قبل استفاده از مینی فرز این کارها را انجام دهید! آموزش سنگ فرز

 با دانستن این 33 نکته، مینی فرز دیگر ابزار وحشتناکی برای شما نیست!
فرز و مینی فرز ابزاری بسیار پر استفاده در صنایع مختلف است. ابزاری که میزان فعالیت و زنده‌بودن یک کارگاه بسیاری اوقات با صدای گوش‌خراش انواع مختلف این ابزار قابل‌سنجش است.

 

تصاویر حادثه با مینی فرز

 اگر فکر می‌کنید بحث ایمنی، نمایشی و کسل‌کننده است مراحل زیر را دنبال کنید:
وارد سایت گوگل شوید به نشانی google.com
قسمت image را انتخاب کنید
جمله “angle grinder accidents” را تایپ کنید و جستجو کنید.

 

پیشنهاد آیچوب: آموزش ۰ تا ۱۰۰ اور فرز نجاری

 

تصاویری که می‌بینید به‌قدری وحشتناک است که اگر در پلتفرم‌های ویدئویی و شبکه‌های اجتماعی منتشر کنیم ویدئو را پاک یا محدود می‌کند.
در این مقاله آیچوب و در ادامه مقاله قبلی که در مورد نکات ایمنی قبل از روشن‌کردن فرز مواردی را یادآور شدیم، با موضوع ایمنی هنگام کارکردن با فرزها و مینی فرز آموزش‌هایی را خواهیم داشت.

پیشنهاد آیچوب:

مینی فرز چیست و چه کاربردی دارد؟ + ویدئو معرفی مینی فرز

 

فرز، سنگ فرز یا مینی فرز چیست؟

 فرز و مینی فرز یک ابزار برای برش، لایه‌برداری، خشن کاری، پرداخت و سابیدن انواع متریال است که کاربرد بسیار گسترده‌ای در انواع صنایع از جمله صنعت چوب، سنگ و فلز دارد.
در نجاری و صنعت چوب از این ابزار برای برش سنگ و مصالح بنایی هنگام نصب سازه‌ها، اتصال براش برای سندبلاست، لایه‌برداری از سطوح فلزی و… استفاده می‌شود.

سنگ فرز و مینی فرز به انگلیسی چه می‌شود؟

 فرز، مینی فرز یا سنگ فرز نامی است که در ایران شناخته شده است و ریشه‌ای آلمانی دارد و از واژه (fres) برداشته شده است؛ اما در عمل فرز نوعی ابزار تراشکاری است که نه در شکل و در کارکرد هیچ ارتباطی با کارکردی که ما از فرز و سنگ فرز می‌شناسیم ندارد.
در انگلیسی فرز و مینی فرز را (angle grinder) می‌نامند که معنی ساینده سطوح به‌صورت زاویه‌دار را می‌دهد.
زاویه‌دار بودن در این تعریف ا به زاویه 90 درجه ای اشاره دارد که محور گردان موتور با محور گیربکس در این دستگاه ایجاد می‌کند به همین دلیل در بعضی منابع این ابزار با side grinder نیز می‌نامند.

 

فرق فرز و مینی فرز چیست؟

 فرق عمده و مشهود مینی فرز و فرزها در اندازه صفحه آن‌ها است که در فرزهای بزرگ قطر این صفحه از 7 تا 9 اینچ معادل با 180 تا 230 میلی متر است؛ ولی در مینی فرزها قطر صفحه بین 4 تا 6 اینچ معادل با 110 تا 125 میلی متر است.
همچنین مینی فرزها در انواع مختلف دارای وزنی تا 3 کیلوگرم هستند؛ اما فرزها از سه و نیم کیلو بیشتر و معمولاً بین 6 تا 8 کیلو وزن دارد.
تفاوت سوم در توان دستگاه‌ها است که در مینی فرزها این توان از 750 وات تا 2200 وات متغیر است که متوسط توان مینی فرزهای موجود در ایران را می‌توانیم 1250 وات در نظر بگیریم. توان‌های بیشتر از این در بازه فرزهای بزرگ جای می‌گیرند.

