معرفی انواع مته چوب سوراخ کن + کاربرد های آن

  مته چوب میله‌ای فلزی با شیارهایی مارپیچ و نوک‌تیز است که با چرخاندن سریع آن بر سطح چوب سوراخ‌کاری صورت می‌گیرد! این احتمالاً اولین تصوری است که پس از شنیدن نام مته به ذهن خطور می‌کند؛ اما این همه ماجرا نیست! در ادامه به انواع مته‌ها و کاربرد هر یک با محوریت مته‌های رایج در صنعت چوب خواهیم پرداخت. مته‌ها را می‌توان از لحاظ جنس، آلیاژ، شکل ظاهری، نوع کاربرد و… دسته‌بندی کرد.

به بیانی دیگر هنگام خرید مته به علائم یا اطلاعاتی روی مته یا کاور آن برخورد می‌کنیم که برای انتخابی درست باید اطلاعات کافی در مورد آن‌ها داشته باشید. در این نوشته بخشی از آن‌ها بررسی خواهیم شد.

جنس و آلیاژ مته چوب

مته فولادی (steel)

مته‌های نسبتاً خوب و ارزان هستند و مناسب برای چوب‌های نرمی؛ مانند نراد (چوب‌های روسی‌های رایج) ولی در برابر چوب‌های چگال و سفت خیلی زود داغ و کند خواهند شد.

مته های Hss (فولاد تند بر)

مته‌های ساخته شده از جنس HSS از نمونه‌های فولادی محکم‌تر هستند و برتری آن‌ها نسبت به نمونه‌های فولادی (steel)، مقاومت حرارتی بالاتر و تیز ماندن طولانی‌تر آن‌هاست. این جنس برای سوراخ‌کاری انواع چوب سخت،PVC و فلزات نرم مانند آلومینیوم و مس مناسب هست.

مته های بلک اکساید

در واقع همان مته‌های کبالت هستند که با ماده‌ای به نام بلک اکساید پوشش داده شده است. این ماده مقاومت مته در برابر حرارت و سایندگی را بالا می‌برد. به دلیل همین پوشش عمر بالاتری دارند و به‌راحتی در مواد مختلف از جمله چوب‌های سخت به کار برده می‌شوند.

مته های تیتانیوم

مته‌های تیتانیوم مته‌های HSS تقویت شده با تیتانیوم هستند که باهدف اصطکاک کمتر ساخته شده‌اند. این مته‌ها به دلیل استفاده از تیتانیوم عمر بالاتری دارند و مدت زمان بیشتری تیز باقی می‌مانند. این مته‌ها نیز برای انواع چوب و فلزات مناسب هستند.

مته های کبالت

 مته کبالت مته از سایر جنس‌های معرفی شده دوام بالاتری در برابر حرارت داشته و بسیار دیرتر کند می‌شوند. به دلیل جنس این مته‌ها برای سوراخ‌کاری آهن و کاشی و بتن هم مناسب هستند. البته برای چوب نیازی به مته‌های کبالت نیست و تنها مزیت آن می‌تواند ماندگاری بالای آن باشد.

 استفاده از کبالت در این مته‌ها آن را شکننده‌تر از انواع بدون کبالت خود کرده است. این مته‌ها بسیار سخت بوده و حرارت را خیلی سریع منتشر می‌کند و اغلب برای سوراخ کردن آلومینیوم و فلزات سختی مانند فولاد ضد زنگ بکار می‌رود. در مواجهه با چوب‌های سخت نیز عملکرد خوبی ارائه می‌دهد.

پیشنهاد آیچوب:

چرا دریل کاشی و دیوار را سوراخ نمی کند؟

انواع زاویه مته

 نوع H: دارای زاویهٔ مارپیچی کم در رأس و ۸۰ درجه هستند و کاربرد آن‌ها برای سوراخ‌کردن فولاد سخت، برنج و برنز است.

