اما در سال‌های اخیر با گسترش مصارف عمومی و افزایش تقاضا، ابزارهای بادی متنوعی با برندها و کیفیت‌های مختلف وارد بازار شده‌اند.

 مانند کالاهای دیگر غالباً شرکت‌های معتبر و معمولاً باسابقه در زمینهٔ عرضهٔ این نوع ابزار، در مقابل کالای فروخته شده متعهد بوده و همچنین دارای بخش ارائهٔ خدمات پس از فروش هستند که سرویس مناسب و شایسته‌ای به مصرف کننده ارائه می‌دهند.

 مزیت عمدهٔ ابزارهای برقی دردسترس‌بودن الکتریسیته در اکثر مکان‌ها و قابلیت استفاده در موقعیت‌های مختلف کاری است. درحالی‌که فراهم آوردن هوای فشرده به‌عنوان نیروی محرکه ابزار بادی در اکثر موارد نیاز به یک محل ثابت (مانند یک کارگاه) دارد.

 

تماشای آنلاین ویدئو شناخت کمپرسور هوا

تماشا این ویدئو در برخی اپراتور ها با ترافیک نیم بها محاسبه می شود!

 

 

 موضوع اصلی این است که اگر بتوان امکان استفاده از هوای فشرده را در محل کار فراهم کرد، دیگر ابزار برقی قابل‌رقابت با ابزار بادی نخواهد بود.

 دلایل متعددی برای مزیت ابزار بادی موجود است از قبیل صرف انرژی کمتر، استهلاک ناچیز، هزینه تعمیر پایین‌تر و نگهداری ساده‌تر و ایمنی بالاتر.

 برای کارخانه‌ها و صنایع سنگین و نیمه‌سنگین همین دلایل جهت برگزیدن ابزار بادی کافی خواهد بود. با توسعهٔ صنعت و تمایل به استفاده اقتصادی‌تر از انرژی، الگوی مصرف نیز در حال تغییر هست. ویژگی‌های این مورد خاص و نتایج اثربخش آن در بلندمدت دایره‌ی مصرف کنندگان ابزار بادی را وسعت بخشیده است.

بخش های مختلف سیستم کمپرسور هوا برای استفاده در ابزار بادی

انواع مخزن کمپرسور هوا

  کمپرسور دستگاهی است که تأمین‌کنندهٔ هوای فشردهٔ موردنیاز ابزار بادی است و دارای انواع مختلف و حجم‌های متفاوت است. (در این مقاله عملکرد کلی کمپرسور مدنظر بوده و از توضیح جزئیات فرایند فشرده‌سازی هوا صرف‌نظر شده است.)

نکته حائز اهمیت این دستگاه حجم آن است، برای داشتن حجمی مناسبی از هوای فشرده، گنجایش مخزن متناسب با میزان مصرف انتخاب می‌شود. در صنعت معمولاً از کمپرسورهای ۲۵ لیتر برای مصارف خانگی و بسیار کم و از کمپرسور ۱۰۰ و ۲۵۰ و ۵۰۰ و ۱۰۰۰ لیتر برای مصارف کارگاهی و صنعتی استفاده می شود.

کمپرسورهایی که با میزان کار ابزار بادی تطابق ندارند، موجب فشار دائمی به قسمت موتور، استهلاک آن و اتلاف انرژی خواهند شد. به عبارتی شما باید باتوجه‌به مصرف ابزار بادی خود اقدام به انتخاب کمپرسور هوا کنید.

یکی دیگر از مواردی که در مورد مخزن کمپرسور هوا باید در نظر داشته باشید، رطوبت موجود در هوا است. این رطوبت معمولاً در اثر تراکم هوا در داخل مخزن ایجاد می شود.

رطوبت موجود در هوا هنگام ذخیره آن معمولاً وارد مخزن می‌شود، این رطوبت به‌صورت دوره‌ای نیاز به تخلیه از طریق پیچ تخلیه در زیر مخزن کمپرسور دارد.

 

شیلنگ انتقال هوا از مخزن به ابزار بادی

 برای انتقال هوای فشرده از کمپرسور به ابزارهای بادی نیاز به استفاده از شیلنگ هوا است. انتخاب قطر و طول شیلنگ هوا به‌گونه‌ای باید باشد که میزان افت فشار به حداقل برسد.

