بهترین چوب برای ساخت اسباب بازی چوبی کدام است؟

در این پست آیچوب لیست بهترین چوب ها برای ساخت اسباب بازی چوبی به همراه خصوصیات هر چوب را یاد می‌گیرید.

متریال اصلی در ساخت اسباب بازی های چوبی، چوب با کیفیت و مناسب است؛ اما از بین نزدیک به هزار گونه چوب کدام گونه ها برای ساخت اسباب بازی مناسب است؟

 رنگ و وزن و چگالی چوب چقدر باید باشد؟ چه چوب‌هایی سمی یا حساسیت‌زا هستند؟ چه قسمت هایی از چوب را نباید استفاده کنیم؟ برای هر قسمت از اسباب بازی چه چوبی باید استفاده کرد؟ بهترین چوب ها برای ساخت اسباب بازی چوبی در ایران چه چوبی است؟

پاسخ این سؤالات در ادامه این آموزش

قبل از شروع:

این آموزش ترجمه‌ای یا رپورتاژ آگهی نیست و تلاش می‌کنم کمی از تجربه بیش از 10 سال ساخت اسباب بازی چوبی در برند چلیک (یکی از زیر مجموعه های آیچوب به معنی کودک در زبان فارسی پهلوی) را با شما شریک شوم.

 

پیشنهاد آیچوب: آموزش ۰ تا ۱۰۰ ساخت اسباب بازی چوبی (مبتدی تا حرفه ای)

 

چرا اسباب بازی چوبی بهتر از پلاستیکی است؟

مهم‌ترین دلیلی که برای این برتری می‌توان گفت عمر بالای اسباب بازی چوبی، سازگاری با محیط زیست، عدم استفاده از مواد شیمیایی در آن، نداشتن لبه‌های تیز و برنده و آنتی باکتریال بودن طبیعی چوب است.

 

 

باکتری‌ها روی پلاستیک تا 24 ساعت زنده می‌مانند اما چوب طبیعی ذاتاً ضد باکتری است.

طبق یک آمار در انگلیس اسباب بازی های پلاستیکی که برای کریسمس خریداری می‌شوند به طور متوسط کمتر از 3 ماه عمر می‌کنند اما عمر اسباب بازی های چوبی گاهی به نسل ها هم می‌رسد.

 

پیشنهاد مطالعه بیشتر: درآمد ساخت انواع اسباب‌بازی چوبی چقدر است؟

 

چوب یا چوب مسئله این است!

بچه‌های زیر 2 سال با در دهان گذاشتن هر چیزی دنیا را درک می‌کنند. تصور گاز گرفتن و مکیدن اسباب بازی که پدر و مادر با تصور چوبی و سالم بودن تهیه می‌کنند اما آلوده به انواع سموم است وحشتناک است!

وقتی قفسه اسباب بازی های چوبی را در اسباب بازی فروشی ها یا فروشگاه‌های نوشت افزار مرور می‌کنم بسته بندی های زیبایی از اسباب بازی های چوبی می‌بینم. اما با کمی دقت در اسباب بازی متوجه موضوع غم انگیزی می‌شوم.

این اسباب بازی های چوبی اصلاً چوبی نیست! در ظاهر بسیار شبیه به چوب است اما متریال بسیاری از این اسباب بازی ها یا چوب‌های بسیار بی‌کیفیت و دور ریز است و یا از ورق‌های چوبی مانند ام دی اف و لترون و پلای وود برای ساخت آن‌ها استفاده می‌شود.

 

 

هر چوبی چوب نیست و استفاده از چوب‌های فرآوری شده را فراموش کنید مگر اینکه آن چوب استاندارد سلامت برای کودکان را داشته باشد.

بهترین چوب برای ساخت اسباب بازی چوبی

بهترین چوب برای اسباب بازی، چوب‌های سخت و با کیفیت مانند افرا، توس، بلوط، راش، گردو، صنوبر و زبان گنجشک است. در کنار این چوب ها چوب‌های دیگری مانند راش، پاین (روسی)، توسکا، ممرز و چنار هم جزو بهترین و پر استفاده ترین چوب ها در ساخت اسباب بازی چوبی در ایران هستند.

