سنباده‌کاری چوب بخش جدا ناشدنی از مراحل ساخت یک سازه چوبی است. حتی اگر شما رنگ کار چوب نباشید و فقط نجاری انجام دهید، باز هم باید با روش‌های سنباده‌کاری چوب آشنایی داشته باشید.
در این نوشته به روش‌های اصولی و استانداردهای سنباده‌کاری چوب خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید…
نکته اولی که باید به آن اشاره کنیم این است که استفاده از کلمه ((سمباده)) اشتباه است و باید از کلمه ((سنباده)) استفاده کرد.
امروزه دستگاه‌های زیادی برای سنباده‌کاری انواع صفحه صاف و طرح دار تولید شده‌اند و هرکدام قابیلت های منحصر به فرد خود را دارند. در شرکت‌های بزرگ تولیدی از دستگاه‌های سندر و براش صنعتی که از ایستگاه‌های مختلف تشکیل شده‌اند استفاده می‌شود.
همچنین در کارگاه‌های تولیدی کوچک هم اساتید از دستگاه‌هایی مانند پلیشر (سنباده برقی)، سنباده لرزان، سنباده تانکی، سنباده گرد لرزان و … بهره می‌گیرند تا چوب را سنباده‌کاری و پرداخت نمایند.
پیشنهاد آیچوب: آموزش ۰ تا ۱۰۰ رنگ چوب و MDF
هرچند که دستگاه‌های زیادی برای سنباده‌کاری چوب تولید شده‌اند؛ اما نمی‌توان سنباده‌کاری با دست را کامل کنار گذاشت و به دستگاه‌های سنباده متکی بود. گاهی این دستگاه‌ها با تمام قابلیت‌هایی که دارند، نمی‌توانند قسمت‌های خاصی از چوب را سنباده‌کاری کنند.
امروزه حتی باوجود دستگاه‌های سنباده چوب حرفه‌ای، بازهم سنباده‌کاری با دست انجام می‌شود و معمولاً این کار به دو دلیل انجام می‌شود:
- سازه چوبی ازنظر ساختار به شکلی ساخته شده که دستگاه قابلیت سنباده‌کاری آن را ندارد. این مشکل معمولاً در سازه‌های حجمی وجود دارد.
- شما دستگاهی در اختیار ندارید که سنباده‌کاری نمایید و مجبورید با استفاده از دست این کار را انجام دهید.
با این توضیح به این نتیجه می‌رسیم که برای پرداخت چوب، اگر بهترین ابزار و دستگاه‌های سنباده‌کاری را داشته باشیم، در برخی موارد راهی جز سنباده‌کاری با دست ندارید. سنباده‌کاری با دست به شما این امکان را می‌دهد که راحت‌تر و دقیق‌تر به چوب شکل و فرم دهید. با استفاده از دست می‌توانید قسمت‌هایی از سازه چوبی که امکان سنباده‌کاری ندارد را سنباده‌کاری کنید.
بسیاری از سازه‌های چوبی با استفاده از ماشین‌های سنباده‌زنی، پرداخت می‌شوند؛ اما همیشه درنهایت برای سنباده‌کاری گوشه‌های کار و قسمت‌هایی که دستگاه دسترسی ندارد، از دست برای سنباده‌کاری استفاده می‌شود.
پیشنهاد آیچوب: آموزش رنگکاری چوب در منزل با کمترین ابزار
انواع سنباده چوب
سنباده پشت پارچه ای مخصوص چوب و فلز
نکته اول در سنباده‌کاری این است که باید انواع سنباده چوب مورد استفاده در صنعت چوب را بشناسید. در بیشتر موارد از دو گروه سنباده برای پرداخت سازه‌های چوبی استفاده می‌شود. سنباده چوب / فلز و سنباده پوستاب
سنباده پشت پارچه ای
سنباده چوب به‌صورت رولی به فروش می‌رسد که پشت آن پارچه‌ای و رنگ دانه‌های این سنباده معمولاً به رنگ قرمز است. این سنباده در گرید های مختلف به بازار عرضه می شود. ما در مطلبی جداگانه به انواع سنباده های موجود در بازار پرداختیم.
سنباده پوستاب
سنباده پوستاب هم معمولاً به رنگ آبی هست و جنس قسمت پشت آن از کاغذ و رنگ دانه‌های سنباده این سنباده مشکی هست. از این سنباده ها معمولا در رنگ فلز و خودرو ها برای سنباده‌کاری و پرداخت رنگ فوری استفاده می شود. این نوع سنباده در رنگکاری چوب کاربرد چندانی ندارد.
سنباده‌ها را با زبری دانه‌های آن می‌شناسند که این زبری با شماره مشخص می‌شود. به‌عنوان مثال سنباده با دانه ۶۰ بسیار زبر و سنباده با شماره ۱۰۰۰ دارای دانه‌های بسیار ریز و نرم است.