 به‌طورکلی باید از شیلنگ‌های کوتاه‌تر از ۸ متر برای مصــارف عمومی استفاده کرد. برای فواصل بیشتر لازم است تا لوله‌کشی با لوله‌های فلزی انجام شود.

 اتصال بین لوله‌ها و شیلنگ‌ها با قطعات کوچکی به نام (کوپلینگ و فیتینگ) انجام می‌شود. عملکرد مطلوب این اتصالات بسیار حائز اهمیت است.

 شیلنگ‌های فنری یکی از متداول‌ترین مدل‌های شیلنگ موجود در بازار است که می‌توان مدل‌های صنعتی تا کارگاهی آن را یافت.

 

واحد مراقبت کمپرسور هوا (رطوبت گیر)

وجود این سیستم در یک سیستم بادی ضروری است. یک واحد مراقبت کامل معمولاً دارای ۳ بخش است ولی واحد مراقبت‌های ۲ بخشی (فشار شکن، فیلتر رطوبت گیر) و تکی هم در بازار موجود است.

از واحد مراقبت ۲ بخشی معمولاً برای ماشین آلات و ابزارآلاتی که نیاز به روغن ندارند، بهره گرفته می‌شود. واحد مراقبت از اجزای زیر تشکیل شده است:

 

فیلتر رطوبت

هوای ارسال شده از کمپرسور هوا همواره دارای رطوبت است و رطوبت بزرگ‌ترین دشمن ابزار بادی است. فیلتر رطوبت از انتقال آب همراه با هوا به درون ابزار بادی جلوگیری می‌کند. همواره مخزن فیلتر رطوبت را تخلیه نمایید.

 

 

واحد فشار شکن پمپ باد

هوای فشرده خروجی از دستگاه کمپرسور هوا قبل از ورود به ابزار بادی باید دارای فشار معینی باشد. تنظیم حجم ورودی این هوای فشرده بر عهده فشارشکن است. شما باید باتوجه‌به فشار هوای استاندارد درج شده در پلاک ابزار بادی، اقدام به محدودکردن فشار هوای کمپرسور هوا کنید.

 

واحد روغن کمپرسور هوا

 وظیفهٔ این بخش در کمپرسور هوا تزریق روغن درون ابزار بادی است. وجود روغن به‌عنوان روان‌کننده‌ی حرکت، عامل کاهش خوردگی و کم‌شدن اصطکاک بین قطعات ابزار و ماشین‌های مکانیکی ضرورت دارد.

 ابزارآلات بادی بدون وجود روان‌کننده‌ی روغن به‌سرعت دچار فرسودگی و خرابی خواهند شد. روش روغن‌کاری در این سیستم به این صورت است که روغن در مخزن مخصوص ریخته می‌شود و حرکت هوای فشرده در لولهٔ بالای مخزن باعث حمل روغن به‌صورت مداوم به داخل دستگاه می‌شود.

 لازم به توضیح است که در صنعت رنگ چوب به‌هیچ‌عنوان نباید از واحد روغن استفاده کرد. این واحد برای مراقبت از ابزارهایی مانند بوکس بادی کاربرد دارد.

 

ماشین‌ها و ابزارهای بادی

 ماشین‌ها و ابزارهای هوای فشرده دارای تنوع کاربردی زیادی هستند. باید توجه داشت که نوع، اندازه، قدرت و سرعت ابزار با ویژگی‌های موردنیاز در محل کار مصرف کننده متناسب باشد.

عمده‌ترین ابزارهای بادی عبارت‌اند از: بکس بادی، پیچ گوشتی بادی، دریل، پرچ کن، فرز انگشتی، مهره پرچ کن، منگنه بادی، کف ساب، مینی کف ساب، اره، پانچ، چکش‌های مختلف، پیستوله‌های رنگ پاش و باد پاش، سمباده‌های مختلف، چسب زن، گریس پمپ و…

 ابزارهای بادی همواره باید عاری از رطوبت، گرد و خاک و دور از گرما و تابش مستقیم آفتاب نگهداری شود. رطوبت باعث آسیب دیدن و زنگ زدگی قطعات داخلی ابزار شده و در نهایت عمر ابزار را کاهش می‌دهد.

