چه تیغی برای فارسی بر بخرم؟ ترفندهای انتخاب تیغ فارسی بر

 تعجب می‌کنید اگر بدانید چه حجمی از اطلاعات و تخصص در مورد تیغه‌ها وجود دارد حتی اگر فقط مصرف‌کننده تیغه باشید.

 در این مقاله آموزشی آیچوب به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهیم که:

چه تیغی برای فارسی‌بر بخرید و چرا این انتخاب مهم است و چطور با خواندن مشخصات تیغه و معاینه چشمی بهترین انتخاب را داشته باشیم می‌پردازیم.

فارسی‌بر چیست و چه برش هایی انجام می‌دهد؟

 فارسی‌بر (به انگلیسی: Miter saw) از ابزارهای برقی نجاری برای ایجاد برش‌های کوتاه، دقیق، صاف یا تحت زاویه در روی چوب و یا به‌صورت اریب در پهنای چوب است.

 از پرکاربردترین ابزارها در بسیاری از شاخه‌های صنعت چوب که محصول برش آن باتوجه‌به دقت بالا برای مرحله نهایی کار یعنی اسمبل (سرهم‌بندی) استفاده خواهد شد.

تماشا آنلاین ویدئو راهنمای خرید تیغه فارسی‌بر

تماشا این ویدئو در برخی اپراتورها با ترافیک نیم بها محاسبه می‌شود!

 

پیشنهاد مطالعه آموزش‌های بیشتر در مورد فارسی‌بر نجاری:

راهنمای کامل انتخاب و خرید فارسی‌بر نجاری

آموزش کار با فارسی‌بر برای تازه‌کارها و آماتورها

راهنمای انتخاب و خرید تیغ مناسب برای اره فارسی‌بر

آموزش نحوه نصب و تعویض تیغ اره فارسی‌بر

آموزش تنظیم زاویه فارسی‌بر | ساخت کلیشه ۱۵ درجه

نحوه اجرای زاویه‌های بسیار دقیق با فارسی‌بر

انواع روش‌های برش در فارسی‌بر نجاری

نحوه برش سری‌کاری با اره فارسی‌بر نجاری

اصلی‌ترین دلیل خطای اره‌های فارسی‌بر چیست؟

آموزش ساخت شابلون برای برش دوبل چوبی با فارسی‌بر

 

چرا باید در انتخاب تیغ فارسی‌بر دقت کنم؟

 سؤال درست همین است! چرا باید دقت کنیم در این انتخاب و اگر تیغ مناسب استفاده نکنیم چه می‌شود. پاسخ اما ساده است. همه آنچه از فارسی‌بر انتظار داریم دقت و کیفیت برش و صدالبته ایمنی در برش است.

 دررابطه‌با دقت و کیفیت برش، استفاده از تیغه نامناسب باعث لب پر شدن برش‌ها، دندان‌موشی شدن خط برش (مثلاً در ام‌دی‌اف ها و ورق‌های لمینت شده) و یا سوختن مقطع برش می‌شود.

 و در حوزه ایمنی هم یک انتخاب نامناسب به‌راحتی می‌تواند باعث قلاب کردن یا کیک بک فارسی‌بر و یا کشیده‌شدن دست به سمت تیغه شود که بسیار رایج است.

به چه نکاتی هنگام خرید تیغ فارسی‌بر باید دقت کنیم؟

 فارغ از اینکه چه برندی می‌خرید باید تیغ فارسی‌بر را باتوجه‌به نوع دستگاه فارسی‌بر و نوع متریالی که برش می‌کنید خرید کنید.

مواردی مانند حداکثر سرعت تیغه، سایز یا قطر تیغه، قطر سوراخ وسط تیغه و زاویه هجوم را باید باتوجه‌به نوع دستگاه انتخاب کنید و مواردی مانند تعداد دندانه، شکل و آرایش دندانه‌های تیغه را باید باتوجه‌به نوع متریالی که برش می‌کنید انتخاب کنید.