پیشنهاد آیچوب:

5 تفاوت مینی فرز و سنگ فرز بزرگ؟ کدام را بخرم؟! + ویدئو فارسی

 

انواع فرز و مینی فرز به لحاظ اندازه

 سه دسته کلی به لحاظ اندازه داریم که شامل اندازه کوچک، اندازه متوسط و اندازه‌بزرگ می‌شود. نمونه‌های متوسط در ایران با نام مینی فرز دسته‌بلند نیز شناخته می‌شود که هر سه را می‌توانیم با دسته‌بندی که بالاتر به لحاظ توان و وزن معرفی کردیم هم جای داد.
اما در ظاهر هم می‌توانید با نگاه‌کردن به سوئیچ دستگاه به آن پی ببرید. همه مینی فرزهای کوچک کلید خاموش رو روشن آن‌ها در قسمت جلوی دستگاه و نزدیک تیغه قرار دارد؛ اما انواع بزرگ و متوسط کلید دستگاه روی دسته عقبی قرار گرفته است.

 

 

اتصال صفحه به فرز و مینی فرز

 دو نوع اتصال برای وصل کردن صفحه به دستگاه وجود دارد. نوع اول صفحاتی هستند که مستقیم و با مهره‌های قلاویز شده‌ای که روی صفحه وجود دارد به رزوه‌های اسپیندل وصل می‌شوند و نوع دوم توسط مهره و انواع فلنج به دستگاه متصل می‌شوند.
نکته مهم در دسته‌بندی دوم استفاده از فلنچ‌های پشتی (backing flange) و فلنچ بالایی (locking flange) مناسب برای هر صفحه است که باید در کاتالوگ دستگاه یا کاتالوگ صفحه آن را مطالعه کنید. به مهره روی صفحه فلنچ و به مهره پشتی فلنچ پشتی یا بوشن گفته می‌شود.
در مینی فرزها فلنج پشتی و جلویی یک اندازه و یک قطر دارند (قطر خارجی) اما در فرزهای بزرگ‌تر فلنج پایینی می‌تواند قطر بزرگ‌تری از فلنج جلویی داشته باشد (برای نگهداری بیشتر پشت صفحه).
هشدار: برای استفاده از صفحات برشی (cut off) هیچ‌وقت از فلنج‌های با قطر مختلف استفاده نکنید و هر دو فلنج تکیه‌گاه و نگه دارنده باید یک اندازه و یک قطر باشند.
در ایران نوع فلنچ دار بسیار مرسوم است و از نوع اول معمولاً برای پولیش‌کاری استفاده می شود.

 

جهت چرخش مینی فرز چطور است؟

مینی فرز در جهت عقربه های ساعت می چرخد. به عبارتی می توان تیغه از سمت چپ به سمت راست حرکت می کند.

 

استفاده از گارد محافظ دور صفحه

 برای همه کاربری‌های فرز و مینی فرز گارد تیغه وجود دارد البته در مواردی مانند صفحات براش سیمی ممکن است گارد استفاده نشود که باید به کاتالوگ آن مراجعه کرد.

 

نکته نخستی که باید رعایت کنید سازگاری اندازه و شکل صفحه انتخابی و گارد تیغه است. گارد تیغه باید دور تیغه و لبه آن را کاملاً در بر بگیرد. اگر از صفحات خاصی مانند صفحات فنجانی استفاده می‌کنید نیاز به گارد مخصوص دارید.
گارد محافظ را باتوجه‌به جهتی که در ویدئو نشان دادیم طوری قرار دهید که در صورت کیک بک یا شکسته‌شدن صفحه، به سمت کاربر ابزار پرت نشود.
توجه کنید که هر تایپ از صفحه فرز می‌تواند گارد مخصوص خود را داشته باشد.
همچنین قطر و ارتفاع گارد محافظت باید طوری باشد که کمتر از 3 میلی متر با صفحه فاصله نداشته باشد.

