معرفی انواع چوب نجاری | گرانترین و بهترین چوب ایران کدامند؟!

با توجه به اقلیم ایران گونه های زیادی از درخت در کشور ما وجود دارد. وارد کننده های چوب هم تلاش می کنند با توجه به نیاز بازار انواع چوب را وارد کنند.

در این نوشته شما را با انواع چوب رایج در نجاری و صنایع چوب ایران و خصوصیات هر یک آشنا خواهیم کرد. با ما در ادامه همراه باشید.

 

خصوصیات چوب راش (Beech)

نام علمی راش Fagus orientalis است و در مناطق مختلف ایران نیز اسامی مختلفی دارد.

مردمان گیلان، کلارستان، شهسوار، کلاردشت، کجور آن را راش، در منجیل و عمارلو راج، در آستارا قزل کز، در نور چلر و در گرگان‌رود قزل آغاج، در کوه درفک و طوالش آلاش و الوش و در مازندران مرس می‌نامند.

و نام انگلیسی درخت راش Beech است.

از خواص ظاهری چوب راش قسمت درون چوب مایل به سرخ آن است و برون چوب ( به چند سانتی متر چوب نزدیک پوست درخت برون چوب گفته می شود) راش به به رنگ سفید مایل به کرم است.

چوب و درخت راش در نواحی شمالی کره زمین رشد می کند و 13 گونه دارد که از این 13 گونه تنها نوع راش شرقی در ایران و در ارتفاعات بالاتر از 2000 متر از سطح دریا رشد می کند.

دوایر سالیانه فشرده و در نتیجه در مقاطع طولی دارای خطوط کم و بیش مشخص ناشی از آن است.

از بارزترین خصوصیات شاید بتوان به پره های چوبی در مقاطع طولی اشاره کرده که در مقطع شعاعی به پرمگس و در مقطع مماسی به دوک معروفند و این پره ها به صورت لکه های قرمز دیده میشود.

چه بسا گاهی این پرمگس های زیبا عیب محصوب میشوند چرا که به عقیده نجاران این بخشهای چوب پس از رنگ کاری سیاه میشوند. یکی از انواع چوب راش چوبی نیمه سنگین و دارای بافتی همگن و تقریبا مقاوم در برابر حشرات و قارچهاست.

گرده بینه های درجه ۱ و ۲ راش در ایران بیشتر به مصرف کارخانجات روکش و تخته لایه می رسد و گرده بینه های درجه ۳ پس از تبدیل به الوار به بازار تهران (سایت خاوران) روانه می شوند.

دلیل قابلیت آغشتگی با انواع محلولهای حفاظتی بیشترین گونه مصرفی در کارخانه های اشباع است.

البته اخیرا گونه های خارجی راش از طریق آذربایجان وارد ایران شده است که بنا به ادعای مبل سازان و فرشندگان چوب کیفیت چوب راش ایرانی را ندارد ولی به دلیل ابعاد و رطوبت مناسب تخته ها میزان ضایعات کمتری، در امر فرآیند تولید دارد.

ما در نوشته های قبلی آیچوب به صورت تخصصی به معرفی چوب راش پرداختیم.

پیشنهاد می کنیم اطلاعات کامل تر از چوب راش را در مقاله کامل تری از آیچوب بخوانید.

 

پیشنهاد مطالعه بیشتر: نکات کلیدی در انتخاب و خرید چوب مناسب برای پروژه‌های نجاری

پیشنهاد مطالعه بیشتر: معرفی انواع چوب مناسب فضای باز

 

خصوصیات چوب ملچ (Elm)

چوبی به رنگ قهوای مایل به قرمز است و گاهی اوقات رگه های سبز رنگی در آن دیده می شود.

چوبی درشت‌بافت، نیمه‌سخت و نیمه‌سنگین، نسبتاً بادوام و در برابر ضربه بادوام و نسبت به خمش مقاوم است.

