ابزاردقیق را میتوان مجموعه ابزاری بهمنظور اندازه برداری، سنجش یا اندازهگذاری دقیق فرایندهای تغییرپذیر دانست. متغیرهایی چون وزن، مسافت، حرارت، جابهجایی و… را میتوان بخشی از این سنجش نامید. در این نوشته آیچوب به معرفی چند ابزار در نجاری که نیاز ما بهدقت بالا را فراهم میکنند میپردازیم.
ناگفته پیداست که دقت در نجاری رابطه مستقیمی بر کیفیت محصول نهایی خواهد داشت. این دقت را میتوان به کمک ابزارهای دقیق سنجش اندازه تا حد زیادی تأمین کرد. در بسیاری از فرایندهای نجاری و صنعت چوب به دقتی گاهی تا صدم میلیمتر هم نیاز خواهیم داشت که تنها ابزار بسیار دقیق سنجش میتوانند کاربر را از درستی چنین بازهای از دقت مطمئن سازند.
در ادامه تعدادی از ابزارهای دقیق نجاری که در هر کارگاه نجاری و امدیاف میتواند وجود داشته باشد را معرفی میکنیم.
متر لیزری نجاری
متر را میتوان پرکاربردترین ابزار سنجش طول و یک ابزاردقیق نجاری نامید. ابزاری بهمنظور اندازه برداری و یا اندازهگذاری که در انواع گوناگون ساخته میشود. از دقیقترین این مترها میتوان به متر لیزری اشاره کرد.
متر لیزری با شلیک پیاپی امواج لیزر و سپس دریافت آن میتواند اندازهای بسیار دقیق از متراژ و مسافت به ما بدهد. انواع مختلفی از متر نجاری با آپشنها و عملکردهای گوناگون وجود دارند. از مترهای لیزری بسیار ساده و ارزان تا مترهای لیزری که حتی گرانتر از ابزاری چون فارسی بر و اره میزی هستند.
در آیچوب یکی از بهترین مترهای لیزری برای اندازهگیری در نجاری معرفی شد. پیشنهاد میکنیم این مطلب را از دست ندهید.
متر لیزری مخصوصاً در اندازه برداریها و نصبها بیشتر مفید است و در کارهای معمول نجاری کار با آن به دلیل محدودیتهایی که دارد میتواند مشکل باشد.
ازجمله محدودیتهای متر لیزری میتوان به عدم اندازه برداری مستقیم قوسها و نیاز به دید مستقیم و بدون مانع اشاره کرد. مترهای لیزری ارزان حتی به گردوغبار محیط، میزان بازتابندگی سطح مقابل و شدت نور خورشید نیز حساس هستند.
گونیای نجاری
زاویه قائمه یا 90 درجه از پراستفادهترین زوایا در نجاری است. در بسیاری از فرنیچر ها و سازههای نجاری این زاویه نقش اساسی را بازی میکند.
گونیا ابزاری ضروری برای سنجش این زاویه است. از گونیا بهمنظور مطمئن شدن از عمود بودن اتصالات و یا پرداختهای چوب، اندازهگذاری و خطکشی استفاده میشود.
در نجاری انواع مختلفی از گونیا همچون گونیای لبهدار و گونیای مرکب استفاده میشود که بهصورت اختصاصی برای کار با چوب و نجاری طراحی شدهاند. گونیا دو لبه، گونیا مثلثی و گونیای تاشو نیز از انواع مختلف گونیای مورداستفاده در نجاری هستند که در ساخت و یا نصب و اسمبل استفاده خواهند شد.
نکته مهم در مورد گونیا دقت ساخت آن است. از گونیاهای بادقت ساخت بالا میتوان برای کالیبره کردن تیغه در فارسی بر، اره فلکه و اره میزی استفاده کرد.
پیشنهاد میکنیم برای انجام اصولی و حرفهای کارهای خودتان حتماً در جعبهابزار خود از گونیا استفاده کنید.
گونیای مرکب نجاری
گونیا مرکب یکی از انواع گونیا است که در صنعت چوب، صنعت فلز و معماری کاربرد فراوانی دارد و بهعنوان ابزاردقیق نجاری شناخته میشود. دلیل نامگذاری گونیا مرکب، بهخاطر چندتکه بودن این گونیا هست. گونیا مرکب برای اولینبار توسط Laroy S. Starrett مؤسس کمپانی Starrett در سال ۱۸۷۹ اختراع شد.
