جدول انتخاب بهترین دور برای ابزارهای فرز مینیاتوری

فرز مینیاتوری (به انگلیسی: Rotary tools) یکی از انواع فرزها (مانند فرز سنگ‌بری، فرز نجاری، مینی فرز، فرز مشتی و…) است که با توجه ‌به اندازه کوچک، توان کم (کمتر از 200 وات)، فرز مینیاتوری برای کارهای ظریف چوبی، ساخت مجسمه‌های سنگی، زیورآلات چوب و رزین، طلاسازی و… استفاده می‌شود و نقطه مشترک همه این کارها اندازه ظریف و مینیاتوری آن‌ها است.

  همه فرزهای مینیاتوری آپشنی برای تنظیم دور در 4 تا 6 پله دارند و حتماً پس از خرید برای شما هم این سؤال پیش می‌آید که چرا نیاز به تنظیم دور داریم و هر پله از دیمر چند دور است و هر دور برای چه کاری مناسب است؟

  در این آموزش آیچوب و ویدئویی که برای آن تهیه کردم یاد می‌گیرید که هر شماره از دیمر چند دور دارد و برای اکسسوری‌های مختلف چه دوری را باید انتخاب کنید.

طبق روال همیشه قبل از شروع آموزش اصطلاحات و واژه‌هایی که باید بدانید را تعریف می‌کنم.

 

تماشای آنلاین ویدئو انتخاب بهترین دور برای ابزارهای فرز مینیاتوری

 

 

تماشا این ویدئو در برخی اپراتور ها با ترافیک نیم بها محاسبه می شود!

 

فرز مینیاتوری چیست؟

 دور بالا و سری‌های مختلف، کاربردهای متعددی در تراشیدن، برش کردن، سنباده کاری، پولیش، سوراخ‌کاری و… دارد؛ اما همه این کاربردها در اندازه‌های مینیاتوری تعریف می‌شود.

 

چرا در فرز مینیاتوری نیاز به تنظیم سرعت داریم؟

 در همه ابزارهایی که تیغه به آن متصل می‌شود رابطه‌ای معکوس بین قطر صفحه برش و سرعت دستگاه وجود دارد و هر چه قطر تیغ بیشتر باشد سرعت را باید کمتر کنیم.

 از طرفی در فرزهای مینیاتوری ابزارهای مختلفی برای ساب زدن فلز، برش چوب، برش پلاستیک، ساب زدن فلزات سخت و نرم، پولیش‌کاری، سوراخ‌کاری، فرچه کاری و… داریم که برای بعضی از این کارها باید سرعت کم کنیم و برای بعضی دیگر حداکثر سرعت پیشنهاد می‌شود.

 

 

 در واقع علاوه بر اینکه برای هر نوع مته‌ای باید سرعت مناسب آن را انتخاب کنید، حتی برای یک نوع مته هم در کار با متریال‌های مختلف (چوب، فلزات سخت، پلاستیک، فلزات نرم، شیشه، سنگ و…) نیاز به تغییر دور فرز مینیاتوری داریم.

 در صورت عدم انتخاب دور مناسب؛ علاوه بر آسیب دیدن قطعه کار، مته و فرز مینیاتوری هم دچار آسیب می‌شوند.

 توضیح:

 من در این آموزش برای تمام لوازم جانبی‌های که به فرز مینیاتوری وصل می‌شود اصطلاح مته را استفاده می‌کنم؛ اما واژه بیت “bit” در این مورد فنی‌تر است و درست‌تر است.

 

تنظیم سرعت در فرز مینیاتوری چگونه انجام می‌شود؟

 

 

 در فرزهای مینیاتوری با یک کیت الکترونیکی که بین برق ورودی به دستگاه و موتور ابزار سری شده است تعداد چرخش محور موتور قابل تنظیم می‌شود.

 موتور فرزهای مینیاتوری در مدل‌های شارژی موتور دیسی یا براشلس است و در مدل‌های برقی از موتور یونیورسال استفاده می‌شود. خصوصیت مشترک هر سه موتور حجم کم، دور بسیار بالا و قابلیت کنترل سرعت بسیار ارزان است.