از این چوب بیشتر درساختمانهای چوبی،کاسهٔ تنبور،ساخت مبلمان،قایق سازی، روکش، وسایل ورزشی، در و پنجره و تخته لائی استفاده می‌شود.

در فرهنگ معین این درخت گونه‌ای نارون شمرده شده، که در شمال ایران نام ملچ را دارد، در خراسان گرزم و در فارسی عام گِریز نامیده می شود.

 

از این چوب بیشتر در ساختمانهای چوبی، ساخت مبلمان، روکش، قایق سازی، وسایل ورزشی، در و پنجره و تخته لائی استفاده می شود .

ملچ رنگ و نقش بسیار زیبایی دارد که در بسیاری از درب ها و فرنیچر های روکش چوبی از چوب این درخت استفاده می شود.

یکی از کارهایی که می توان با روکش ملچ انجام داد، تکنیک بوکمچینگ است.

 

خصوصیات چوب افرا (Maple)

این خانواده دارای گونه های مختلفی در ایران است از جمله میتوان افرا پلت، افرا شیردار و کیکم را نام برد.

بزرگترین و فراوان ترین افرای ایران از نوع پلت با نام علمی insigne Bosso و نام انگلیسی Maple است.
رنگ چوب افرا در درون چوب سفید مایل به کرم و با رخشندگی کم و بیش صدفی است.

 

دوایر سالیانه به دلیل فشردگی چوب تابستانه در مقطع عرضی کاملا مشخص و در مقطع مماسی نقوش مواج و در مقطع عرضی نقوش رگه ای مانند ایجاد کرده است.

پره های چوبی ظریف و قهوه ای رنگ و براق در دو مقطع مختلف طولی به صورت لکه ها و دوک ها نمایان است.

رنگ و نقش چوب افرا می توانید بسیار متفاوت باشد و در نمونه های باخته بسیار شبیه به ممرز خواهد شد.

جوش درخت افرا نیز از چوب های بسیار زیبایی است که در روکش های لوکس استفاده می شود.

افرا چوبی نیمه سنگین با پرداخت آسان و هم کشیدگی کم (یعنی در فرایند خشک کردن چوب تاب کمی بر می دارد) است که باعث شده در صنعت مبلمان و روکش گیری جایگاه ویژه ای داشته باشد.

پیشنهاد آیچوب:

معرفی انواع چوب مناسب معرق کاری در ایران

 

چوب گردو (Walnut)

گردو چوبی ریز بافت، به رنگ خاکستری مایل به قهوای تیره و دارای نقوش زیبا و نسبتاً با دوام است.

این چوب نیمه سنگین و نیمه سخت و در مقابل فشار، خمش و کشش مقاوم است.

 

از این چوب بیشتر در کارهای هنری و تزیینی، تهیه روکش، خراطی، ساخت مبلمان، ساخت الات موسیقی، قنداق تفنگ، مجسمه سازی، منبت کاری و معرق کاری استفاده می شود.

شاید تعجب کنید که چوب گردو بیش از 300 طیف رنگی دارد و حتی در یک تنه واحد گردو از ریشه تا سر شاخه گستره بزرگی از رنگ های سفید شکری تا کاملا مشکی ( د رحد آبنوس) را می توان یافت.

با کیفیت ترین و زیباترین چوب های گردو را می توان در شمال غربی ایران مخصوصا کردستان و کرمانشاه پیدا کرد.

 

چوب چنار (Plane tree)

احتمالا این درخت بلند قامت را در حاشیه خیابان ها دیده باشید.

بخش زیادی از درختان کهنسان خیابان ولیعصر تهران از درختان چنار است.

چوبی به رنگ سفید روشن تا قرمز مایل به قهوه ای است که لکه های قهوه ای صدفی دارد.

چوبی است نیمه سخت وسنگین و با دوام که از آن برای ساخت دربهای اماکن متبرکه، دسته ابزار، صندلی، غربال، صندوق استفاده می شود.

