لاک الکل چیست و چگونه لاک و الکل روی چوب اجرا می شود؟

لاک الکل یکی از رنگ های قدیمی مورد استفاده اساتید در صنعت چوب است. از لاک الکل بیشتر بیشتر در ساخت ساز استفاده می شود و آن هم به دلیل ضخامت و لایه بسیار نازکی است که روی چوب ایجاد می کند. رنگ های فوری مانند پلی استر و … با توجه به اینکه روی کار ضخامت ایجاد می کنند، صدای ساز ره به اصطلاح عامیانه خفه می کنند و ساز از کیفیت صدای خوبی برخورد دار نخواهد شد.

البته نمی توان موارد مصرف لاک الکل را فقط در هنر ساز سازی محدود کرد؛ بلکه از این رنگ برای پوشش مبلمان و دیگر لوازم چوبی هم می توان استفاده نمود.

لاک ماده‌ای است طبیعی و جامد که از حشره‌ای به نام کوکوس به دست می‌آید. این حشره پس از مکیدن شیره درخت انجیر، مایع قهوه‌ای رنگی را از خود ترشح می‌کند و این مایع حشره را در بر می‌گیرد و پس از تصفیه به‌عنوان لاک در بازار به‌صورت ورقه‌های نازک به فروش می‌رسد.

بهترین نوع لاک، به رنگ روشن تا زرد متمایل به نارنجی هست که به آن شلاک گویند. حلال لاک، الکل صنعتی می‌باشد. البته لاک‌های بی‌رنگ نیز وجود دارد که برای حل کردم آن از الکل سفید استفاده می‌کنند.

پیشنهاد آیچوب:

پوشش و رنگ مناسب ظرف چوبی چیست؟

لاک مرغوب و نامرغوب چه ویژگی‌هایی دارد؟

لاک‌های معمول موجود در بازار به رنگ طلایی روشن هستند که از شیره درخت انجیر در هندوستان گرفته می‌شوند؛ البته لاک‌های دیگری وجود دارند که به رنگ روشن هستند و در واقع کیفیتشان کی پایین‌تر از لاک الکل طلایی است.

لاک باکیفیت به رنگ طلایی هست و حالت پولکی دارد. پولک‌ها در لاک مرغوب نباید حاوی پولک‌های تیره رنگ باشد. همچنین با هم زدن لاک با دست، باید دقت کنید که پولک‌ها به هم چسبیده نباشد!

طرز تهیه لاک الکل چوب

برای شروع معمولاً اساتید مقدار ۱۰۰ گرم لاک را در یک لیتر الکل صنعتی می‌ریزند. برای اینکه لاک زودتر حل شود، می‌توانید آن را با دست کمی ریزتر کنید. هرچه لاک نرم‌تر شود، سریع‌تر در الکل حل می‌شود. حدود ۱۵ دقیقه تا ۳۰ دقیقه لاک و الکل را به آرامی هم بزنید تا به هم نچسبند.

سپس برای آنکه سطح لاک پس از مصرف ترد و شکننده نباشد، ۲ تا ۳ درصد موم زنبورعسل به آن اضافه می‌نمایند (موم باعث می‌شود خاصیت شکنندگی لاک از بین برود)، سپس آن را به‌خوبی تکان می‌دهند تا لاک در الکل به‌خوبی حل شود.

حدود ۲۴ ساعت به محلول زمان دهید تا کامل حل شود و آماده گردد و در این مدت هم می‌توانید هرچند ساعت، یک‌بار محلول را به آرامی تکان دهید تا بهتر لاک و الکل بهتر حل شوند.

بهتر است لاک بعد از حل شدن از یک جوراب زنانه‌ نازک رد بشود.

برای حل شدن بهتر لاک در الکل می‌توان آن را حرارت غیرمستقیم داد. به علت قابلیت اشتعال زایی الکل، حرارت مستقیم بسیار خطرناک هست. برای این کار می‌توان ظرف لاک و الکل را در ظرف آب گرم قرار داد.

پیشنهادی آیچوب:

وارنیش چیست؟ معرفی انواع وارنیش چوب و کاربرد آن در رنگ چوب

مراحل اجرای لاک الکل روی چوب

لاک و الکل در سه مرحله به سطح کار زده می‌شود

رنگ دست اول (بوم کردن) برای پر کردن خلل و فرج و سوراخ‌های چوب.

رنگ دست دوم (پوشش) برای ایجاد قشر رنگ روی سطح کار.

رنگ دست سوم (پرداخت) برای صاف کردن و پرداخت کردن روی رنگ ایجاد شده.

با توجه به تجربه اساتید دو روش را در این بخش معرفی خواهیم کرد:

روش اول استفاده از لاک و الکل

ابتدا سطح کار را آماده کنید. بهتر است قبل از لاک‌ الکل کاری سطح کار را به کمک پارچه الکل اندود نمایید، این عمل باعث می‌شود سطح کار پرزدار شود. سپس با سنباده‌ی شماره ۴۰۰ پوستاب پرزها را از بین ببرید. برای استفاده از الکل، پیشنهاد ما الکل بیدستان قزوین است این الکل حلالیت بیشتر نسبت به سایر الکل‌ها دارد.

برای اجرای لاک و الکل معمولاً از کهنه رنگ کاری استفاده می‌شود. این کهنه عبارت است از یک پارچه از جنس نرم و لطیف که در میان آن پنبه یا پشم می‌گذارند. همچنین می‌توانید به جای پارچه کهنه و پنبه، از ابر هم استفاده کنید.