سایز استاندارد تیغ فارسی‌بر نجاری

 قطر تیغه فارسی‌بر یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های آن است که رابطه مستقیمی با عمق برش دارد. این قطر در استاندارد جهانی به اینچ بیان می‌شود که پرمصرف‌ترین آن‌ها را می‌توان شامل تیغه 8 اینچ و 8 و یک‌چهارم اینچ و 9 و 10 و 12 اینچ دانست که به میلی‌متر می‌توان معادل با 203 و 210 و 229 و 235 و 305 قرارداد.

 تیغی که خرید می‌کنید باید به لحاظ قطر مناسب با فارسی‌بر شما باشد. قطرهای بیشتر از آن در قاب فارسی‌بر جا نخواهد شد و با تیغ‌های کوچک‌تر هم نمی‌توانید به‌راحتی و با ایمنی کار کنید و محدوده برش شما را به‌شدت کاهش می‌دهد. در ویدئویی که برای این محتوای آیچوب تهیه کردیم پلاک خوانی تیغ و بررسی اعداد روی تیغه را بررسی کردیم.

سرعت مجاز روی تیغ فارسی‌بر

 همه تیغه‌های گردان با تعداد دورهایی که روی آن نوشته شده است محدود می‌شوند. البته می‌توان گفت جای نگرانی نیست و همه تیغ‌های موجود در بازار برای فارسی‌برها در محدوده سرعت مجاز قرار گرفته‌اند. در پلاک خوانی که از نوشته‌های روی تیغ در ویدئو انجام دادیم مشخص است که تیغ در محدوده مجاز سرعت قرار دارد و سرعت تیغه فارسی‌بر بیشتر از سرعت درج شده روی پلاک موتور است.

 این سرعت رابطه‌ای معکوس با قطر تیغه دارد و هر چه قطر تیغه فارسی‌بر بیشتر باشد سرعت گردش آن باید کمتر باشد. مثلاً اگر سرعت درج شده روی تیغ فارسی‌بر 8500 دور باشد این معنی را می‌دهد که این تیغ را باید به فارسی‌بری بست که سرعت درج شده روی پلاک فارسی‌بر بیشتر از 8500 دور بر دقیقه نباشد.

فرق تیغ اره چوب و ام دی اف

پاسخ این سؤال که چرا باید این دو تیغه تفاوت داشته باشند ساده است، دلیل تفاوت فرق داشتن نوع متریالی است که برش می‌دهند.

 ما در ام دی اف رگه چوب نداریم و بسیاری از اوقات با ام دی اف های لمینیت شده یا روکش چوب مواجه هستیم بنابراین به تیغه ای نیاز داریم که یک برش دقیق و البته تمیز و ایمن را برای ما فراهم کند.

صفحه برش ام دی اف (MDF)

تیغه های ام دی اف دو مشخصه بارز دارند که هر دو از ظاهر تیغ به راحتی قابل تشخیص است. نخست داشتن تعداد دندانه های زیاد در محیط دیسک و دوم شکل خاص و آرایش قرارگیری دندانه ها. مثلاً تیغه های سایز 165 دارای 60 دندانه و در سایز 235 80 دندانه دارد.

تفاوت دوم و بسیار بارز شکل عاج و آرایش قرار گیری دندانه های الماسه است. در تیغ های MDF الماسه هایی به دو شکل داریم که به صورت یکی در میان کنار هم قرار گرفتند.

 دندانه های موسوم به Flat که مقطع صافی دارند و دندانه های معروف به TCG که بسیار شبیه به دندانه های Flat هستند با این تفاوت که کمی بلندتر و از دو طرف هم کمی صاف شده‌اند (چمفر شده است – Chamfer).

در این نوع آرایش تیغ بلندتر روکش یا لمینیت را ابتدا خط می اندازه و سپس الماسه Flat اقدام به باربرداری بیشتر می‌کند که در مجموع باعث عدم لب پریدگی یا به اصطلاح دندان موشی شدن محل ورود و خروج تیغه اره از ام دی اف می‌شود.

در مورد تیغ های مخصوص چوب طبیعی برای دستگاه فارسی‌بر اولین نکته عدم استفاده از تیغ های ریپ کات است که در ادامه بیشتر توضیح خواهیم داد.