 

 

هیچ چوبی به‌تنهایی برای ساخت اسباب بازی بهترین نیست و انتخاب چوب باید بر اساس نوع اسباب بازی باشد.

این انتخاب آمیخته‌ای از تجربه، بازار و قیمت، تیراژ، نوع ابزارهای ساخت، چینش خط ساخت، نوع اسباب بازی، کاربرد اسباب بازی و نوع رنگ و پوشش نهایی اسباب بازی است.

به قلم آوردن اینکه چه چوبی برای چه اسباب بازی استفاده کنیم ساده نیست و بسیار تجربه محور است. در تیم ما برای ساخت اسباب بازی پس از اینکه نیاز سنجی بازار و امکان سنجی ساخت انجام شد شروع به طراحی پروسه تولید یک یا دو عدد می‌کنیم و در نهایت با تحلیل فرایند ساخت برای تولید در تیراژ بالا و کیفیت مطلوب برنامه‌ریزی می‌کنیم.

در این برنامه‌ریزی مشخص می‌شود که کدام قسمت اسباب بازی ها را با چه چوبی درست کنیم.

وقتی بحث تیراژ تولید باشد مسائل خیلی فرق می‌کند.

 

چوب نرم یا چوب سخت برای اسباب بازی چوبی؟

در ساخت اسباب بازی چوبی باید بدانیم که چه قسمت هایی را با چوب نرم و چه قسمت هایی را از چوب با چگالی بالا بسازیم. این انتخاب با توجه به نوع اسباب بازی و کاربرد قطعات متفاوت است.

مثلاً چرخ‌ها، دکمه‌ها، قطعات ریز یا قطعات با قطر کم که خراطی می‌شوند را باید با چوب‌هایی بسازیم که چگالی بالایی دارند و اصطلاحاً سفت هستند.

 

 

بعضی قطعات کوچک هستند و در صورت استفاده از چوب‌های نرم امکان شکل دادن به چوب با اره یا دستگاه خراطی را ندارید.

در چلیک (اسم برند تولید اسباب بازی چوبی آیچوب است) برای چوب‌های سفت از راش، بلوط، گردو، چنار و توسکا استفاده می‌کنیم و در جایی که نیاز به چوب نرم داشتیم از صنوبر، توس، سپیدار و نراد استفاده می‌شود.

برای اینکه بدانید چه چوبی سفت یا نرم است می‌توانید جدول چگالی چوب را مقایسه کنید. در این جدول وزن هر چوب در واحد متر مکعب نوشته شده است.

معمولاً چوب‌های با چگالی کمتر از 400 کیلوگرم در متر مکعب را چوب سبک در نظر می‌گیرند و وزن های بیشتر از این عدد را در دسته چوب‌های سنگین و نیمه سنگین قرار می‌دهیم.

 

مطلب پیشنهادی: بررسی چگالی چوب چیست؟ بررسی جرم ۱۱۷ گونه چوب ایرانی و خارجی

 

چوب‌های سخت برای ساخت اسباب بازی چوبی

در بعضی از اسباب بازی های چوبی باید حس وزن را در اسباب بازی داشته باشیم یا مثلاً در جغجغه های چوبی باید از چوب سخت استفاده کنیم تا در اثر حرکت و برخورد مهره های چوبی صدا ایجاد شود.

در قطعات ریز هم باید از چوب‌های سخت با رگه‌های فشرده و بدون گره استفاده کنیم تا قطعه هنگام ساخت زیر دستگاه خراطی یا اره و یا در پرداخت خورد نشود.

برای چنین کارهایی چوب‌های گردو، راش، توسکا، آزاد و چنار پیشنهادهای خوبی است که با توجه به وجود این چوب ها در ایران مشکلی در تهیه نخواهید داشت.

چوب‌های نرم برای ساخت اسباب بازی های چوبی

چوب‌های نرم دو مشخصه بارز سبکی و ارزانی را با هم دارند. در بعضی از قطعات اسباب بازی باید از چوب‌های نرم و سبک استفاده کنید.

