کیک بک (kikback) یا کله کردن ابزار یکی از مشکلات رایج در زمان کار با ابزارهای برشی است. حال این ابزار می‌تواند اره برش چوب باشد یا فرز برش آهن…
در این مقاله و ویدئو به تکنیکی ساده اما کاربردی برای جلوگیری از کیک بک ابزارهای برشی یا همان پس زدن قطعه کار می‌پردازیم. با ما در ادامه همراه باشید.
ویدئو آموزشی چرا مینی فرز کله می‌کند و ترفند جلوگیری از آن
در این ویدئو با محوریت مینی فرز و با مثالی ساده کیک بک را تعریف کردیم و ناحیه‌ای که نباید قطعه کار با تیغه درگیر کنید و ناحیه امن برای برش را آموزش دادیم.
ترافیک مصرفی شما برای دیدن این ویدئو نیم بها محاسبه می‌شود
کیک بک یا کله کردن ابزار چیست؟
خطرناک‌ترین و شایع‌ترین خطری که کار با ابزار نجاری شما را تهدید می‌کند خطر کیک بک یا در اصطلاح کله کردن یا پس زدن ابزار به سمت کاربر ابزار است.
کیک بک (به انگلیسی: Kickback) یک اصل کاملاً ساده فیزیکی هست که شاگرد و ناشی و استادکار نمی‌شناسد. هر گاه از ایمنی استفاده از ابزار تخطی کنید دچار آن خواهید شد.
کیک بک یا پس زدن یا لگدزدن اسامی دیگری است که می‌توان معادل‌هایی از زبان فارسی برای آن پیدا کرد. توجه کنید که کیک بک فقط به معنی پس زده شدن قطعه کار مثلاً پرت‌شدن چوب از دهانه اره نیست و پس زده شدن ابزار را هم شامل می‌شود که اتفاقاً خطرناک‌تر از پس زده قطعه کار است.
ایمنی در دو زون اصلی قابل‌بررسی هست. نخست جلوگیری از رخ‌دادن حادثه و دوم قبول احتمال رخداد حادثه و سعی در کاهش شدت آسیب. در این آموزش یکی از اصلی‌ترین دلایل کیک بک که شامل پس زدن قطعه کار و ابزار می‌شود را بررسی می‌کنیم.
چرا در ابزار نجاری پس زدن ابزار یا کیک بک اتفاق می‌افتد؟
در ابزار نجاری وقتی تیغه‌ای در حال درگیرشدن با قطعه کار است در واقع در حال اعمال نیروی گشتاور به جسم است که این نیرو در توسط دستان و بدن کاربر مهار می‌شود و تعادلی بین این دو نیرو وجود خواهد آمد که در نهایت موجب کنترل کامل ابزار خواهد شد.
اما وقتی به هر دلیلی تیغه کیک بک می‌کند برایند نیروها طوری از بین می‌رود که دیگر کنترلی روی دستگاه وجود ندارد و ابزار از محوری که معمولاً آرنج کاربر هست به سمت بدن اپراتور حمله می‌کند.
در این مقاله با محوریت ابزارهای دارای دیسک‌گردان به ناحیه کیک بک یا کیک بک زون (kickback zone) می‌پردازیم.
یک مثال خیلی ساده از مفهوم کیک بک
اجازه دهید با مثالی ساده شروع کنیم.
فرض کنید شما در حال پیاده‌روی هستید و بدون اینکه متوجه باشید به دیوار یا مانعی سالید و محکم برخورد می‌کنید! با اینکه سرعت پیاده‌روی کمتر از 4 کیلومتر در ساعت است اما برخورد شما دردناک خواهد بود.
طبق فیزیک هر چه سرعت برخورد ما به مانع و جرم ما بیشتر باشد دردی که احساس می‌کنیم بیشتر خواهد بود؛ چون شتاب و نیروی برخورد بیشتر می‌شود.
سرعت کیک بک در ابزار نجاری چقدر است؟
حالا همین تئوری را به تیغه‌ای که در حال گردش است بسط دهیم. با این تفاوت که سرعت گردش تیغه چند ده‌هزار دور در دقیقه و با جرمی کمتر هست. این همان نیرویی هست که باعث برش یا ساب زدن در تیغه‌ها و صفحات دوار می‌شود.