از خصوصیات بارز چوب چنار چشمه های زیبای پرمگسی و براق روی چوب است که پس ار سنباده و پرداخت براقیت چشمگیری ایجاد می کند.

پیشنهاد آیچوب:

بررسی چگالی انواع چوب مورد استفاده در صنعت چوب

 

چوب بلوط (Oak)

چوبی به رنگ قهوه ای روشن تا تیره، درشت بافت و با دوام است.

این چوب نسبتاً نیمه سخت و نیمه سنگین تا سنگین است و در برابر سایش مقاومت زیادی دارد و بهترین چوب برای پارکت، ساخت مبلمان تهیه روکش، تراورس راه آهن، مدل سازی است.

 

از چوب های بسیار پر مصرف و پر کاربرد در ایران و آمریکا و اروپا است و در به لحاظ میزان مصرف در کنار راش قرار می گیرد.

بیش از 500 گونه بلوط در دنیا وجود دارد و چندین گونه از بلوط در شمال ایران از آستارا تا گرگان و در رشته کوه های زاگرس رشد می کند.

چوب تبریزی (Black Poplar)

 

این چوب به رنگ سفید تا کرم روشن است و اغلب لکه های سیاه رنگ و یا قهوه ای دارد.

چوبی است نسبتاً نرم، سبک که دوام زیادی ندارد و کار با آن آسان است.

برای ساخت کاغذ سازی، کبریت سازی، جعبه سازی، ادوات کشاورزی از آن استفاده می شود. این چوب برای ساخت سازه های چوبی مناسب نیست و کیفیت و مقاوت بالایی برخوردار نیست.

 

چوب ممرز (Hornbeam)

 

چوبی ریز بافت به رنگ سفید تا سفید مایل به کرم و سخت و نیمه سنگین است.

این چوب در مقابل ضربه و سایش مقاومت دارد و در کاغذ سازی، تخته خرده چوب سازی، تخته فیبر، واگن سازی، دسته ابزار، چوبهای تونلی از آن استفاده می شود.

 

چوب کاج (نراد، یولکا، ساسنا) روسی (Pine)

 

واژه چوب روسی در بازار چوب ایران به هر نوع چوب سفید رنگ وارداتی از روسیه تلقی می شود و کاربرد آن هم چندان تفاوتی نمی کند در حالیکه این چوب سفید خود شامل گونه های کاملا متفاوت چون نراد، نوئل و انواع کاجها می شوند.

همچنانکه گفته شد یکی از گونه های چوبی که به چوب روسی معروف است Abies یا نراد نام دارد و نام رایج آن در دنیا Fir و Sapen است.
این چوب به رنگ سفید مایل به قرمز، فاقد مجاری صمغی، راست تار، سبک، واکشیدگی و همکشیدگی کم، قابلیت ترک خوردن کم هنگام خشک شدن، بسیار خوش کار، سنباده خوری خوب، میخ خوری و پیچ خوری عالی هستند.

ولی با وجود تمام مزایا به راحتی در مقابل قارچها دچار مرض لکه آبی یا لکه قرمز می شود و از استحکام آن می کاهد.

حشرات نیز علاقه زیادی به لانه گزینی و تخم گذاری در آن دارند.
این چوب به علت سبکی و ضریب الاستیته بالا از بهترین چوبها برای اسکلت ساختمان های چوبی و آلاچیق و پرگولا است.

الیاف بلند و خمیر سفید آن در کاغذسازی مصرف فراوان دارد. در ایران این چوب غالبا در صنایع مبلمان استفاده می شود.

 

پیشنهاد مطالعه بیشتر: چوب روسی چیست؟ قیمت چوبی روسی؟ ۰ تا ۱۰۰ چوب نراد روسی!