هر قسمت از اسباب بازی که طول بلندی داشته باشد و حالتی چماق گونه دارد را پیشنهاد می‌کنم از چوب‌های نرمی ‌مانند نراد و صنوبر بسازید.

 

 

مثلاً در اسباب بازی بولینگ چوبی که کارگاه می‌سازیم، پین بولینگ چوبی را از چوب نرم ساخته می‌شود ولی توپ بولینگ چوبی را با چوب راش می‌سازیم تا هم حس وزن را برای کودک داشته باشد و هم بر اثر حرکت توپ انرژی مورد نیاز برای انداختن پین های بولینگ را داشته باشد.

 

خصوصیات چوب راش برای ساخت اسباب بازی چوبی

بیشتر اسباب بازی های با کیفیت و برند دنیا با چوب راش ساخته می‌شود. راش یکی از بهترین چوب ها برای ساخت اسباب بازی چوبی است که انواع مختلف آن (راش ایرانی، راش ترک، راش گرجستان، راش آلمان) در ایران به راحتی قابل تهیه است.

چوب راش جزو چوب‌های نسبتاً سخت و سنگین با چگالی 700 تا 900 کیلوگرم در هر متر مکعب (در رطوبت 12%) است.

 

 

چوب راش بدون بود و بدون صمغ است و به راحتی رنگ می‌شود. نقش بسیار زیبا و یک دستی دارد و چوب مورد علاقه سازندگان اسباب بازی چوبی به دلیل خوش کار بودن در تراش و حتی خم شدن است.

اگر دسترسی به چوب راش ندارید چوب توسکا و چوب چنار جایگزین خوبی برای راش است. در کارگاه اسباب بازی چلیک پس از گرانی افسار گسیخته راش این چوب ها را جایگزین راش کردیم.

 

خصوصیات چوب افرا در ساخت اسباب بازی چوبی

چوب افرا هم به سختی چوب راش است و هر متر مکعب آن حدود 750 کیلوگرم در متر مکعب وزن دارد. چوبی سفید رنگ مایل به کرم و خوش کار در ساخت اسباب بازی چوبی.

چوب افرا یکی از بهترین چوب ها برای ساخت دندانگیر و جغجغه های چوبی است. به دلیل چگالی و بافت خوبی که دارد در اثر گاز گرفتن خورد نمی‌شود و در کنار خاصیت ضد باکتری که این چوب دارد یکی از بهترین چوب‌های در دسترس برای اسباب بازی چوبی است.

به لحاظ قیمت از راش ارزان‌تر است اما دسترسی به آن ممکن است به دلیل تقاضای کم بازار کمی مشکل تر از راش باشد.

 

خصوصیات چوب ممرز در ساخت اسباب بازی چوبی

ممرز به لحاظ شکل ظاهری و رنگ شبیه به چوب افرا است اما بافت و رگه های آن کمی متفاوت است. وزن ممرز خیلی نزدیک به راش و افرا است با 700 کیلوگرم در هر متر مکعب.

 بزرگ‌ترین خصوصیت چوب ممرز ضد سایش بودن این چوب است. از قدیم برای دسته چاقو دسته ابزار از چوب ممرز استفاده می‌شده است.

از معایب چوب ممرز آسیب پذیری سریع در صورت عدم حفاظت چوب است. یعنی شما نمی‌توانید چوب ممرز را بدون پوشش و رنگ مناسب استفاده کنید و در این صورت خیلی زود دچار پوسیدگی و قارچ و آفت می‌شود.

از چوب ممرز می‌توانید در اسباب بازی هایی که دسته دارند استفاده کنید اما احتمالاً پیدا کردن این چوب به دلیل تقاضای کم‌مصرف در بازار کمی مشکل باشد.

 

خصوصیات چوب گردو در ساخت اسباب بازی چوبی

گردو یک چوب لاکچری برای ساخت اسباب بازی چوبی است. یکی از زیباترین چوب ها با بیش از 300 طیف رنگی از سفید شکری تا تیره رنگ مانند آبنوس.

گردو چوب رگه دار است که در درختان مسن و نزدیک ریشه این گره‌ها تبدیل به نقوش بسیار زیبا و خاص می‌شوند.