سنباده‌ها بر اساس ریزی و درشتی ذرات ساینده و تعداد آن‌ها در واحد سطح (اینچ مربع) درجه‌بندی و شماره‌گذاری می‌شود هرقدر تعداد دانه‌ها بیشتر می‌شود. اندازه آن‌ها نیز ریزتر می‌شود بنابراین نرم‌تر می‌شود.
انتخاب گرید مناسب برای سنباده کاری
لیست گرید یا درجه بندی سنباده
قبل از شروع سنباده‌کاری باید به این موضوع واقف باشید که از چه سنباده‌ای و با چه شماره‌ای استفاده کنید. به زبان ساده، اگر سطح چوب خیلی پرز و پستی بلندی دارد، باید از سنباده ۸۰ یا ۱۰۰ استفاده کنید. اگر سطح کار خوب پرداخت شده شروع سنباده‌کاری با سنباده ۲۲۰ پیشنهاد می‌شود. در صورت نیاز برای پرداخت بیشتر، امکان استفاده از سنباده‌هایی با شماره بالاتر را خواهید داشت.
با توجه به اینکه دستگاه‌های رنده و گندگی به‌روز شده‌اند، در بسیاری از موارد پرداخت بسیار عالی و تمیز به شما تحویل خواهند داد. به‌عنوان مثال گندگی‌های رومیزی که دارای تیغه‌های ژیلتی هستند، پرداختی در حد فینیشینگ (سنباده پایانی) دارند. حتی یک دست سنباده پوست نرم هم برای این کارها کفایت می‌کند.
فرض بر اینکه قطعه کار چوبی پرداخت خوبی نشده باشد، کافی است یک دست سنباده‌کاری با گرید ۱۰۰ و در مرحله بعد ۲۲۰ و در مرحله بعد ۴۸۰ انجام دهید.
در صورتی که به موضوع رنگ چوب علاقه مند هستید، پیشنهاد می کنیم مقاله آموزش رنگ چوب با پلی استر را مطالعه کنید
سنباده کاری خلاف راه چوب
تاثیر سنباده کاری خلاف جهت چوب
نکته بسیار مهم در سنباده‌کاری این است که به هیچ عنوان خلاف جهت راه چوب سنباده‌کاری نکنید. همیشه مراقب باشید حرکت دست در جهت رگه‌های چوب انجام شود. اگر فقط یک‌بار خلاف جهت چوب سنباده‌کاری کنید بر روی چوب خط ایجاد می‌شود. برای از بین بردن این خط‌ها باید چند ده بار در جهت راه چوب سنباده بکشید تا خط از بین برود.
شاید در زمان سنباده‌کاری و زمانی که هنوز آستری اجرا نشده، این خطوط نشان داده نشود؛ اما به‌محض اینکه شاپان (آستری) را روی کار اجرا کردید این خطوط نمایان می‌شوند.
مزایای پد سنباده کاری چوب
سنباده کاری با پد مخصوص
معمولاً نجارها با استفاده از سنباده بر روی لبه‌های تیز کار انحنا ایجاد می‌کنند. پیشنهاد ما برای انجام این کار، استفاده از پد سنباده یا همان مکعب‌های چوبی است. فقط کافی است یک مکعب چوبی به ابعاد ۱۲*۵*۲ سانتی‌متر بسازید. سنباده ۲۲۰ را با استفاده از چسب صنعتی (چسب آهن) به دور مکعب بچسبانید و قسمت‌های تیز کار را به‌آرامی سنباده‌کاری کنید.
این بلوک همچنین برای سنباده‌کاری پروفیل‌های چوبی که پرز و ایرادات زیاد دارند، مناسب هست. با این پدهای دست‌ساز سنباده، به دست آسیب کمتری وارد می‌شود. همچنین می‌توانید فشار بیشتری به سنباده وارد کنید تا باربرداری بیشتری انجام شود.
مزیت دیگر پدهای سنباده، جلوگیری از لغزش سنباده در دست شما است. اگر سنباده را بدون تا نمودن یا پد سنباده استفاده کنید، بعد از مدت‌زمان بسیار کوتاهی، لوله می‌شود و استفاده از آن مشکل می‌شود.
برخی اساتید رنگ کار چوب با استفاده از فوم‌های پلاستیکی مقاوم، پدهای فرم دار مخصوص می‌سازند تا قوس و شیار قطعات چوبی و ابزار چوبی را به‌راحتی سنباده‌کاری کنند.
فشار دست مناسب برای سنباده کاری
با توجه به اینکه چوب فرم پذیری دارد، با ایجاد فشار کم یا زیاد بر روی چوب امکان ایجاد اختلاف سطح بر روی چوب خواهید داشت. همان‌طور که در بالا اشاره شد، سنباده‌کاری چه با دست و چه با دستگاه باید به‌صورت صاف و یکنواخت انجام شود.
فشار دست بر روی سنباده هم از اهمیت بالایی برخوردار است. شما باید سنباده‌کاری را با یک فشار مشخص در همه قسمت‌های چوب انجام دهید. جز اینکه قرار باشد فرم خاصی ایجاد کنید.
