نکته‌های فنی که یک نجار از چوب کاج (نراد روسی) باید بداند چیست؟
چوب نراد یا به اصلاح چوب روسی یکی از پرمصرف‌ترین چوب‌های مورد استفاده در صنعت چوب ایران است. این چوب در سال‌های گذشته از کشورهایی مانند فنلاند، چک، اتریش، برزیل، بلژیک و … وارد ایران می‌شد. از سال ۷۵ به بعد (سال ۷۸)، آرام‌آرام واردات چوب کاج از این کشورها محدود شد و تاجران ایرانی به واردات چوب از روسیه روی آوردند.
چوب درخت کاج یک چوب نرم شناخته می‌شود. نرم بودن چوب درخت کاج به این معنی نیست که قابل استفاده نیست و مقاومت خوبی ندارد، بلکه نسبت به چوب‌های با تراکم بالا مانند بلوط از تراکم و جرم مخصوص کمتری دارد. چوب کاج مقاومت بالایی در برابر شوک و تنش دارد به همین دلیل در صنعت مبلمان از آن استفاده می‌شود.
در گذشته از چوب نراد (کاج) برای ساخت لوازم چوبی سبک روستیک استفاده می‌شد؛ اما امروزه اساتید برای ساخت لوازم چوبی سبک مدرن هم از این چوب استفاده می‌کنند. شاید بتوان نقش رنگ‌های چوب و تکنیک‌های رنگ کاری را در انتخاب این چوب پررنگ دانست.
چوب روسی ازنظر شکل ظاهری دارای رنگ روشن (کرم و سفید یا نخودی) است که رگه‌های قهوه‌ای متمایل به قرمز دارد. برخی گونه‌های این چوب بسیار سفید و برخی دیگر متمایل به زرد هستند.
چرا چوب روسی؟
علت نام‌گذاری چوب کاج (نراد، یولکا، ساسنا و…) به چوب روسی هم به دلیل واردات انحصاری از روسیه این چوب در میان اساتید به نام چوب روسی مصطلح شد.
به خاطر عواملی مانند کاشت صنعتی درخت و خصوصیات چوب درخت کاج صنعتی، این چوب دارای قیمت به نسبت پایین (متری ۲۵۰۰ تومان در سال ۶۱ – جهت اطلاع) در میان چوب‌های دیگر بود. استان‌های شمالی مانند مازندران و گیلان از بزرگ‌ترین استفاده‌کنندگان این چوب هستند و این هم به دو دلیل عمده بوده است.
واردات چوب نراد از روسیه
چوب‌های کاج (pine) از دریای خزر (آستارا خان) و با استفاده از کشتی به بندرهای شمالی کشور انتقال داده می‌شوند. به همین دلیل نجارهای حاشیه دریای خزر به این چوب‌ها دسترسی آسان داشتند. این امر باعث شده در استان های شمالی در کارگاه های نجاری عموما از چوب روسی استفاده می شود.
مقاومت چوب نراد در برابر موریانه
به دلیل وجود رطوبت بسیار بالا و شرایط زیست محیطی، حشرات زیادی اقدام به تخم گذاری در چوب‌ها می‌کردند و باعث ایجاد مشکلات زیادی در سازه‌های چوبی می‌شدند. چوب کاج به خاطر طعم و خاصیتش، موردعلاقه هیچ حشره‌ای نیست و نگران استفاده از آن در مناطق مرطوب نخواهید بود.
به همین خاطر هست که خریداران مبلمان ساکن در شمال کشور اگر قصد خرید مبلمان دارند، باید توجه ویژه‌ای به نوع چوب به کار رفته در کلاف مبلمان باشند که حتماً از چوب روسی (نراد) باشد.
چرا از چوب نراد در نجاری استفاده می‌شود؟
همان‌طور که می‌دانید استفاده از چوب کاج محدود به بازار ایران نیست و حتی در کشورهای اروپایی هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته چوبی که در هر کشوری به‌غیراز ایران استفاده می‌شود، به‌مراتب باکیفیت‌تر از چوبی هست که در ایران استفاده می‌شود.
چوب درخت کاج یک چوب سبک و درعین‌حال قوی و خوش کار است. در گذشته از این چوب برای ساخت دکل کشتی استفاده می‌کردند. چون این چوب در برابر آب و پوسیدگی مقاومت خوبی داشت. حتی در صنعت راه‌آهن هم برای ساخت واگن قطار استفاده می‌شد.
در نوشته‌های پیشین در مورد چوب‌های وارداتی از روسیه و نکته‌های جالبی در مورد اجحافی که در حق نجار ایرانی می‌شود، پرداختیم.
پیشنهاد آیچوب:
انواع چوب‌های وارداتی روسی (نراد، یولکا، ساسنا) را بهتر بشناسید! چوب روسی؟!
چوب کاج به دلیل داشتن بافت نرم، سبک بودن، قیمت ارزان، در دسترس بودن و دیگر عوامل در بین نجاران محبوب هست. نرمی چوب و خوش کار بودن آن به شما اجازه می‌دهد که با ابزارهای اولیه نجاری، هر سازه‌ای که دوست دارید را با چوب نراد بسازید.
رگه‌های چوب کاج هم زیبایی مخصوص به خود را دارد. اگر یک چوب روسی خوب و خوش نقش پیدا کنید می‌توانید با تکنیک سند بلاست نقش چوب را برجسته کنید. تکنیک سند بلاست در ایران طرفداران زیادی دارد.