 نوع: W دارای زاویهٔ مارپیچی زیاد در رأس و ۱۶۰ درجه هستند و کاربرد آن‌ها در سوراخ‌کردن مواد نرم مانند آلومینیوم و مس است.

 نوع N: که دارای زاویهٔ متوسط در رأس ۱۱۸ درجه هستند و برای سوراخ‌کردن فولاد ریخته‌گری و چدن استفاده می‌شوند.

مته چوب

 امروزه مته چوب مختلفی برای کاربردهای گوناگون طراحی شده است. سنگ، انواع فلزات نرم و سخت، بتن، گرانیت، کاشی و سرامیک، انواع چوب‌های سخت و نرم، شیشه، انواع پلاستیک و ده‌ها متریال دیگر موجود و تنوع سوراخ‌ها و روش‌ها سوراخ‌کاری موردنیاز باعث شده مته‌های مختلفی با شکل و جنس‌های گوناگون ساخته شود.

 این اصل باتوجه‌به انواع چوب‌های مختلف موجود و کاربردهای مختلفی که برای سوراخ‌کاری در چوب نیاز داریم باعث شده مته‌های مختلفی نیز برای آن ساخته شده است. در ادامه نوشته به مشهورترین و پرکاربردترین آن‌ها می‌پردازیم. در این نوشته به مته‌های ساختمانی، فلز و مانند آن باتوجه‌به بحث تخصصی آن پرداخته نمی‌شود.

 از انواع مته چوبی می‌توان به مته‌های مارپیچ، مته برگی، مته گرد بر، مته گازور، مته کوکس، مته داگلاس، مته خزینه، مته لویس و ایروین اشاره کرد.

مته مارپیچ

ساده‌ترین و پرکاربردترین مته‌های موجود در بازار هست. مته‌ای کاربردی بسیار عمومی داشته و حتماً بارها از آن استفاده کرده یا دیده‌اید. طیف گسترده‌ای از کارایی این مته از فلزات نرم گرفته تا انواع چوب‌ها را می‌توان متصور شد.

پیشنهاد آیچوب:

ویدئو آموزش سوراخ کردن فلز با دریل شارژی

مته (سه نیش) چوب

 یکی دیگر از انواع مته نوع سه نیش است. در مته سه نیش نجاری یک نوک‌تیز در قسمت جلویی مته وجود دارد که باعث جلوگیری از لغزش مته می‌شود.

 دو طرف مته شیاری گرد ایجاد می‌کنند که باعث می‌شود سوراخ روی چوب باظرافت انجام شود و از خورده شدن (لاشه شدن) لبه‌های سوراخ جلوگیری می‌شود.

مته Auger type

 از دیگر مته‌های چوب است با شیارهایی عمیق‌تر و معمولاً طول بیشتر. حتی از دورهای کم و دریل‌های دستی هم می‌شود از این مته به‌خوبی استفاده کرد. نوک‌تیز مته مانند مدل‌های سه نیش روی چوب نشسته و باعث پیشروی مستقیم مته خواهد شد.

 معمولاً برای ساخت مته‌های چوبی بلند از این روش ساخت استفاده می‌شود.

مته برگی

 این مته بر خلاف دیگر مته‌های رایج دارای یک نیش در وسط و دو نیش در طرفین است. مته برگی شیاری برای هدایت براده‌ها به بیرون از سوراخ در حال ایجاد ندارد و سوراخ‌کاری معمولاً طی چند مرحله و باقدرت فشاری زیاد صورت می‌گیرد.

 از این مته معمولاً برای قطرهای بالاتر و معمولاً تا ۱.۵ اینچ (۳۸ میلی‌متر) استفاده می‌شود. مته برگی در سایزهای رایج ۱۲، ۱۶، ۱۸، ۲۰، ۲۵، ۳۲ و… به‌صورت ست قابل تهیه هست. سایزهای ۲۰ و ۲۲ میلی‌متر پرمصرف‌ترین نوع آن در ایران است.