اما تفاوت عمده تیغ های کراس کات مخصوص چوب در فارسی‌بر و تیغ MDF در شکل دندانه های آن ها است که در نوع کراس کات آرایش ATB دارند و شکلی بسیار شبیه به تیغ اره های شاخه بری مخصوص باغبانی دارند.

به صورت یکی در میان تیغه های Flat را تصور کنید که یک پهلوی آن ها با زاویه ای مشخص تیز شده باشد.

علت لب پر شدن ام دی اف

 علت لب پر شدن لبه برش ام‌دی‌اف ها که در ام‌دی‌اف های لمینت شده یا روکش بسیار شایع است، استفاده از تیغه‌های غیراستاندارد یا تیغه‌های کند در اره دیسکی، اره دورکن یا اره فارسی‌بر است.

 طبق توضیحات بالا شما باید از تیغه‌های مخصوص ام‌دی‌اف بر استفاده کنید که به‌راحتی در بازار قابل‌تهیه است.

تیغه فارسی‌بر مخصوص چوب طبیعی

 هدف ما از چوب در اینجا چوب‌های طبیعی است و معمولاً به‌غیراز چوب‌های فراوری شده مانند MDF و مانند آن را چوب طبیعی یا چوب ماسیو (Massiv wood) می‌نامیم.

 همان‌طور که مشخص است چوب دارای رگه است و بافتی غیرهمگن و کاملاً متفاوت با MDF دارد؛ بنابراین تیغه‌ای که برای برش آن استفاده می‌کنیم هم باید متفاوت باشد.

 همان‌طور که در ویدئو می‌بینید برش چوب در راه چوب و خلاف راه چوب براده‌های کاملاً متفاوتی ایجاد می‌کند و این دلیل اصلی تفاوت است.

 در مواجه با چوب‌های طبیعی دو نوع عمده تیغ داریم؛ تیغ‌های کراس‌کات (cross cut) و تیغ‌های ریپ کات (rip cut).

در تعریف این دو این‌طور می‌توان گفت که برای هر نوع برشی که در راستای راه یا رگه چوب باشد نیازمند تیغه ریپ کات و برای برش‌هایی که در این راستا نیستند و تیغ راه چوب را به‌صورت کراس یا عرضی قطع می‌کند نیازمند تیغ‌های نوع کراس‌کات هستیم.

 برای فارسی‌بر به‌هیچ‌عنوان از تیغ‌های گرد ریپ کات استفاده نکنید و تیغه کراس کات می‌تواند بهترین پیشنهاد برای برش انواع چوب طبیعی و حتی انواع چندلایی و پلای وود ها و چوب‌های مهندسی شده باشد.

 تیغه کراس کات و ریپ کات چه فرقی دارند؟
واضح‌ترین تفاوت این دوتیغه در تعداد دندانه است. تیغه‌های ریپ کات تعداد دندانه بسیار کمتری نسبت به تیغ‌های کراس کات دارند.

مثلاً تیغه‌های 10 اینچ (معادل 254 میلی‌متر) کراس کات 60 دندانه و تیغ‌های 12 اینچ (معادل با 305 میلی‌متر) کراس کات 80 دندانه دارند؛ اما تیغه‌های 12 اینچ ریپ کات فقط 32 دندانه دارند.

 دلیل آن هم بسیار ساده است. در فارسی‌بر بیش از ریپ کات از کراس کات استفاده می‌کنیم و ریپ کات‌ها بیشتر در دستگاه‌های مانند اره میزی و دورکن و اره اسلایسر و اره دیسکی استفاده می‌شود. البته فراموش نکنیم که هر چه تعداد دندانه بیشتر شود با افزایش دقت برش، کاهش سرعت بریدن را هم خواهیم داشت.

 در برش‌های ریپ کات باتوجه‌به نوع برخورد تیغ با راستای راه چوب مقدار براده چوبی که تولید می‌شود بیشتر است بنابراین نیاز به گالت (چاله پشت تیغه) بزرگ‌تری داریم تا این براده‌ها را از خط برش خارج کنید. طبیعی است در یک محیط ثابت دور دیسک وقتی تعداد چالت بیشتر باشد جای کمتری برای تیغه‌های برش خواهیم داشت.