 

چوب نراد

چوبی به رنگ سفید تا سفید مایل به کرم تا قهوه ای مایل به صورتی است، راست تار و دارای نقوش زیبایی است. چوبی است سبک، نرم و کم دوام که کار با آن آسان است و در کارهای ساختمانی، قفسه سازی، بسته بندی از آن استفاده می شود.

چوب ماهاگونی یا آکاژو

آکاژوها به دو دسته آکاژوی آمریکایی و آفریقایی تقسیم میشوند که اغلب آکاژوی آفریقایی در بازار ایران یافت میشود.

نام علمی این گونه Khaya inveeonsis و از خانواده Miliacea است.

 

نام های محلی متفاوتی در کشورهای مختلف آفریقا دارد. درون چوب قرمز رنگ و برون چوب نازک سفید مایل به صورتی رنگ دارد.

بافت یکدست و وجود پرمگسهای درخشان و براق که با تغییر جهت نور درخشش متفاوتی دارند از ویژگیهای شاخص این چوب است.

در مقطع شعاعی نقوش نواری صدفی و در مقاطع مماسی نقوشی متنوع چون موجی، مجعد، جناغی دارد.

یکی از پرمصرف ترین چوب های دنیا برای تهیه روکش های قیمتی است.

به دلیل همکشیدگی و واکشیدگی کم در هنگام خشک شدن کمتر دچار عیب می شود.

ضربه پذیری خوب، پرداخت عالی، پیچ خوری و میخ خوری بالا از خصوصیات بارز این چوب است ولی رنگ پذیری و واکس خوری باید همراه با بتونه کاری انجام شود.

در تهیه روکش و مبلسازی بیشترین مصرف را داراست. به دلیل ضربه پذیری و ضریب الاستیسیته بالا در تهیه قایق های بادبانی و تفریحی مناسب است. لازم به ذکر است که چوبهای دیگری نیز تحت عنوان آکاژو در بازار دیده میشوند که اسامی واقعی آنها سیپو، کیسپو و ساپلی است.

چوب آکونه (Gabon)

 

چوبی است به رنگ صورتی کم رنگ تا پر رنگ، سبک، نرم، ریزبافت و کم دوام که به خوبی ورقه ورقه می شود. برای تهیه کاغذ سازی، قایقهای سبک، و غیره از آن استفاده می شود.

چوب ساج (Teakwood)

 

چوبی است به رنگ قهوه ای طلایی تا قهوه ای پنج پر رنگ با خطهای سیاه که بسیار سنگین و با دوام است.

این چوب در صنعت کشتی سازی، صنایع ظریف به خصوص خاتم کاری، ساخت ابزار آزمایشگاهی، روکش گیری، قسمتهای بیرونی و داخلی ساختمان موارد مصرف دارد.

چوب آبنوس (Black Ebony)

 

چوب سیاه رنگی است یا چگالی نسبتاً بالا و بسیار خوش بو. تنه داخلی چوب به رنگهای مختلف زرد سفید تا قهوه ای و سیاه دیده می شود.

آبنوس در انواع مختلفی چون آبنوس سیاه، آبنوس مرمری یا مرمری آندامان، آبنوس کاکی وجود دارد.

آبنوس به دلیل سختی و استحکام بالا در ساخت وسایلی نظیر انواع مبلمان، میز و صندلی ، پیانو مورد استفاده قرار می گیرد.

آبنوس آفریقای جنوبی از گران ترین چوب های دنیا است.

پیشنهاد آیچوب:

آموزش خشک کردن چوب در خانه و ترفندهایی که باید بدانید!

چوب افرای سیاه (Black Maple)

 

برای ساخت لوازمی هم چون خط کش و دکوراسیون بزرگ استفاده می شود.

 

چوب والسا – بالسا (Balsa wood)

 

سبک ترین چوب تجاری است دارای سفتی و قابلیت فرم دهی فراوانی است.

به رنگهای سفید تا زرد روشن و قهوه ای ملایم دیده می شود.