چگالی چوب گردو بین 600 تا 900 کیلوگرم در متر مکعب (در رطوبت 12%) است و جزو چوب‌های سنگین و نیمه سنگین طبقه‌بندی می‌شود.

چوب گردو ایرانی در بازار چوب با کیفیت‌های بسیار متفاوت وجود دارد. از چوب گردو کردستان تا گردو نواحی شمال ایران کیفیت بسیار متفاوت است.

در کارگاه ما به غیر از موارد خاص از چوب گردو استفاده نمی‌شود و از معایب این چوب در ساخت اسباب بازی احتمال ایجاد حساسیت پوستی و تنفسی در بعضی کودکان حساس است.

فکر نمی‌کنم برای ساخت مهره شطرنج و تخته نرد رقیبی برای چوب گردو پیدا شود.

 

خصوصیات چوب نراد روسی برای ساخت اسباب بازی

 

 

نراد روسی اصطلاح عامیانه گونه‌های مختلف چوب کاج و سوزنی برگ وارداتی به ایران است که از دهه 70 با توجه به اینکه اکثر این چوب ها از روسیه وارد ایران می‌شدند به نام روسی شناخته می‌شود. اسم تخصصی این چوب ها که همگی از خانواده Pine هستند ساسنا، بالسا و یولکا هست.

خصوصیت مشخص این چوب سفید مایل به کرم بودن رنگ آن، مشخص بودن نقش و رگه های چوب، سبک بودن، راحتی در برش و پرداخت و رنگ‌پذیری بالا است.

ارزان‌ترین اسباب بازی ها را می‌توانیم با این چوب بسازیم و در مقایسه با چوب راش یک اسباب بازی چوبی مشابه با چوب نراد روسی کمتر از نصف قیمت تمام می‌شود.

چوب روسی رنگ‌پذیری خوبی دارد و اگر از رنگ پوششی در اسباب بازی چوبی استفاده می‌کنید می‌تواند گزینه خوبی برای ساخت اسباب بازی باشد.

هنگام تهیه و ساخت اسباب بازی چوبی با چوب روسی به گره‌های زنده و مرده چوب و حوضچه‌های رزینی چوب دقت کنید.

ما در کارگاه ساخت اسباب بازی چوبی وقتی با چوب روسی کار می‌کنیم بخشی از فرایند تولید را به خارج کردن صمغ از چوب و بتونه‌کاری قطعات اختصاص می‌دهیم که این کار در چوب‌های دیگر بسیار کمتر است.

دسترسی به این چوب در ایران بسیار راحت است و قیمت مناسبی هم نسبت به چوب‌های دیگر دارد؛ اما اگر به هر دلیلی دسترسی ندارید می‌توانید از چوب‌های مشابهی مانند صنوبر و سپیدار استفاده کنید.

 

دوره ساخت اسباب بازی چوبی

وقتی تعداد و انتخاب‌ها زیاد باشد انتخاب سخت می‌شود. وقتی سخت‌تر می‌شود که هیچ مرجعی برای راهنمایی وجود نداشته باشد.

راهی که ما در چلیک (کارگاه ساخت اسباب بازی چوبی آیچوب) طی کردیم اینطور بوده است. با تست و تجربه و پرداخت هزینه برای خطاها و اشتباهات تلاش کردیم فرایند تولید اسباب بازی چوبی را استاندارد سازی کنیم.

در این آموزش تلاش کردم بخشی از این تجربیات را با خواننده عزیز به اشتراک بگذارم.

اما می‌توانید 30 ساعت آموزش پروژه محور ساخت 16 اسباب بازی چوبی پرفروش در ایران را به همراه پشتیبانی اختصاصی آیچوب داشته باشید.

از تعریف چوب تا طراحی دو بعدی و سه بعدی اسباب بازی چوبی، از استانداردها تا انتخاب و برآورد چوب و مواد مصرفی، از کار با تک تک ابزارها تا پروسه ساخت همه قطعات، از سرهم بندی اسباب بازی تا آموزش رنگ.

 

منبع: آیچوب