گونیا مرکب ابزاری برای اندازهگیری و زاویه زنی است که معمولاً برای خطکشی زاویه ۹۰ درجه، خطکشی زاویه ۴۵ درجه، بهدستآوردن مرکز دایره، بهدستآوردن عمق شیار یا سوراخ و اندازهگیریهای فاصلههای ساده و کوتاه استفاده میشود. در مدلهای پیشرفته و نقاله دار گونیا مرکب هم میتوان برای بهدستآوردن شیب سطح هم استفاده کرد.
انواع مختلفی از این گونیا در بازار موجود است که با آپشنها و قیمتهای متفاوت ارائه میشود. انواع گران و بادقت این گونیا میتواند تأثیر زیادی بر دقت کار نجاری داشته باشد.
ترازسنج و شیب سنج
ترازسنج و شیبسنج یک ابزار اساسی دقیق در نصبها و اسمبل در نجاری است. در بسیاری از پروسههای نصب، شیب صفر را بهعنوان مرجع قرار داده (تراز) و تمامی مراحل نصب را باتکیهبر آن ادامه میدهند.
شیبسنج در انواع ساده حبابی و الکترونیکی در اندازههای گوناگون وجود دارد. در انواع پیشرفتهتر شیبسنج میتوان سطح مرجع را بهعنوان نقطه صفر در نظر گرفته و سطح دوم را باتوجهبه آن اندازهگیری کرد.
یکی از کاربردیترین کارایی شیب سنج الکترونیکی میتواند کالیبره کردن تیغههای نجاری در ابزارهایی چون اره میزی، فارسی بر و اره فلکه با سطح میز باشد.
دقت شیب سنجهای الکترونیکی معمولاً دو رقم اعشار است که برای کارهای نجاری رقم دقیقی است.
تراز لیزری دو خط و سه خط
تراز لیزری از ابزارهای اندازهگذاری و جایگزینی برای ترازهای حبابی و شاقول است. تراز لیزری سطح تراز را با باریکهای از خط لیزر نشانهگذاری میکند.
این تراز میتواند در یک راستای افقی و عمودی یا هر دو راستای عمودی و افقی بهصورت همزمان راستای افق یا عمود را نشان دهد. تراز لیزری در مواردی مانند نصب کابینت، پایه، نرده، قاب و ستون، و… بسیار کارآمد خواهد بود.
برای استفاده تنها کافی است تراز را روی سهپایه یا هر سطحی که نیاز هست قرار دهید. تراز بهصورت اتوماتیک خود تراز میشود و پس از نشانهگذاری با تغییر ارتفاع، خط تراز افقی و با چرخاندن دستگاه تراز عمودی را به دست بیاورید. در بعضی از ترازهای لیزری خود ترازی وجود ندارد و میتوان با کمک ترازهای حبابی روی دستگاه تراز را انجام دهید.
در آیچوب مدلهای مختلف تراز لیزری موجود در بازار ایران را به شما معرفی کردهایم. برای پیداکردن این نوشته از قسمت جستجو سایت استفاده کنید.
زاویه سنج دیجیتال و عقربهای
زاویهسنج یکی دیگر از ابزارهای دقیق مورداستفاده در نجاری است. در بسیاری از سازههای چوبی نیاز به زاویههایی غیر از زوایای معمول نجاری (0,15,22.5,45,90 درجه) خواهیم داشت.
زاویهسنجها در اشکال مختلف دیجیتال و ساعتی و دستی قابلتهیه است و باتوجهبه دقتی که ارائه میدهند برای بررسی زوایا اکیداً توصیه میکنیم. تنظیم ابزار برشی با زوایای دلخواه و یا اطمینان از زاویه برش شده میتواند توسط زاویهسنجهای دیجیتال یا عقربهای صورت پذیرد.
به تجربه ثابت شده که نمیشود بهصورت کامل به زوایایی که ابزار نجاری نشان میدهند مطمئن بود. ازاینرو بررسی هرازچندگاه زاویهها توسط زاویهسنج را پیشنهاد میکنیم.
چنین سنجشی از زاویه در هنرهایی مانند گره چینی و ارسیسازی بسیار مهم و ضروری خواهد بود.