 مقدار چرخش در فرزهای مینیاتوری با واحد RPM (دور در دقیقه) نوشته می‌شود و این تنظیم در یک بازه حداقلی و حداکثری که در پلاک دستگاه نوشته شده است توسط کاربر قابل انتخاب است.

 تنظیم تعداد دور با یک غلتک چرخان انجام می‌شود که در بالاترین دور 25 تا 35 هزار دور در دقیقه و در کم‌ترین سرعت 3 هزار تا 5 هزار دور بر دقیقه را می‌توانیم در فرزهای مینیاتوری داشته باشیم.

 

پیشنهاد مطالعه بیشتر: معرفی انواع ابزارک‌های فرز مینیاتوری

 

دیمر کردن بدون افت سرعت

 در فرزهای مینیاتوری کمی گران‌تر یک مکانیزم جبران ساز سرعت وجود دارد تا دور دستگاه را ثابت نگه دارد.

 به این سیستم گاورنر گفته می‌شود و سرعت مینی فرز را در فشارهای مختلفی که به آن وارد می‌شود روی مقدار سرعتی که با دیمر تنظیم کردیم نگه می‌دارد.

 در مدل‌هایی که در بازار ایران دیدیم چنین آپشنی وجود ندارد؛ اما اگر دستگاهی چنین امکانی داشت جزو امکانات خوب و تأثیرگذار در کیفیت کار است.

 

انتخاب سرعت مناسب برای فرز مینیاتور

 

 

 جستجوی‌های زیادی برای این موضوع داشتم و از بین پیشنهادها گاهی متناقضی که می‌خواندم یک گزینه مشترک بود. اینکه سرعت مناسب بر اساس مواد در حال کار و نوع لوازم جانبی (اکسسوری – مته) انتخاب می‌شود.

 بنابراین قبل از تعیین دور باید متریال را بشناسیم و پس از شناخت متریال و کاری که می‌خواهیم روی متریال انجام دهیم لوازم جانبی موردنیاز را نصب کنیم و پس از نصب سرعت را تنظیم کنیم.

 پس با سؤال اول شروع می‌کنیم

فرز مینیاتوری روی چه متریال هایی کار می‌کند؟

با فرزهای مینیاتوری می‌توانید روی متریال های زیر کار کنید:

1. انواع شیشه
2. چوب های نرم و سخت
3. فلزات سخت مانند فولاد
4. فلزات نرم مانند مس، نقره، طلا و…
5. انواع چرم و پارچه
6. سنگ و سفال
7. شاخ و ناخن
8. انواع لاستیک و پلاستیک
9. فیبرهای کربنی
10. صدف های طبیعی و مصنوعی
11. رزین اپوکسی و مواد رزینی مصنوعی

و…

 

 

 با توجه ‌به وجود صدها شکل و طرح متفاوت از اکسسوری‌های فرز مینیاتوری و گجت‌هایی که برای آن وجود دارد نمی‌تواند کاربرد آن را محدود به متریال خاصی دانست؛ ولی اغلب کاربردها روی متریال‌هایی است که نام بردیم.

در پاسخ به سؤال دوم باید بررسی کنیم که چند نوع لوازم جانبی برای فرز مینیاتوری وجود دارد

 

پیشنهاد مطالعه بیشتر: تفاوت فرز مینیاتوری و فرز انگشتی چیست؟

 

پر مصرف ترین لوازم جانبی فرز مینیاتوری

تیغه های برش:

سنباده ها:

 

 

شامل انواع سنباده های استوانه ای، سنباده های پره ای و سنباده های فلاپ برای سنباده کاری و پرداخت انواع سطوح استفاده می‌شود.

کنده کاری و حکاکی و منبت و پرداخت:

 بزرگ‌ترین دسته از لوازم جانبی فرزهای مینیاتوری هستند و برای تراش و کنده‌کاری و حکاکی روی انواع چوب و سنگ و فلز استفاده می‌شود.

صفحات پولیش:

 

 

 صفحات ابری شکل یا نمد مانند که برای پولیش‌کاری کارهای ظریف به کمک خمیرهای پولیش استفاده می‌شود.