 تفاوت واضح دیگر تیغه‌های کراس کات شکل و آرایش دندانه‌های آن است که وقتی از مقطع به آن‌ها نگاه کنید به‌صورت چپ و راست با یک شیب مشخص تیز شده‌اند. به این آرایش ATB و HI-ATB گفته می‌شود که برای برش کراس و برش پلای وود بسیار عالی است و از خصوصیات جالب‌توجه آن برش تمیز در قسمت خروجی تیغه از چوب است.

 در ویدئویی که در برای این آموزش تهیه کردیم خیلی واضح این دو تفاوت را آموزش دادیم.

انتخاب تیغه فارسی‌بر با هوگ انگل (Hook angle) یا زاویه هجوم استاندارد

 شاید اصلی‌ترین و مهم‌ترین نکته برای انتخاب تیغ فارسی‌بر همین نکته باشد.

شاید بتوانید با تیغ ام‌دی‌اف چوب را هم با کمی اغماض بابت دقت و تمیزی برش بپذیرید؛ اما زاویه قلاب را به‌هیچ‌عنوان نمی‌توان نادیده گرفت که بر خلاف دیگر مؤلفه‌ها نه‌تنها اشاره‌ای که نوع متریال برای برش نمی‌کند؛ بلکه مستقیماً به دستگاهی که باید این تیغ روی آن نصب شود اشاره دارد که در ویدئو توضیح کامل داده شده است و باتوجه‌به جزئیات موجود پیشنهاد می‌کنم حتماً ویدئو را ببینید.

 زاویه قلاب باید برای تیغ دستگاه فارسی‌بر منفی باشد و بهترین پیشنهاد هوک انگل با زاویه منفی 5 درجه و یا منفی 7 درجه است و عدم توجه به آن باعث ایجاد کیک بک و پرت‌شدن قطعه کار به سمت بالا می‌شود. (این قسمت در متن سایت نباید درج شود)

آیا تیغ های گرد همراه فارسی‌بر را استفاده کنیم؟

 وقتی فارسی‌بر خرید می‌کنید معمولاً یک تیغ همراه آن وجود دارد که یا توسط سازنده فارسی‌بر نصب شده و یا برای نصب در جعبه قرار گرفته است. این تیغ‌ها حتی اگر از برندهای درجه یک هم باشد نمی‌تواند کاملاً مناسب کار شما باشد.

 به‌صورت کلی بسیاری از اساتید مجرب جهانی پیشنهاد می‌کنند که تیغه‌هایی که به‌صورت پیش‌فرض همراه فارسی‌بر وجود دارد را استفاده نکنید حتی اگر تیغ در ظاهر و خصوصیاتی که در مشخصات آن درج شده است مناسب کار باشد چرا که این تیغ‌ها معمولاً کیفیت مناسب را ندارند و تنها به‌عنوان آپشنی جهت ترغیب خریدار قرار داده شده‌اند.

 البته که در ایران باتوجه‌به قیمت‌های بالایی که از ابزار وجود دارد این گفته کمی ایدئال به نظر می‌آید؛ اما باتوجه‌به اندازه دقت و میزان ایمنی که برای کار خود متصور هستید می‌توانید یک پیشنهاد قابل‌تأمل باشد. به هر روی پیشنهاد می‌کنیم اولویت انتخاب تیغ را باتوجه‌به مؤلفه‌های فنی و ایمنی که در این آموزش قرار داده شده، قرار دهید.

چه تیغی برای فارسی‌بر بخریم؟

باتوجه‌به آموزش‌داده‌شده تصمیم‌گیری برای شما بسیار آسان خواهد شد. نکته اساسی توجه به زاویه قلاب و خصوصیات فیزیکی تیغ همچون قطر خارجی و قطر سوراخ اسپیندل است و پس از آن باتوجه‌به نوع متریال باید نوع آج ها را انتخاب کنید.

منبع: آیچوب