 

فلنج بالایی را با ضربه باز نکنید

 بسیار دیده شده که برای باز کردن یا بستن مهره فلنج بالایی با چکش و پیچ‌گوشتی به آن ضربه می‌زنند که باعث لب پر شدن لبه‌ها می‌شود.
این لبه برآمده در صورت قرارگرفتن فلنج روی صفحه باعث فشار نقطه‌ای به صفحه شده که در دور بالا باعث شکستن صفحه و ایجاد تنش در دستگاه می‌شود.

پیشنهاد آیچوب:

آموزش گام‌به‌گام و اصولی کار با مینی‌فرز آهنگری برای غیرحرفه‌ای‌ها

 

موارد ایمنی استفاده از مینی فرز

استفاده از محافظ گوش، استفاده از دستکش و عینک محافظ برای این کار کاملاً ضروری است و در کارهای با مداومت بالا استفاده از پیش‌بند چرمی، ماسک تنفسی و گارد محافظ تمام‌صورت پیشنهاد بهتری است.

از گوش گیر و عینک محافظ استفاده کنید

مینی فرز حتی در حالت بی‌باری صدای بسیار زیادی دارد که از آستانه تحمل شنوایی خارج است. در ویدئو اندازه صدای تولید شده مینی فرز حین کارکردن را سنجش کردیم که این اندازه از صدا نیاز به گوش‌گیر محافظ را ضروری می‌کند.

با یک مثال ساده میزان خطر عدم استفاده از عینک محافظ را بررسی می‌کنیم

تیغه 125 میلی‌متری را روی مینی فرز با دور 11 هزار دور بر دقیقه تصور کنید. این چرخش یعنی اگر تکه‌ای از صفحه جدا شود و یا صفحه به جسمی برخورد و موجب پرتاب آن شود این پرتابه با سرعتی حدودی 260 کیلومتر بر ساعت به شلیک خواهد شد!
تصویر اثر برخورد جسمی با این سرعت با چشم ترسناک خواهد بود.

معاینه دستگاه و محل کار قبل از شروع

 قبل از شروع محیط کار را از نظر وجود مواد اشتعال‌زا و گاز یا مواد سوختی بررسی کنید. همچنین از محیط‌هایی که گردش هوای کافی و نور مناسب دارد کار کنید. در ادامه دستگاه را قبل از شروع کار به لحاظ سالم‌بودن قطعات الکتریکی و مکانیکی معاینه کنید.
در این معاینه به دنبال شکستگی روی دستگاه، ترک‌های ریز، شل بودن پیچ‌ها، اثر سوختگی و… باشید. نکات ایمنی قبل از شروع کار را می‌توانید در مقاله‌ای که قبل‌تر در این موضوع نوشته‌ایم مطالعه کنید.

 

افزایش عمر صفحه برش مینی فرز برابر کنید!

دو نوع روش برش کلی داریم در کات کردن با فرز و مینی فرز پیشنهاد می‌شود.

 یکی روش gouge که لایه لایه از سطح کار باربرداری می‌شود در چندین کورس برش انجام خواهد شد.

 و روش دوم برش عمقی (plunge) است که تمام ضخامت فلز یا سنگ با صفحه درگیر می‌شود.

روش اول علاوه بر اینکه ایمن تر است و فشار کمتری به دستگاه وارد می‌کند عمر صفحه برش را تا ده برابر افزایش می‌شود.

 

مهره فلنج قفل کننده یا فلنج بالایی را بررسی کنید

 

 

فلنج ها مخصوصاً فلنج بالایی را قبل از استفاده معاینه کنید تا دچار برآمدگی ناشی از ضربه نشده باشد. بهترین حالت برای فلنچ ها داشتن بیشترین سطح تماس با صفحه برش یا ساب هست و در صورت وجود برآمدگی این سطح تماس کاهش می‌یابد.

خطر بیشتر اما بر می گردد به ایجاد فشار نقطه ای روی یک قسمت صفحه و عدم وجود فشار در قسمت های دیگر که موجب شکسته شدن صفحه مخصوصاً در صفحات برشی می‌شود.

