چوب درخت افرا چه ویژگی هایی دارد؟ + [عکس درخت افرا ایرانی]

درخت افرا را که گوگل کنید تقریباً تمام نتایج مربوط به درختچه‌های افرای زینتی است و اطلاعات درستی با موضوع درخت افرای جنگلی ایران وجود ندارد. در این آموزش آیچوب و ویدئویی که برای آن تهیه کردیم در مورد درخت افرای جنگلی یاد می‌گیریم.

 برای تهیه این ویدئو به دنبال افرای پلت و افرای شیردار به جنگل‌های بکر شیرگاه مازندران رفتیم و در کنار لمس آن، ویژگی های این درخت زیبا را به تصویر کشیدیم.

 هدف این است که شما به‌عنوان علاقه‌مند به درخت و چوب، با دیدن ریخت درخت و با لمس و دیدن چوب آن بلافاصله چوب و درخت افرا را بشناسید.

پیشنهاد آیچوب: چوب راش چیست؟ | مشخصات چوب راش + عکس راش گرجستان

 

درخت افرا چیست؟

 افرا در انواع درخت و درختچه با بیش از 132 گونه شناسایی شده است که بیشتر آن‌ها بومی آسیا هستند. اغلب پراکندگی افرا در اروپا و شمال آفریقا و آمریکای شمالی و کانادا است و تنها یک‌گونه خاص از افرا در نیمکره جنوبی رشد می‌کند.

 رایج‌ترین گونه افرا در اروپا و در ایران افرای شبه چناری است که‌برگ‌هایی بسیار شبیه به درخت چنار دارد و در ایران به نام افرای پلت شناخته می‌شود.

 

ویدئوی شناخت چوب و درخت افرا

 

 

تماشا این ویدئو در برخی اپراتور ها با ترافیک نیم بها محاسبه می شود!

 

چوب درخت افرا به انگلیسی چه می‌شود؟

 افرا به انگلیسی ” Maple” ) با تلفظ مِی پِل) نامیده می‌شود در تمام نیمکره شمالی زمین به‌عنوان درختی زینتی و صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

برای پیدا کردن اطلاعات بیشتر می‌توانید کلید واژه‌های “Maple wood” و “Maple tree” را گوگل کنید.

 

درخت افرا نماد چیست؟

 حداقل ما در ایران تعجب نمی‌کنیم که درختی مقدس باشد یا مورداحترام قرار گیرد!

 افرا هم در بسیاری از کشورها یا بهتر بگوییم در اغلب فرهنگ‌های کهن نماد و نشانه‌ای از عشق، طول عمر، فراوانی و برکت، موفقیت، بخشندگی، قدرت و پول است و در ایران هم “افرا” یک نام دخترانه به معنی دختر زیبا است.

 حتی در کشور هزار فرهنگ کانادا برگ افرا برای نماد و پرچم این کشور انتخاب شد تا به‌عنوان نمادی قابل‌احترام و بدون چالش برای همه فرهنگ‌های مقیم این کشور قرار گیرد.

در فرهنگ‌هایی مانند ژاپن هم افرا یکی از درختانی است که بارها در نقاشی‌های ژاپنی استفاده شده است و هنوز هم به‌عنوان یکی از عناصر اصلی باغ آرایی ژاپنی مورداستفاده قرار می‌گیرد.

 طبق مذهب شینتو که از ژاپن سرچشمه می‌گیرد ارواح در درختانی که به سن صدسالگی می‌رسند حلول می‌کنند و به این درختان شخصیت می‌بخشند. این ارواح در فولکلور ژاپنی “کوداما” نامیده می‌شوند.

 

 

 در فرهنگ ژاپنی درخت افرا را “کیتو” می نماند که به معنای آرامش است. افرا نمادی از آرامش و دورنگه داشتن استرس و حوادث است. از عجایب افرای ژاپنی وجود بیش از ده هزار گونه مختلف از این نوع افرا است.

پیشنهاد ایچوب: معرفی انواع چوب نجاری | گرانترین و بهترین چوب ایران کدامند؟!

 

عکس برگ درخت افرا

 مهم‌ترین مشخصه برای شناخت درخت افرا برگ پنجه‌ای شکل آن است که بین همه گونه‌های افرا با کمی تفاوت در جزئیات مشترک است.

 مثلاً افرای شیردار برگ‌های کوچک‌تر، چرمی شکل و با نوک‌تیز دارد؛ اما افرا پلت که بیشترین فراوانی را در جنگل‌ها دارد برگ‌های بزرگ‌تری دارد که خیلی شبیه به برگ درخت مو یا انجیر و یا چنار است.