 گردوغبار نیز با ایجاد اختلال و مزاحمت در حرکت قطعات مکانیکی از راندمان دستگاه می‌کاهد. گرما و تابش مستقیم آفتاب روان شدن روغن را سبب می‌شود و در نتیجه خروج روغن از لابه لای قطعات تسهیل می شود.

 

روغن کاری ابزار بادی

حرکت قطعات مکانیکی ابزار بدون روان کننده باعث بروز صدمات جدی به ابزار می‌شود. بهترین روش استفاده از دستگاه این است که به روغن تزریق شده از قسمت واحد مراقبت اکتفا نکرده و قبل از شروع کار چند قطره روغن از محل ورود هوای فشرده به داخل دستگاه ریخته می‌شود.

گرچه همه‌ی ابزارهای بادی باید عاری از رطوبت باشند ولی استثنا برای روغن کاری ابزار وجود دارد (تعداد بسیار کمی از ماشین آلات و ابزارهای بادی هستند که بدون روغن (Oil Free) کار می‌کنند) این مورد خاص هنگام تهیه و خرید ابزار مد نظر قرار گیرد.

در مجموع ممانعت از انتقال رطوبت به داخل ابزار بادی و نیز روغن کاری منظم ابزار، عمر مفید و راندمان آن را به‌صورت قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌دهد. ابزار بادی در دوره‌های زمانی مشخص یا پس از کارکردهای طولانی نیاز به سرویس معمولی دارد.

تا اینجا امیدوارم توضیحات ما در مورد کمپرسور هوا مفید بوده باشد ؛ در ادامه به معرفی جزئیاتی بیشتر در مورد کمپرسور هوا خواهیم پرداخت.

 

کمپرسور هوا همان‌طور که گفته شد ابزاری هستند برای فشرده سازی گازها که در اینجا منظور ما هوا هست. این فشرده سازی می تواند با مکانیسم های مختلفی صورت بگیرد.

رایج‌ترین آن سیستم رفت و برگشتی هست که با حرکت سیلندر در پیستون از یک‌طرف هوای تصفیه شده (عبور داده شده از فیلترها) مکیده شده و در طرفی دیگر توی مخزن فشرده می کند.

دقیقاً مانند موتور ماشین وقتی سوپاپ هوای ماشین ورودی هوا باشد و خروجی اگزوز (سوپاپ دود) به سمت مخزن برود. میل‌لنگ موتور هم به الکتروموتور و یا هر موتور دیگری (بسته به توان می تواند دیزل یا حتی هیدرولیک باشد) وصل می شود.

 

 

ساختمان کمپرسور هوا

کمپرسور هوا دارای چند قطعه اساسی شامل موتور محرکه، فشرده ساز هوا و مخزن هستند. در کنار آن از لیمیت سوئیچ (محدود کننده فشار هوای ورودی به مخزن – همانی که کمپرسور را اتوماتیک خاموش روشن می‌کند)، رطوبت گیر و شیر تخلیه هم استفاده می شود که هر یک کاربردی دارند.

از لحاظ فیزیکی مخزن می تواند به‌صورت افقی یا ایستاده باشد. در محصولات پرتوان مخزن به‌صورت جدا از واحد تولید فشار هم می تواند باشد (موتور یک‌طرف و مخزن طرف دیگر…)

کمپرسورهای موجود در بازار

در بازار ایران می توانید بسته به نیاز انواع مختلفی را خرید کنید؛ اما قبل از خرید باید بدونید به چه ظرفیت و فشاری از هوا نیاز دارید. درواقع میزان و نوع مصرف را دقیقاً مشخص کنید. البته کمپرسورهایی که اینجا مورد بحث قرار می‌گیرد کارگاهی هست و نه صنعتی.

در بازار می تونید مدل‌های مختلفی از آینهل، محک، مفیدی و … را پیدا کنید. رنج قیمت هم چیزی مابین ۴۵۰ هزار تا ۲٫۵ میلیون تومان و بیشتر هست. محک و آینهل چینی هست و مسلماً با قطعات چینی که شخصاً تجربه‌ی خوبی از این چینی‌ها ندارم ولی برای کارهای سبک می تواند مناسب باشد. گارانتی محصولات هم معمولاً هنگام خرید ارائه می شود که جای دلخوشی دارد.