برای اینکه ملموس‌تر باشد؛ مثلاً یک تیغه 235 میلی‌متر که شفت 6000 دور متصل هست این معنی را می‌دهد که هر کدام از عاج‌های تیغه روی محیط دیسک قرار دارند با سرعتی بیش از 531 کیلومتر در ساعت حرکت می‌کنند.
و یا به بیانی ملموس‌تر هریک از همه دندانه‌های تیغه در حال ضربه‌زدن به چوب با این سرعت هستند. تصور کنید کیک بک در چنین ابزارهایی چقدر قوی و چقدر سریع می‌تواند باشد و با چه سرعتی این کیک بک می‌تواند رخ دهد.
با یک محاسبه خیلی ساده می‌توان دریافت که یک مینی فرز با سرعت 11 هزار دور و قطر 115 میلی‌متر در صورت کله کردن با سرعتی بیش از 285 کیلومتر در ساعت به سمت عقب و بدن کاربر حمله می‌کند و این سرعتی نیست که بتوان بدون استفاده از ابزار ایمنی از آن فرار کرد.
چرا کله کردن در ابزار نجاری ساده و سریع اتفاق می‌افتد؟
در برش‌های ایمن، ارگونومی دستگاه، شیوه دست‌گرفتن، سرعت صفحه، شکل دندانه‌ها، شیوه استفاده از صفحه و متریالی که آن را برش می‌دهیم یا ساب می‌زنیم طوری استاندارد است که برایند نیروهایی که بین کاربر و دستگاه ردوبدل می‌شود منجر به کیک بک نمی‌گردد.
پس به زبان فیزیکی‌تر وقتی در حال کارکردن با ابزار برشی هستیم، هم ابزار به بدن ما و هم بدن ما به ابزار در حال واردکردن نیرو هستند و در حالت عادی در نقطه تعادلی از این نیروها قرار داریم.
می‌دانیم نیرو یک عدد اسکالر نیست و هم مقدار دارد و هم جهت دارد (مثلاً من ماشین را هل می‌دهم با یک مقدار نیرو در جهت جلو). کیک به زبان ساده وقتی اتفاق می‌افتد که اندازه یا جهت نیرو یا هر دو به نفع ابزار و به ضرر کاربر ابزار تغییر کند و نیروی ابزار غلبه کند به نیرویی که ما به‌عنوان کاربر به ابزار وارد می‌کنیم.
در واقع کیک بک وقتی اتفاق می‌افتد که با تغییر یکی از عناصری که نام بردیم تعادل بین این نیروها از بین برود که این ازبین‌رفتن تعادل معمولاً خود را به‌صورت تغییر نقطه ثقل نیرو و پرت‌شدن ابزار به سمت بدن کاربر نشان می‌دهد.
ناحیه خطرناک تیغه های گرد نجاری در کیک بک کجا است؟
در ابزار چرخشی یکی از شایع‌ترین دلایل استفاده از صفحه برشی در ناحیه غیر ایمن دستگاه هست که باعث ازبین‌رفتن این نقطه تعادل خواهد شد.
کیک بک زون (Kickback zone) جایی از تیغه است که شما هنگام کارکردن با ابزار نباید آن را با قطعه کار درگیرد کنید مخصوصاً در ابزارهای برشی؛ و این اصل در مورد همه ابزارهایی که دیسک برشی دارند صدق می‌کند حتی در مورد اره زنجیری هم این مورد صدق می‌کند.
اگر تیغه‌ای که ساعت‌گرد برش را انجام می‌دهد در نظر بگیرید ناحیه کیک بک در یک‌چهارم بالایی به سمت جلوی دستگاه خواهد بود.
امن ترین جای تیغه برای برش کردن کجاست؟
ایمن‌ترین نقطه برای درگیرکردن تیغه با قطعه کار قسمت نیم‌دایره پایین تیغه است. این ناحیه کمترین خطر لگدزدن و از کنترل خارج‌شدن ابزار را برای کاربر خواهد داشت.
سخن پایانی
امیدواریم این ویدئو و مقاله موردتوجه شما قرار گرفته باشد. لطفاً شما هم تجربیات خود را از کله کردن ابزار یا کیک بک در قسمت کامنت‌های این نوشته در میان بگذارید.
منبع: آیچوب
عالی بود ممنون
خواهش می کنم
سپاس از مشارکت شما