ابزار تراش و تیز کاری:

 این مته‌ها برای تیز کردن ابزاری مانند چاقو و اره و قیچی و… استفاده می‌شود و در کنار آن برای حکاکی سنگ و شیشه هم می‌توان از آن استفاده کرد.

 

تعداد دور فرز مینیاتوری با دیمر چقدر است؟

فرزهای مینیاتوری معمولاً در 6 رنج تنظیم سرعت می‌شوند:

1. سرعت 5 تا 10 هزار
2. سرعت 13 تا 17 هزار
3. سرعت 18 تا 23 هزار
4. سرعت 23 تا 27 هزار
5. سرعت 28 تا 32 هزار
6. سرعت 33 تا 35 هزار دور

فرزهای مینیاتوری مختلف با توجه‌ به مدل، برقی یا شارژی بودن مقدار حداقل و حداکثر سرعت متفاوتی دارند؛ اما پله‌های تنظیم سرعت در همین بازه‌ای که نوشتم قابل‌تغییر است.

 در ویدئویی که برای این آموزش تهیه کردم، فرز مینیاتوری شارژی رونیکس را در پله‌های مختلف دیمر دورسنجی کردیم.

 

تعداد دور مناسب برای فرز مینیاتوری

 

 

 برای تنظیم دور فرز مینیاتوری موارد زیر را در نظر داشته باشید. توجه کنید که تنظیم دور با توجه ‌به نوع ابزار جانبی و نوع متریالی که روی آن کار می‌کنید انتخاب می‌شود. مثلاً در برش کردن شما از یک نوع تیغه استفاده می‌کنید؛ اما سرعت برش در پلاستیک و در چوب باید متفاوت باشد.

1. سرعت‌های بالا (27 تا 35 هزار دور) برای منبت‌کاری روی چوب، تراش شیشه، شیار زدن روی چوب و ام‌دی‌اف، تیز کردن فلزات و برش فلزات با صفحات برش پیشنهاد می‌شود. کاهش سرعت در این موارد باعث آسیب به سطح کار می‌شود و احتمال قلاب کردن قطعه کار در این متریال‌ها را افزایش می‌دهد.
2. سرعت‌های پایین (تا 15 هزار دور) بهترین پیشنهاد هنگام استفاده از پدهای پولیش و یا سنباده کاری با سری‌های سنباده روی قطعات ظریف هستند. سرعت‌های پایین به‌صورت کلی برای پروسه پرداخت و پولیش و یا استفاده از براش های سیمی پیشنهاد بهتری هستند. پولیش‌کاری یا برس کاری با سرعت بیشتر از 15 هزار دور به پد پولیش یا براش آسیب می‌زند.
3. برای بریدن یا شیار زدن چوب باید از حداکثر سرعت (35 هزار دور) استفاده کنید.
4. فلزات سخت و آهنی را با سرعت بالا (35 هزار دور برش دهید). اگر حین برش آهن تیغه پرش‌های کوچک تکرارشونده دارد؛ یعنی سرعت شما پایین است.
5. قطعات لاستیکی و پلاستیکی که ذوب شونده با حرارت هستند را با تیغه برش فلزات برش ندهید و در صورت برش از دور پایین (15 هزار دور) استفاده کنید تا پلاستیک در اثر حرارت ذوب نشود و باعث لال شدن صفحه برش نگردد.
6. در برش فلزات نرم؛ مانند مس، طلا، نقره، آلومینیوم، سرب و قلع سرعت برش را با توجه‌ به نوع متریال تعیین کنید. در این حالت سرعت میانه (20 هزار دور) پیشنهاد می‌شود و بهتر هست هنگام کار و برای جلوگیری از لال شدن (به پر شدن روزنه‌های صفحه برش یا سنباده ناشی از کار کردن و پر شدن با براده آهن، چسب، صمغ چوب یا… اصطلاحاً لال شدن گفته می‌شود) تیغه برش از پارافین برای روان‌کاری برش استفاده کنید.

.