پیشنهاد آیچوب:

چگونه مثل حرفه ای ها صفحه سنگ فرز خرید کنیم؟ ۱۲ نکته فنی

 

 رابطه سایز صفحه مینی فرز و تعداد دور چیست؟

هر چه صفحه بزرگ‌تر باشد باید دور اسپیندل دستگاه کمتر باشد. برای مثال برای صفحات 180 میلی متر یا 7 اینچ بیشترین سرعت فرز نباید بیشتر از 8500 دور بر دقیقه (rpm) و برای صفحات 230 میلی متر یا 9 اینچ این تعداد باید حداکثر 6650 دور بر دقیقه باشد.

اما در مینی فرزها مثلاً برای صفحات 5 اینچی بیشینه دور 12000 دور بر دقیقه و برای صفحات 6 اینچ حداکثر 10 هزار دور خواهد بود که رعایت این محدودیت‌ها ارتباط مستقیمی با ایمنی کاربر دارد و احتمال کیک بک و یا شکستن صفحه برشی ناشی از نیروی گریزازمرکز را کاهش می‌دهد.

 

صفحه را دقیق جا گذاری کنید

صفحاتی که دارای سوراخ میانی هستند را دقیقاً روی فلنج پایینی قرار دهید طوری که هنگام چرخش دچار لنگی در صفحه نشوید.

 خطر برش های قوسی با مینی فرز

در برش های قوسی هر چه اندازه شعاع قوس کمتر باشد احتمال کیک بک بیشتر می‌شود. در این گونه برش ها در کورس های کوتاه و با دقت بالا کار کنید.

برای هر کاری از صفحه استاندارد استفاده کنید

هیچ‌وقت از صفحه ساب برای برش و از صفحات برشی برای ساب زدن استفاده نکنید. مخصوصاً صفحات برشی به دلیل مقطعه نازکی که دارند به‌راحتی شکسته خواهند شد.
کاربری صفحات مختلف با کدی که جلوی Type آن‌ها نوشته شده است مشخص می‌شود. علاوه بر کاربری هر صفحه به تعداد دور مجاز هر صفحه و نوع اتصال به فرز و نوع فلنج و نوع گارد موردنیاز حتماً توجه کنید.

نصب فلنج‌ های نگه دارنده و جلویی صفحه مینی فرز

برای بستن بسیاری از صفحات (به جز صفحات دارای قلاویز) باید از فلنج برای محکم کردن صفحه استفاده کنید. اگر دقت کنید متوجه خواهید شد که فلنج جلویی در دو طرف متفاوت است. یک طرح فلنج کاملاً صاف و سمت دیگر یک برجستگی واشر مانند دارد.
همیشه دقت کنید که در بستن صفحات برش که نازک هستند فلنج را از سمت صاف خود روی صفحه ببینید و برای صفحات ساب که ضخامت بیشتری دارند فلنج را از قسمتی که برجستگی دارد باید روی صفحه قرار دهید.

صفحه ساب و برش فرز را در کدام جهت سفت کنیم؟

این سؤالی است که پاسخی چالشی دارد و تولیدکنندگان مختلف پاسخ‌های متفاوتی می‌دهند؛ اما استفاده‌کنندگان حرفه‌ای فرز و مینی فرز در صفحاتی که امکان بسته‌شدن در دو سمت را دارند (مثلاً صفحه برش استیل) پیشنهاد می‌کنند قسمتی که واشر فلزی در آن مشخص است در زیر قرار گیرد. این قسمت معمولاً همان روی صفحه و جایی است که تولیدکننده صفحه برش اطلاعات را در آن چاپ می‌کند.
دلیل ساده‌ای دارد! اگر کمی دقت کنید روی قسمت واشر مانند فلزی صفحه برش زایده‌های وجود دارد و مانند همان برجستگی‌ها را در فلنج زیرین می‌بینیم. با روبروی هم قرارگرفتن این دو برجستگی کنار هم درگیری بیشتری ایجاد می‌شود و احتمال شل‌شدن صفحه ناشی از فشار و تنش‌ها کاهش می‌یابد.

از صفحات برشی ساب که خیس شده‌اند استفاده نکنید. صفحاتی که رینگ فلزی درون آن‌ها شل شده یا زنگ زده‌اند استفاده نکنید. اگر در پروژه‌ای صفحه‌ای نیمه استفاده شده پیدا کردید از استفاده مجدد آن خودداری کنید.