کولیس ابزار دقیق نجاری
میتوان بهراحتی ادعا کرد که جزو ابزاردقیقی هست که کمتر کارگاهی آن را در مجموعه ابزار خود ندارد. کولیس یک ابزار ساده برای اندازهگیری و اندازهگذاریهای دقیق تا دقت صدم میلیمتر هست. با کولیس میتوان ضخامت، عمق، شعاع داخلی و خارجی و… را با دقتی بالا (یکصدم و دو صدم میلیمتر) اندازهگیری کرد.
کولیس (Caliper) در سه نوع دستی (ورنیه)، عقربهای (ساعتی) و دیجیتال قابلتهیه است. دراینبین کاربری کولیس دیجیتال بسیار ساده و تنها با خوانش عدد نشاندادهشده روی صفحهنمایش امکانپذیر است.
در انواع دستی و ساعتی خواندن عدد دقیق کمی دشوارتر از نوع دیجیتال اما باز هم ساده هست. کولیسهای دیجیتال قابلیت ذخیره اندازهها، تغییر واحد به اینچ و در مواردی اندازهگیریهای دیفرانسیلی را دارند.
دستگاه رطوبت سنج چوب
میدانیم در ساخت سازههای چوبی و مبلمان، رطوبت چوب از موارد مؤثر انتخاب چوب است. چراکه برای چنین سازههایی نیاز به چوب خشک شده داریم. چوب خشک سرمایه یک نجار یا تولیدکننده لوازم چوبی است. خشککردن چوب شامل فرایندی است که چوب بهصورت طبیعی یا مصنوعی بخشی از رطوبت خود را از دست میدهد.
دستگاه رطوبت سنج چوب اندازه رطوبت چوب را به درصد نشان میدهند. بهطورکلی رطوبت سنج چوب در دو نوع مخرب و غیر تخریبی وجود دارد
در انواع مخرب معمولاً سوزنهای میخ مانندی که پراپ نامیده میشود در عمق چوب (معمولاً ۵ تا ۲۵ میلیمتر) نفوذ داده میشود و اندازهگیری انجام خواهد شد.
در انواع غیرمخرب اثری از سوزن و پراپ نیست و سنجش میزان رطوبت از روشهایی مانند اولتراسونیک (نوعی امواج صوتی) و دیالکتریک (خازنی) انجام میشود.
در بازار این رطوبتسنجها با نامهای رطوبت سنج سوزنی، اولتراسونیک و دیالکتریک شناخته میشوند. انواع اولتراسونیک و دیالکتریک جزو رطوبتسنجهای غیرمخرب هستند.
ساعت اندیکاتور
مهمترین وظیفه ساعت اندیکاتور در نجاری میتواند تست و بررسی کالیبره بودن دستگاههای مختلف باشد. همانطور که میدانیم بسیاری از ابزارهای برقی نجاری صفحات و یا فلکههای گردانی برای انجام عملیات برش یا باربرداری دارند.
این صفحات ممکن هست با مرور زمان و فرسودهشدن قطعات مکانیکی از محور چرخش خارج شده و موجب خطا در برشها شوند.
ساعت اندیکاتور میتواند میزان دقیق خطا و محل آن را آشکار کند. بهعنوانمثال با این ابزار میتوان میزان انحراف گونیای اره میزی با تیغه را بهراحتی تشخیص داد و یا میزان لقی فلکه اره نواری را به کمک ساعت اندیکاتور میتوان آشکار ساخت. (در مواردی مانند بررسی تاب ساعتهای شیطانکی کارکرد دقیقتری دارند)
به فرایند آشکارسازی چنین خطاهایی در ابزار نجاری اصطلاحاً ساعت زدن گفته میشود که در تراشکاری فلزات کاربرد بیشتری دارد. ساعت اندیکاتور بهصورت دیجیتال و عقربهای در بازار قابلخرید است.
ابزاردقیق نجاری امروز یک علم بزرگ و رشته دانشگاهی هست و نشان از اهمیت آن دارد. پیشنهاد میکنیم با استفاده از چنین امکاناتی و سنجش ابزار بر دقت و کارایی خود بی افزایید.
تهیه و تدوین: آیچوب
سلام چند مدل کولیس معرفی میکنید
خود شما در کارگاه از چه کولیسی استفاده میکنید
درود بر شما
حتما معرفی خواهیم کرد
دست خوش. مطالب مفید وکاربردی وعالی هستند. سپاس
سپاس از همراهی شما
سپاس از مطلب مفیدتون
دستتون درد نکنه با این مطالب مفیدتون
ممنون از مطالب مفيدتون