 

 

 البته گونه‌هایی از افرا مانند افرای نرم، افرای همیشه‌بهار، افرای ممرز و افرای پوست‌کاغذی برگ‌هایی به کل متفاوت دارند که این‌گونه‌ها در ایران وجود ندارند.

 

عکس درخت افرا ایرانی

 تنه درخت افرا کشیده و بلندقامت است و در نوع افرا پلت فراوانی بیشتری دارد. تنه افرا 9 متر ابتدایی را خیلی سریع رشد می‌کند و ارتفاع آن تا 45 متر با حداکثر قطر یک متر رشد خواهد کرد.

 رنگ پوست درخت افرا خاکستری است و سطح صاف و یکدستی دارد که هر چه سن درخت بیشتر باشد رنگ پوست درخت از سبز به خاکستری تغییر می‌کند.

 

درخت افرا در کجای ایران رشد می‌کند؟

 افرا چه به‌صورت درختچه و چه درخت بیش از 130 گونه دارد و فقط در جاهایی رشد می‌کند که به لحاظ آب‌وهوایی و خاک شرایط متعادل و مساعدی داشته باشد و از هر گونه سرما و یا خشکی بیش از حد بیزار است.

 در ایران افرا را می‌توان در جنگل‌های استان‌های مازندران، گیلان و گلستان به فراوانی پیدا کرد و با توجه‌ به سریع‌الرشد بودن آن به‌صورت مصنوعی و در قالب طرح جنگل هم کشت می‌شود.

 اسم فارسی این درخت افرا است و به عربی اسفندان گفته می‌شود. گونه‌هایی مانند افرای کرپ، افرای سفید، کرکو، افرای شیردار، افرای کیکم، افرای سرخ در ایران و در فراوانی‌های مختلف وجود دارد.

 

 

 افرا در نقاط مختلف ایران اسامی بومی و محلی هم دارد. مثلاً شیردار در رودبار، نور و مازندران که نوعی از افرا است با قامت کوتاه‌تر و ریختی کمی متفاوت، افرای ککم یا کیکم در آستارا و طوالش، افرای پلت در گیلان و مازندران، آج یا عج و قاقاچ در لاهیجان و رودسر، میرزا برگ در رامیان و زین‌دار در بندر گز.

 

خصوصیات چوب افرا | شناختن چوب افرا

 چوب افرا سفیدرنگ و خوش‌تراش است و در ایران بیشتر و بین محلی‌ها بیشترین کاربرد را در ساخت ظروف چوبی، ساخت خانه‌های چوبی و ابزار کشاورزی داشته است.

 چوب افرا به دلیل سریع‌الرشد بودن رگه‌های مشخص و فاصله داری روی خود دارد که پس از سنباده و پرداخت نقش بسیار زیبایی خواهند داشت.

 چوب افرا جزو چوب‌های گران بازار نیست؛ اما در چوب‌های خاص افرا که شکل چشم‌بلبلی یا حالت جوش دارند قیمت چوب چندین برابر بیشتر خواهد شد.

 به لحاظ وزن، چوب افرا چگالی 500 تا 650 کیلوگرم در هر مترمکعب (در رطوبت 12%) را دارد و جزو چوب‌های نیمه‌سنگین قرار می‌گیرد. برای اینکه تصور بهتری داشته باشید وزن چوب افرا نزدیک به چوب‌هایی چون گردو، بلوط، ممرز، توت و گلابی است.

 در ویدئویی که تهیه کردیم خصوصیات چوب افرا را بسیار ساده و شفاف توضیح دادیم.

 

پیشنهاد آیچوب: جوش درخت یا غده درخت یا سرطان چوب چیست و چگونه ایجاد می شود؟

 

کاربردهای چوب افرا

 چوب افرا از قدیم یکی از بهترین‌ها برای ساخت ظروف چوبی و لوازم کشاورزی بوده است. امروزه هم انواع چوب افرا مانند افرا چشم‌بلبلی یا جوش افرا از چوب‌های گرانی است که در ابزار موسیقی خاص استفاده می‌شود.

 در اندازه‌های صنعتی هم یکی از محبوب‌ترین چوب‌ها در تهیه روکش و لایی، کاغذسازی و ساخت مبلمان چوبی است.

 بومیان آمریکایی از پوست افرا رنگی ارغوانی برای رنگ‌کردن پارچه می‌ساختند و از چوب گونه‌ای خاص از افرا برای دودی کردن گوشت با طعمی خاص استفاده می‌شود.

 

معایب و مزایای چوب افرا چیست؟

 چوب افرا سفید مایل به کرم است و درون‌چوب و برون‌چوب تقریباً یک‌دستی دارد. رگه‌های چوب افرا کاملاً مشخص است و یکی از خوشکار ترین چوب برای روکش‌های چوبی است.