 

 

تاریخ انقضا صفح برش فرز

صفحات برش یا ساب مینی فرز روی خود یک تاریخ به میلادی درج می‌کنند که نشان‌دهنده تاریخ انقضای آن است. اگر صفحه‌ای چنین تاریخی نداشت یا از تاریخ انقضای آن گذشته بود خرید نکنید. مواد تشکیل‌دهنده صفحات توسط چسب‌های مخصوصی به هم پرس می‌شوند و این چسب تاریخ انقضا دارد.

انفجار صفحه برش مینی فرز باشید!

دیسک‌های برش یا ساب‌زنی فلزات معمولاً حاوی اکسید آلومینیوم هستند و دیسک‌های مخصوص سنگ حاوی کارباید سیلیکون هستند.

توجه کنید که برای برش فلزاتی مانند آلومینیوم یا منگنز یا حتی مس از دیسک‌های برش حاوی اکسید آلومینیوم استفاده نکنید چرا که خطر آتش‌سوزی و انفجار خواهد داشت و در چنین مواردی دیسک‌های برش مخصوص سنگ پیشنهاد می‌شود. از دیسک‌های برشی حاوی اکسید آلومینیوم فقط برای برش فولاد و آلیاژهای آهنی استفاده کنید.

 

آموزش استفاده از مینی فرز

برای ساب زدن فلزات یا سنگ با فرز و مینی فرز هیچ‌وقت از لبه صفحه استفاده نکنید. صفحه را مستقیماً و بدون زاویه روی قطعه کار قرار ندهید چرا که موجب برخورد فلنج با صفحه خواهد شد و در صورت نبود فلنج هم احتمال کیک بک دستگاه بالا می‌رود. زاویه پیشنهادی برای استفاده از صفحات ساب زاویه 15 درجه ای صفحه ساب با قطعه کار است.
زاویه و نحوه کاربری هر صفحه را می‌توانید به شماره تایپ صفحه جستجو کنید و مطابق با آن استفاده کنید.

 

قبل از ایستادن صفحه آن را از کار جدا نکنید

قبل از اینکه دستگاه کاملاً خاموش شود و صفحه کاملاً از دور باز بماند دستگاه را از سطح کار جدا نکنید. در مدل‌هایی برای حل چنین مشکلی از ترمزهای الکتریکی و مکانیکی استفاده شده است.

دستگاه را در حالت روشن جابجا نکنید

اگر نیاز به جابه‌جایی دارید مینی فرز را ابتدا خاموش کنید و بعد جابه‌جا کنید. عدم توجه به این نکته می‌تواند باعث جراحات شدیدی شود.

روشن کردن مینی فرز و فرز

برای شروع و پس از رعایت نکات ایمنی قبل از شروع ابتدا مینی فرز را روشن کنید و پس از زمان حدود سه ثانیه که به دور نامی خود در حالت بی‌باری رسید شروع به درگیرشدن با قطعه کار کنید. هیچ‌وقت قبل از دور گرفتن دستگاه آن را به قطعه کار تکیه ندهید.

پیشنهاد آیچوب:

اور فرز نجاری چیست؟ کاربرد اور فرز نجاری چیست؟ + ویدئو فارسی

 

دست گرفتن درست مینی فرز

 

فرز و مینی فرز را حتماً و حتماً با دو دست خود بگیری و مهار کنید. حتماً از دسته کمکی باتوجه‌به چپ‌دست یا راست‌دست بودن خود استفاده کنید. خطر ناشی از کیک بک با گرفتن فرز و مینی فرز با دو دست بسیار کاهش می‌یابد.

برش چوب با مینی فرز

هیچ پیشنهادی از طرف هیچ سازنده مینی فرز بابت استفاده از صفحاتی مانند چوب بر یا اره زنجیری مینی فرز یا مانند آن حتی صفحات منبت نشده است.

پیشنهاد ما در آیچوب هم این است که از این تیغه‌ها مخصوصاً نوع چوب بر آن استفاده نکنید. خطر کیک بک در این تیغه‌ها بسیار زیاد است.