قسمتی از پارچه را داخل رنگ لاک و الکل قرار دهید و آن را روی سطح کار اجرا کنید. برای دست اول لاک الکل را به خوبی و با مقدار بیشتر اجرا کنید تا چوب مواد را جذب کند و در اصطلاح عامیانه سیر شود. این عمل باعث می‌شود نفوذ لاک و الکل بهتر انجام گیرد. پس از خشک شدن کار (حدود ۱۰ تا ۳۰ دقیقه)، یک دست سنباده بسیار نرم پوستاب (کهنه) روی کار بکشید. این مهم است که سنباده نو نباشد! دقت نمایید که سنباده فقط در راه چوب انجام شود و خلاف راه چوب این کار را انجام ندهید. خاک را پاک کنید و دوباره لاک را اجرا کنید.

برای رسیدن به پوشش مناسب تا ۲۰ دست هم نیاز هست لاک اجرا شود. از دست چهارم به بعد نیاز به سنباده کاری در هر دفعه نیست. هر زمان احساس کردید کار زبر شد، یک‌بار با سنباده پوست کارکرده و کهنه، سنباده کاری کنید.

برای اجرای لاک الکل در دست‌های سوم و چهارم به بعد باید مراقب باشید که روی یک خط لاک و الکل را دو بار پارچه نکشید، چون رنگ دو لبه می‌شود. حجم لاک هم به نسبت دست اول کمتر است. هرچه به دست‌های پایانی نزدیک می‌شویم، مقدار مصرف لاک الکل باید کمتر باشد تا لاک‌های قبلی پاک نشود. برای دست‌های بعدی حدود ۵ دقیقه زمان می‌دهیم تا الکل خشک شود و آماده سنباده کاری گردد.

پیشنهاد آیچوب:

روغن گیاهی چوب چیست؟ + راهنمای خرید روغن گیاهی مخصوص چوب

در صورت ایجاد چسبندگی بین دستمال و لاک الکل، می‌توانید با استفاده از چند قطره پارافین، دستمال را کمی چرب کنید تا چسبندگی ایجاد نشود. اگر از پارافین زیاد استفاده کنید، روی کار لکه ایجاد می‌شود. دستمال را به پارافین آغشته کنید و روی کار بکشید تا سطح کار کامل صیقلی شود.

اگر دوست دارید کار براق شود، بعد از ۱۵ دست اجرای لاک الکل، حدود ۲۴ ساعت زمان دهید تا رنگ کامل خشک شود و پس از آن حدود ۴ یا ۵ دست لاک الکل اجرا کنید.

روش دوم اجرای لاک الکل روی چوب

برای زدن لاک و الکل بر روی چوب معمولاً از کهنه رنگ کاری استفاده می‌شود. کهنه رنگ کاری عبارت است از تکه پارچه‌ای که لای آن پنبه و یا پشم گذاشته باشند. (جنس پارچه می‌تواند چلوار لطیف باشد) رنگ لاک و الکل در مقابل اسید، الکل، رطوبت و حرارت مقاوم نیست و چنانچه آب بر روی آن بریزد لکه سفیدی بر روی آن باقی می‌ماند.

نوعی از لاک نیز وجود داشته که لاک سفید نام دارد و از بی رنگ کردن یا روشن کردن لاک نارنجی (در اثر عملیات شیمیایی به کمک هیپوکلریت سدیم روی لاک نارنجی) به دست می‌آید و برای لاک و الکل کاری چوب‌های روشن مورد استفاده قرار می‌گیرد. از رنگ لاک و الکل برای رنگ کاری انواع قفسه، مبل، میز، صندلی، درهای داخلی، وسایل تزییناتی و موارد نظیر آن استفاده می‌شود.

مطلب پیشنهادی:

هر آنچه از رنگ کاری چوب و ترفند های آن باید دانید!

طرز تشخیص روغن روی سطوح رنگ خورده

به علت آنکه برای جلوگیری از شکنندگی لاک به آن موم اضافه می‌نمایند، سطح لاک در اثر روغن موجود کدر می‌شود. به کمک بعضی مواد شیمیایی می‌توان روغن را از سطح کار پاک کرد.

ساده‌ترین کار این است روی سطوح رنگ خورده را با دهان‌ها نماییم و اگر بخار ایجاد شد سطح کار روغن دارد. از ماندن در کارگاه رنگ کاری و استنشاق الکل خودداری نمایید. هرگاه الکل روی دست یا بدن ریخته شد فوراً آن را با آب بشویید زیرا حلال الکل آب هست.

رنگ لاک و الکل در مقابل حرارت، اسیدها و الکل‌ها مقاومت ندارد به همین دلیل امروزه استفاده از لاک و الکل بسیار کم است و فقط برای رنگ آمیزی بعضی از آلات موسیقی مانند تار، سه تار، گیتار و … به کار می‌رود زیرا رنگ لاک و الکل روی صدا تأثیری نمی‌گذارد.

توجه: این مطلب به دلیل درخواست‌های متعددی که دوستان عزیزمان ارسال کردند، تهیه شده است و متأسفانه تجربه‌ای شخصی در این زمینه ندارم لذا قادر به پاسخگویی سؤالات و ابهامات شما عزیزان نخواهم بود. البته سؤالات شما تائید و پاسخگویی را به دوستان باتجربه محول می‌کنیم.

پیشنهاد آیچوب:

آموزش رنگ چوب با لاک الکل به سه روش ساده!

گردآوری و تنظیم: www.ichoob.ir