از چوب بالسا در ساخت قطعات صنعتی ظریف مانند: دیوار سازی داخل هواپیما، در ساخت ماکت ها ، و آثار هنری استفاده می شود.

پیشنهاد آیچوب:

آموزش رنگ کردن چوب با سیلر کیلر + نقاشی چوب ۰ تا ۱۰۰

زبان گنجشک ون (Ash wood)

 

چوبی است دارای مقاومت و سختی مناسب و دارای قابلیت فرم پذیری مناسب.

رنگ این چوب عموماً زرد ملایم است که برای ساخت که برای ساخت قطعات چوبی مانند قاب و فرم تابلو ها، عصا، راکت تنیس استفاده می شود.

 

چوب شمشاد (Boxwood)

 

چوب شمشاد به دلیل تراکم بالای آوند ها و لیفهای آن دارای چگالی بالا می باشد.

درخت شمشماد بسیار کند رشد می کند و تنه بزرگی ندارد و به همین دلیل در هنر هایی چوبی استفاده می شود.

هنرهایی مانند خاتم کاری و معرق و منبت کاری استفاده عمده این چوب است.

این چوب در سواحل دریای خزر و در جنگل های هیرکانی به وفور پیدا می شد؛ اما متاسفانه در چند سال اخیر این درختان در اثر بیماری و حشرات نابود شده اند و باید در انتظار انقراض این درختان باشیم.

 

چوب کاج بالسام (Balsam fir)

 

چوب کاج بالسام یا چوب نراد که از خانواده کاج است و به رنگهای سفید،قهوه ای، و با رگه های صاف و ظریف دیده می شود.

به طور عمده برای خمیر کاغذ و جعبه سازی مورد استفاده قرار می گیرد.

شیره و صمغ حاصل از این درخت به عنوان چسب شفاف به کار می رود و در رنگهای مختلف روغنی از آن استفاده می شود.

نراد یکی از انواع چوب وارداتی از روسیه است. در آیچوب در مورد انواع چوب روسی مطلبی جامع منتشر کرده بودیم.

 

گیلاس (Cherry wood)

 

دارای گونه‌های متعدد و در تمام ایران پراکنده است. این گیاه احتمالاً از منطقه‌ای بین دریای سیاه و دریای خزر منشا گرفته است.

ولی به نظر می‌رسد که در زمانهای قدیم آن را به اروپا برده باشند.

بیشتر ارقام کشت شده آن در سرتاسر دنیا از اروپا منشا گرفته‌اند، ولی تعدادی از ارقام مهم، در مناطق گیلاس خیز محلی انتخاب یا اصلاح گردیده‌اند.

چوب این درخت صنعتی نیست و رنگ مایل به قرمز زیبا همراه با رگه های مشخصی دارد.

چوب نسبتا محکمی است و با توجه به عدم کاربرد صنعتی این چوب، بیشتر کاربرد محلی یا هنری دارد.

 

خصوصیات چوب فندق

 

فندق درختچه‌ای است به ارتفاع تقریباً دو متر که ارتفاع آن در نواحی مساعد تا ارتفاع ۶ متر نیز می‌رسد. درخت فندق بومی اروپا و آسیای صغیر است.

برگ‌های درخت فندق پهن و نوک‌تیز با دو ردیف دندانه، به‌رنگ سبز و یا دمبرگی بطول تقریباً یک سانتی‌متر می‌باشد. فندق دارای دو نوع گل نر و ماده‌است که بصورت سنبله آویخته در پاییز ظاهر می‌شود.

چوب قندق قهوه ای با رگه های مشخص است اما با توجه به نداشتن تنه مناسب برای برداشت چوب، این چوب هم بیشتر جنبه هنری برای استفاده دارد تا صنعتی.

پیشنهاد آیچوب:

آموزش خشک کردن چوب در خانه و ترفندهایی که باید بدانید!

منبع: آیچوب