تا کردن سنباده چوب برای سنباده کاری
سنباده کاری با دست
یکی دیگر از مواردی که در سنباده‌کاری باید رعایت کنید تا کردن یا چندلا کردن ورق سنباده است. اگر سنباده را به‌صورت یک‌لایه استفاده کنید، دو مشکل ایجاد می‌شود.
اول: پس از مدت‌زمان کمی، ورق سنباده لوله می‌شود و نمی‌توان به‌راحتی از آن استفاده کرد.
دوم: در اثر سنباده‌کاری طولانی مدت، گرمای حاصل از سایت به انگشتان شما منتقل می‌شود و با مشکل مواجه خواهید شد.
توجه:
سنباده را به‌صورت دولایه تا نکنید، حداقل ۳ بار و حداکثر ۴ بار تا کنید تا ورق سنباده در زمان سنباده‌کاری روی هم سُر نخورد.
البته برخی اساتید با چسباندن سنباده از قسمت پشت، این مشکل را برطرف می‌کنند.
دستکش مناسب سنباده کاری چوب
چسب زدن دست برای سنباده کاری
برای سنباده‌کاری چوب حتماً از دستکش‌های معمول موجود در بازار استفاده کنید. البته این دستکش‌ها بعد از مدت‌زمان نسبتاً کوتاهی از بخش انگشت سوراخ می‌شوند. برخی اساتید با استفاده از چسب کاغذی دور بند اول انگشتانشان را پوشش می‌دهند تا در زمان سنباده‌کاری، با مشکل مواجه نشوند.
اگر از دستکش یا چسب استفاده نکنید، در روزهای ابتدایی سنباده‌کاری چوب احتمالاً با مشکلاتی مثل تاول دست روبرو خواهید شد. یکی دیگر از موارد پیش روی شما، احتمال نفوذ لاشه چوب به داخل پوست دستتان است… این بخش یکی از دردناک‌ترین قسمت‌های شغل نجاری است. پس خیلی مراقب باشید!
پیشنهاد آیچوب: تفاوت سنباده گرد لرزان و تخت لرزان چیست؟ کدام یک مناسب کار شماست؟
نور مناسب برای سمباده کاری
نور در کارگاه رنگ کاری بسیار مهم است. کارگاه رنگ کاری باید نور مناسب داشته باشد. بسیاری از ایرادات سنباده‌کاری، آستر کاری، اجرای همرنگی، بتونه کاری، تشخیص رنگ و اجرای صحیح نیم پلی استر در نور نسبتاً زیاد و مناسب نشان داده می‌شود.
با نور مناسب به‌راحتی خط و خش‌ها، پستی و بلندی‌ها و دیگری ایرادات ظاهری را مشاهده خواهید کرد.
پاک کردن چسب چوب برای سنباده کاری
ساخت ابزارک برای سنباده کاری چوب
یکی دیگر از مواردی که در زمان سنباده‌کاری چوب باید رعایت کنید این است که چسب چوب بخش اتصالات چوب را تمیز کنید. یکی از مهم‌ترین مشکلات برخی رنگ کارها، سفید شدن آستری یا ایجاد لکه‌های سفید پس از آستر کاری چوب است.
نجارها برای اتصال بهتر و قوی‌تر دو قطعه چوبی، از چسب چوب استفاده می‌کنند. چسب چوب در بیشتر موارد به اطراف اتصال آغشته می‌شود و همین بخش‌ها پس از اجرا شاپان، روشن‌تر از دیگر قسمت‌های سازه چوبی می‌شوند. برای حمل این مشکل، در مرحله سنباده‌زنی، به‌خوبی چسب چوب را پاک‌کنید.
البته بهترین حالت این است که نجاری در زمان ساخت سازه، چسب چوب را از روی کار با دستمال خیس تمیز کند.
مراقب باشید که خلاف جهت راه چوب سنباده‌کاری نکنید.
تمیز کردن صمغ چوب روی سنباده
برخی چوب‌ها مانند چوب درخت کاج (نراد، یولکا، ساسنا و …) حاوی صمغ هستند. این صمغ در زمان سنباده‌کاری چوب به دانه‌های سنباده می‌چسبند و سنباده دیگر آن کارایی ابتدایی را ندارد. برخی سنباده را دور می‌اندازند؛ اما شما با استفاده از گازوئیل، نفت، تینر یا بنزین می‌توانید این صمغ‌ها را به‌راحتی پاک‌کنید.
مقداری گازوئیل روی صمغ بریزید، ۳۰ ثانیه صبر کنید و با فرچه سیمی یا مسواک سنباده را تمیز کنید. به همین سادگی سنباده تمیز و قابل استفاده خواهد شد.
لطفاً شما هم تجربه خود را از کار با سنباده یا سنباده‌کاری چوب دستی با دیگر عزیزان در قسمت دیدگاه‌های این نوشته به اشتراک گذارید.
ما در نوشته ای جداگانه آموزش تمیز کردن شیره درخت را منتشر کرده ایم.
منبع: آیچوب
سلام
می‌خوام چوب کنار رو صاف کنم از چه سمباده ای استفاده کنم؟
درود بر شما
از پولیشر استفاده کنید