 از معایب چوب افرا حساسیت بالای این چوب به آفات و قارچ‌ها است که خیلی سریع روی چوب اثر می‌گذراند و رنگ سفید افرا به خاکستری تغییر می‌دهند که در اصلاح هنری به آن باختگی گفته می‌شود.

 به تجربه و از قدیم خراط کارها یا منبت‌کارهایی که با چوب افرا کار می‌کردند از کند شدن سریع تیغ‌ها گله داشتند و اصطلاح عوامانه آهونک (آهنک) داشتن را برای چوب این درخت به کار می‌بردند.

 اما امروز می‌دانیم که چوب افرا دارای مقادیری سیلیس است که در برخورد با تیغه‌ها باعث کند شدن آن می‌شود.

 

پیشنهاد آیچوب: تجربه کاشت درخت پالونیا | آیا ارزش سرمایه گذاری دارد؟!

 

چگالی چوب افرا

 بهترین راه برای درک اندازه و مقایسه سختی چوب‌ها، بررسی دانسیته یا چگالی چوب با واحد وزن در هر مترمکعب است. هر چه این عدد بالاتر باشد به معنی سخت‌تر و سنگین‌تر بودن چوب است.

(این اندازه در اندازه‌های صنعتی یا آزمایشگاهی با واحدهای تن در مترمکعب و گرم در سانتی‌متر مکعب هم بیان می‌شود)

 چگالی چوب افرا حدود 650 کیلوگرم در هر مترمکعب است. این عدد یعنی اگر جعبه‌ای تو خالی با طول و عرض و ارتفاع یک متر داشته باشیم و درون این جعبه را کیپ به کیپ چوب افرا قرار دهیم، وزن این چوب‌ها حدود 650 کیلوگرم خواهد شد.

در ادامه فهرست وزن و چگالی چوب افرا و چند چوب دیگر را می‌بینیم تا متوجه جایگاه سختی چوب افرا در میان دیگر چوب‌ها شویم:

نام درخت	وزن چوب (kg/m3) در رطوبت 12%
چوب درخت بالسا	115 تا 145 کیلوگرم در هر متر مکعب
چوب درخت کاج	350 تا 850 کیلوگرم در هر متر مکعب
چوب درخت نمدار	320 تا 595 کیلوگرم در هر متر مکعب
چوب درخت توسکا	425 تا 685 کیلوگرم در هر متر مکعب
چوب درخت سرو	490 تا 570 کیلوگرم در هر متر مکعب
چوب درخت بلوط	595 تا 895 کیلوگرم در هر متر مکعب
چوب درخت گردو	570 تا 700 کیلوگرم در هر متر مکعب
چوب درخت افرا	620 تا 750 کیلوگرم در هر متر مکعب
چوب درخت گلابی	610 تا 730 کیلوگرم در هر متر مکعب
چوب درخت نارون	780 تا 835 کیلوگرم در هر متر مکعب

 

 

 – توجه داشته باشید که این مقیاس در رطوبت 12% محاسبه شده است و هر چه رطوبت چوب بیشتر باشد وزن چوب بیشتر می‌شود.

 – توجه کنید که از یک‌گونه افرا انواع مختلفی وجود دارد (بیش از 132 گونه) که بعضی از این انواع چوب سبک‌تر و بعضی چوب سنگین‌تری دارند.

با توجه به مواردی که توضیح داده شد چوب افرا چوبی نیمه سخت و نیمه سنگین است.

 

پیشنهاد آیچوب: جدول چگالی چوب ۱۱۷ گونه چوب ایرانی و خارجی

 

قیمت چوب افرا

 قیمت چوب‌ها با مقیاس مترمکعب بیان می‌شود و در بازار فعلی ایران نوشتن قیمتی که همیشه معتبر باشد واقعاً آسان نیست.

 قیمت روز چوب افرای وارداتی گرید سوپر به تاریخ‌نگارش این مقاله حدود 35 میلیون تومان (معادل 700 دلار) برای هر مترمکعب است.

 

پیشنهاد آیچوب: قیمت ۱۰ تا از گران ترین چوب های دنیا | + ویدئو

 

در پایان

پیشنهاد می‌کنم حتماً ویدئویی که برای این مقاله تهیه کرده‌ایم را ببینید. این ویدئو بخشی از سریال چند قسمتی چوب شناسی و درخت شناسی که در یوتوب و سایت آیچوب منتشر شده است و به درختانی چون افرا، ممرز، توسکا، صنوبر، بلوط و … پرداختیم.

 

منبع: آیچوب