به هیچ عنوان با مینی فرز چوب را برش نکنید. (تمام)

 

ناحیه کیک بک مینی فرز

اگر این نکته را رعایت کنید خطر کیک بک را به بیشتر از نصف کاهش می‌دهید. همیشه از یک‌چهارم پایین صفحه تیغه استفاده کنید در برش‌ها و هیچ‌وقت یک چهار جلویی بالای صفحه را با کار درگیر نکنید. این ناحیه کیک بک های شدیدی را به سمت پا و قسمت پایین بدن کاربر خواهد داشت. در ویدئوی آموزشی این قسمت با کاملاً توضیح دادیم.

جلوگیری از گیر کردن صفحه برش مینی فرز

حتماً قبل از برش قطعه کار را بررسی کنید تا در حین برش صفحه را به دلیل تغییر نقطه ثقل قفل نکنید. با مهارکردن قطعه کار و قراردادن در گیره یا گذاشتن خر پا زیر قطعه کار می‌توانید جلوی پانچ شدن تیغه را بگیرید.

 

 

به صدای دستگاه گوش دهید!

هیچ‌وقت فشار بیش از حد به دستگاه مخصوصاً در برش‌کاری با فرز و مینی فرز وارد نکنید. این فشار بیش از حد را می‌توانید با گوش‌دادن به صدای دستگاه حس کنید.

ایمنی استفاده از سنباده براش سیمی در مینی فرز و سنگ فرز

 اگر از براش های سیمی برای سندبلاست یا زنگ برداری استفاده می‌کنید فشار بیش از حد به آن وارد نکنید چرا که سیم‌های آن به‌راحتی جدا می‌شود و می‌توانید خیلی سریع وارد پوست و چشم کاربر شود.
باتوجه‌به اینکه براش های سیمی معمولاً بدون گارد استفاده می‌شوند این نکته ایمنی را باید جدی بگیرید.

 

پیشنهاد آیچوب: دوره آموزش ۰ تا ۱۰۰ سندبلاست چوب و رنگ سندبلاست

 

آماده قطع‌کردن شوید!

 در استفاده از انواع فرزها و مینی فرزها یک‌دست را که معمولاً دست راست است روی بدنه قرار دهید طوری که شست دست شما روی کلید و آماده قطع‌کردن باشد و دست‌دوم را روی دسته کناری دستگاه قرار دهید.
این‌گونه هم کنترل کاملی روی دستگاه دارید و هم از لحاظ ایمنی آماده خخاموش‌کردندستگاه با سرعت بالاتری خواهید شد.

 

پس از برش فرز و سنگ فرز را به پشت قرار دهید

 پس از برش دستگاه فرز یا سنگ فرز را به پشت‌روی زمین قرار دهید طوری که صفحه برخوردی با اطراف نداشته باشد.
همچنین هنگام قراردادن روی زمین مراقب سنگ‌ریزه یا براده‌های فلزات باشد تا به ورودی هواکش دستگاه نفوذ نکند.

مراقب دمای قطعه کار باشید

قطعه‌کاری که در حال برش هستید به‌شدت داغ می‌شود و پس از برش این حرارت باقی می‌ماند. در تماس با محل برش حتماً از دستکش استفاده کنید.

 محل برش را قبل از شروع به کار بررسی کنید

قبل از شروع محل برش را از لحاظ وجود لوله‌های آب، گاز، هوای تحت‌فشار و کابل برق بررسی کنید

قبل از اتصال دوشاخه سوئیچ مینی فرز را بررسی کنید

قبل از اینکه مینی سنگ را به برق متصل کنید مطمئن باشید که کلید دستگاه در حالت خاموش قرار گرفته باشد. گشتاور راه‌اندازی ناشی از روشن‌شدن یکباره دستگاه می‌تواند مینی فرز را از کنترل خارج کند و به اطراف و به دستگاه آسیب وارد کند.

پیشنهاد آیچوب:

فرز مینیاتوری چیست؟چک لیست نکات خرید+ویدئو

 

منبع: آیچوب