مته گرد بر چوب

 مته گرد بر چوب برای برش چوب به‌صورت دایره‌ای استفاده می‌شود. مته‌های گرد بر در سایزهای استاندارد مختلف به‌صورت ست یا تکی قابل خریداری هست. مته‌های گرد بر؛ مانند سایر مته‌ها در آلیاژهای مختلف بدنه و تیغه برای متریال دیگری مانند فلزات نرم و سخت، بتن، سنگ و… ساخته می‌شوند.

 گرد بر چوب در قطرهای ۱۴، ۱۶ و ۱۸ تا ۱۷۰، ۲۰۰ و ۲۱۰ میلی‌متر در بازار موجود و قابل‌تهیه هست. استفاده از گرد بر چوب برای فلز باعث از بین رفته لبه‌های گردبر خواهد شد. سعی کنید گردبری در چوب را آرام و نرم پیش ببرید، کله کردن مته گرد بر در این مورد بسیار محتمل هست.

مته گرد بر متغیر چوب

مانند نوعی که در بالا اشاره شد برای برش‌های گرد مورداستفاده است با این تفاوت که طیف قابل انتخابی از شعاع گردبری را در اختیارمان قرار می‌دهد. این مته که به گرد بر سر دریلی هم مشهور است به‌صورت سه تکه با دو بازوی متحرک قابل تهیه است.

مته گازور چوب

 مته گازور مته‌ای هست برای در آوردن سوراخ لولاهای موسوم به گازور در نجاری و کابینت‌سازی. در واقع نام درست این ابزار مته لولا است و نام گازور مانند بسیاری از نام‌های رایج در ایران در واقع نام برندی هست که نخست بار استفاده‌کننده آن بوده است.

 مته‌های گازور در سایزهای ۱۵، ۱۸ تا ۸۰ و ۱۰۰ میلی‌متر قابل‌تهیه است.

مته خزینه چوب

 مته خزینه برای پخ کردن جای پیچ به‌منظور جای‌دادن گل پیچ درون آن به کار برده می‌شود. در نجاری و صنعت چوب معمولاً مته و خزینه در یک راستا بوده و سوراخ‌کاری و خزینه به‌صورت هم زمان انجام می‌شود. به این صورت که مته سوراخ زن در مرکز مته خزینه قرار داشته و توسط پیچ‌های آلن خور قابل‌تعویض است.

 مته‌های داگلاس، کوکس، ایروین و لویس از دیگر مته‌های قابل‌دسترس است که مانند دیگر موارد یاد شده قابل‌دسترس بوده؛ ولی عمومیت کمتری دارد.

پیشنهاد آیچوب:

آموزش سوراخ کردن دیوار با دریل ساده و چکشی برای تازه کارها

نکات پیشنهادی و ایمنی استفاده از مته و دریل کاری

 بیاموزیم برای هر نوع سوراخ‌کاری و هر متریال نیاز به مته ای خاص هست.

 باتوجه‌به نیاز به فشار برای سوراخ‌کاری از محکم‌بودن جایگاه خود و محل سوراخ اطمینان حاصل کنید.

 هنگام سوراخ‌کاری از لباس‌های گشاد، آستین‌های بلند و آویزان، شال و روسری استفاده نکرده با آن‌ها را از محل گردش مته دور نگه دارید.

 مته را به‌دقت به سه نظام ببندید و از لنگ نزدن آن اطمینان حاصل کنید.

 در انتهای سوراخ کاری و لحظه خروج مته از پشت کار سرعت را کم کنید.

 به هنگام سوراخ کاری از عینک محافظ استفاده کنید.

 براده‌ها، پوشال یا گرد ناشی از سوراخ کاری را فوت نکنید.

 در سوراخ کاری‌های ممتد نوک مته داغ می‌شود. آن را لمس نکنید.

 همواره مراقب گیر کردن (کله کردن) مته بوده و با آرامش کار کنید.

لطفاً دیدگاه ها و تجربیات خود از مته های چوب را از طریق دیدگاه های همین مطلب با ما در میان بگذارید.

منبع: آیچوب