 

نکاتی که قبل از خرید کمپرسور هوا باید بدانید

توصیه می‌کنم قبل از خرید آخر از همه به قیمت فکر کنید. ابتدا کارایی و دوام و بعد قیمت را مد نظر قرار دهید. برای خرید کمپرسور هوا ابتدا باید بدانید برای چه کاری و چه وسعتی از کار دستگاه را می‌خواهید.

دسته بندی‌های مختلفی می شود برای این منظور ارائه داد. در بازار چیزی که مرسوم است حجم مخزن (بر حسب لیتر) و فشار خروجی (بر حسب bar یا psi) هست. دستگاه‌های موجود فشار حداقلی ۶ بار را تأمین می‌کنند و کمترین حجم مخزن موجود هم ۲۴ لیتری هست. خب این‌ها چه معنی می‌دهد؟!

حجم مخزن که بر حسب لیتر بر دقیقه بیان می شود درواقع میزان هوا دهی دستگاه را برای ما نشان می‌دهد در یک دقیقه. هر چه این مقدار بیشتر باشد معمولاً حجم فیزیکی مخزن هم بزرگ‌تر هست.

فشار هم که معمولاً کف آن ۶ بار هست را باید موردتوجه قرار بدید. تعدادی از وسایل هستند (معمولاً بوکس‌ها و پیکور های بادی) فشار مورد نیازشان ۷ و ۸ به بالا هست که هنگام خرید باید رعایت بشود. این واحد علاوه بر bar به‌صورت psi هم بیان می شود که به‌صورت زیر قابل تبدیل هست:

۱ psi = 0.0689475729 bar

مثلاً ۸ بار معادل ۱۱۶ پوند بر اینچ مربع هست.

نکاتی مثل وزن و ابعاد دستگاه کمپرسور هوا هم هست که باید رعایت بشود. توان مصرفی دستگاه و نوع تغذیه را هم مدنظر داشته باشید. معمولاً تا ۲٫۵ اسب تک فاز هست و بیشتر از این سه فاز. (جلوتر بیشتر توضیح می‌دهم)

پلاک خوانی دستگاه کمپرسور هوا

همه‌ی دستگاه‌های کاتالوگ و یا پلاک دارند که اطلاعات خوبی را عاید ما خواهد کرد. چند نمونه را بررسی می‌کنیم:

Type: مدل دستگاه

Tank capacity: ظرفیت مخزن

No.of cyli: تعداد سیلندر

Peressure: فشار هوا بر حسب بار و پی اس آی

میزان هوادهی بر حسب لیتر بر دقیقه و فوت مکعب

RPM: دور موتور بر حسب دور در دقیقه

Motor Power: قدرت موتور بر حسب کیلووات و اسب بخار

Volt / Hz: ولتاژ تغذیه دستگاه و فرکانس کار آن

KW: توان موتور بر حسب کیلووات

HP: توان موتور بر حسب اسب بخار

۳۸۰: ولتاژ تغذیه موتور

۳ph: موتور سه فاز

 

به‌صورت خلاصه از این کاتالوگ می شود دریافت که حجمم مخزن ۵۰۰ لیتر هست با فشار ۸ تا ۱۲ بار کت توسط شیر خروجی قابل تنظیم هست. با تعداد ۲ سیلندر برای دستگاه مولد فشار این دستگاه با قدرت ۵٫۵ اسب بخار یا ۴ کیلووات و با نیاز به برق سه فاز که با فرکانس برق ایران هم سازگار هست کار خواهد کرد.

سرویس نگهداری کمپرسور هوا

مدل‌هایی از کمپرسور هوا دارای مخزن روغن هستند که نیاز به تعویض دارند. لیمیت سوئیچ دستگاه را چک کنید که درست کار کنه. دستگاه را دور از منابع گرمایی و خورشید مستقر کنید. فیلتر دستگاه راه می شود تمیز نگه دارید.

در برق رسانی به دستگاه دقت لازم را برای محافظت الکتریکی آن داشته باشید (محافظت‌های اورلود و …). هر ابزاری شیلنگ و واسط‌های مخصوص به خودش را دارد که این مورد راهم هنگام استفاده رعایت کنید.

فکر کنم چیزهای ضروری را توضیح دادم. از دوستان خواهش می‌کنم هرگونه تجربیات خودشان را در کامنت های همین مطلب (پایین) در اختیار ما قرار بدهند.

 

تهیه و تنظیم: آیچوب