جدول انتخاب دور فرز مینیاتوری:

تعداد دور را در 1000 ضرب کنید (مثلاً 25-35 یعنی 25 هزار تا 35 هزار دور در دقیقه)

سنگ و سرامیک و شیشه	مس، طلا، نقره، آلومینیوم	آهن، استیل، فولاد	پلاستیک	چوب سخت	چوب نرم	نوع تیغه	ردیف
–	12-24	12-17	9 – 17	25 – 35	25 – 35	تیغه های شیار زن و منبت کاری سرعت بالا	1
24-35	12-24	–	12-17	–	–	تیغه های حکاکی شیشه	2
25-35	–	–	–	18-24	25-35	تیغه حکاکی الماسه	3
–	12-17	–	9-11	18-24	25-35	تیغه پرداخت تنگستن کارباید	4
18-35	12-17	25-35	9-11	18-24	25-35	تیغه برش و حکاکی تنگستن کار باید	5
–	–	–	–	18-35	25-35	تیغه پرداخت سرعت بالا	6
25-35	9-11	25-35	12-17	–	–	سنگ ساب و برش سیلیکن کارباید (آبی/قرمز)	7
–	9-17	18-24		4-6	4-6	صفحات ساب سنگی سیلیکن کار باید	8
فقط برای سنگ و سرامیک	9-11	18-24	–	25-35	25-35	سنگ پرداخت آلومینیوم اکساید (نارنجی/قهوه ای)	9
برای شیشه مناسب نیست	25-35	25-35	5-11	–	–	دیسک برش فلز بر (قرمز)	10
12-17	12-17	12-17	–	–	–	پد پولیش	11
–	5-8	12-17	5-11	9-11	9-11	براش سیمی سیمی	12
5-35	25-35	25-35	5-17	5-35	5-35	سنباده	13
–	12-17	–	5-11	25-35	25-35	مته چوب	14
5-17	–	–	–	–	–	مته شیشه	15

 توضیح ردیف 1:

 در این مته‌ها هر چه قطر سر مته بیشتر باشد باید سرعت را کمتر کنید. برای کار فلز و روی شیشه و سرامیک انواع الماسه دار پیشنهاد می‌شود. قطر این مته‌ها از 1.2 تا 9 میلی‌متر است.

 توضیح ردیف 2:

 شبیه به ردیف یک اما با سر کوچک‌تر از قطر 0.8 تا 1.4 میلی‌متر پیشنهادی برای شیشه.

 توضیح ردیف 4:

 این تیغه‌ها از جنس تنگستن کار باید است و در برابر خوردگی مقاومت بالاتری نسبت به ردیف‌های قبلی دارد. بیشتر برای پرداخت فلزات نرم پیشنهاد می‌شود.

 توضیح ردیف 5:

 مانند ردیف 4 تیغه‌ها از جنس تنگستن کار باید است ما برای برش، منبت، حکاکی و شیار زدن مناسب است.

 توضیح ردیف 6:

 این تیغه‌ها همان تیغچه‌های رایج اورفرزها هستند؛ اما در اندازه کوچک‌تر با قطرهای 3.2 تا 12.7 میلی‌متر که هر چه قطر بیشتر باشد باید دور را کمتر کنید. این تیغه‌ها فقط برای چوب مناسب است.

 توضیح ردیف 7:

 این تیغه‌ها برای ساب یا برش فلز و کاشی و سنگ مناسب است و برای چوب پیشنهاد نمی‌شود. در صورت استفاده در چوب باعث سوختگی سطح می‌شود.

سخن پایانی

 – قبل از شروع برش یا ساب حتماً شیوه استفاده از اکسسوری‌های همراه فرز مینیاتوری با دیدن ویدئو های آموزشی در یوتیوب تلاش کنید اطلاعات دیداری و سواد بصری خود را در مورد این دستگاه و کاربرهای آن بیشتر کنید.

 – قبل از شروع کار روی قطعه کار اصلی هم کاربرد هر یک از لوازم جانبی‌های همراه را روی یک قطعه کار دورریز امتحان کنید و در صورت رضایت‌بخش بودن کار بدون آسیب به مته، به قطعه کار و به دستگاه کار را روی قطعه اصلی ادامه دهید.

 – فراموش نکنید که انتخاب مته و سری درست بر انتخاب تعداد دور مناسب اولویت دارد.

 پاسخگوی سؤالات شما در بخش دیدگاه‌های این پست آیچوب هستیم.

منبع: آیچوب