پیشنهاد آیچوب:
آموزش ایجاد بافت برجسته روی چوب با سوزاندن و سندبلاست
در زمان انتخاب چوب نراد به چه نکته‌ای توجه کنیم؟
در زمان انتخاب چوب، ابتدا باید به ظاهر چوب توجه داشته باشید. چوب نباید پوسیده باشد. همچنین به ترک‌های سطحی روی چوب روسی هم دقت داشته باشید. اگر روی چوب ترک داشت، احتمالاً پرتی کار شما زیاد خواهد بود.
مراقب پوسیدگی و دو رنگی کبودی و قارچ روی چوب هم باشید. این اختلاف رنگ‌ها در مرحله رنگ کاری شما را با مشکل مواجه خواهد کرد. به‌عنوان مثال در یک پروژه‌ای ما چوبی خریداری کردیم که دارای لکه‌های قرمز (قارچ) بود. متأسفانه پس از رنگ کاری چوب این لکه‌ها تیره‌تر شد و مشتری از کار ایراد گرفت. پس مراقب این مشکلات باشید.
اگر از قسمت لبه الوار کسری (کاس) داشت، از خرید آن امتناع کنید. این چوب‌ها در مرحله تبدیل پرتی زیادی خواهند داشت و ضرر خواهید دید.
هرچه چوب کم گره‌تر باشد، بهتر… با دیدن ظاهر چوب کاملاً مشخص است که بر روی چوب گره وجود دارد یا نه… هرچه چوب گره کمتری داشته باشد، بهتر هست.
به رنگ چوب دقت کنید. معمولاً چوب کاج (نراد) باکیفیت، رنگ روشن‌تری دارد. رنگ تیره نشان دهنده آفتاب خوردگی، خیس بودن در زمان طولانی، شرایط انبار دارید بد و … است.
چوبی که دارای اعوجاج، هم کشیدگی و وا کشیدگی است، خرید نکنید. برای قامه کردن (یک رو یک نر) دردسر خواهید داشت و باز هم پرتی کار زیاد خواهد شد (جز اینکه قرار باشد تخته را در طول کوچک برندید)
مراقب رطوبت چوب باشید. شما می‌توانید با بلند کردن الوار، دست کشیدن روی آن، استفاده از رطوبت سنج و دیگر ترفندها، خیس یا خشک بودن چوب را تشخیص دهید.
نکته‌های مهم پس از خرید چوب نراد (روسی)
پس از خرید الوار و تخته چوب روسی عجله نکنید، اجازه دهید الوار با شرایط محیطی (دما و رطوبت) متناسب شود. تخته‌ها را به‌صورت خوابیده روی هم قرار دهید و بین آن‌ها زهوار ۲ * ۴ قرار دهید تا هوا بین این الوارها در گردش باشد.
پیشنهاد آیچوب:
هر آنچه باید قبل از خرید رطوبت سنج چوب باید بدانید!
به هیچ عنوان از چوب‌های خیس استفاده نکنید. چندین بار گفتیم که چوب خشک سرمایه یک نجار هست. ساخت سازه با چوب خیس به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. پس اجازه دهید الوار به‌مرور زمان خشک شود و پس از اتمام کار از آن استفاده کنید.
زیاد نگران حشرات چوب‌خوار و موریانه نباشید. خوشبختانه چوب کاج در این مورد مقاوم هست و هر حشره‌ای سراغ این چوب نمی‌آید. همین‌که در جای خشک و سایه چوب را دپو کنید، کافی هست. اگر دوست داشتید، زیر و اطراف محل دپو چوب‌ها را سم‌پاشی کنید.
چوب درخت کاج معمولاً دارای حفره‌های رزینی هست که بانام صمغ چوب هم شناخته می‌شود. این صمغ در اثر گرمای زیاد از چوب خارج می‌شود و بسیار چسبناک و غلیظ، مانند عسل هست. اگر این صمغ را خارج از چوب دیدید، نگران نباشید. اجازه دهید صمغ کامل از چوب خارج شود و جلوی خروج آن را نگیرید.
معایب و مزایا چوب روسی (نراد) چیست؟
معرفی مزایا چوب کاج روسی
قیمت چوب نراد
چوب نراد در رده چوب‌های ارزان‌قیمت به شما می‌رود. بااینکه این چوب از روسیه وارد ایران می‌شود و واردکننده‌ها سود خوبی بابت واردات این محصول می‌گیرند، باز هم قیمت چوب روسی ارزان‌تر از چوب‌هایی مانند بلوط، راش، گردو و … است.
رنگ‌پذیری چوب نراد
چوب کاج هم مانند دیگر چوب‌ها رنگ پذیری مناسبی دارد. به‌راحتی می‌توانید هر رنگی را بر روی این چوب اجرا کنید. مزیت استفاده از چوب نراد این هست که با استفاده از شاپان یا رنگ‌های جوهری به‌راحتی رنگ سفید و کرم آن را به تم رنگ‌های مختلف تغییر خواهید داد و محدودیت چندانی ندارید. به عبارتی می‌توان امکان تغییر رنگ متنوع چوب نراد را یکی از مزایای آن دانست.
پیشنهاد آیچوب:
چوب ونگه چیست و چه کاربردی در صنعت چوب دارد؟
ساخت سازه‌های سبک با چوب نراد
این چوب‌ها به نسبت چوب‌هایی مانند بلوط سبک‌تر هستند. به همین دلیل سازه‌های ساخته شده با این چوب سبک‌تر هستند و به‌راحتی می‌توانید آن‌ها را جابجا کنید. پس اگر به دنبال ساخت سازه سبک چوبی هستید، نراد را به خاطر بسپارید.
نمای زیبای چوب نراد
چوب کاج با رنگ روشن و رگه‌های تیره نمای بسیار زیبایی دارد و از آن می‌توان به‌عنوان دیوار پوش استفاده کرد.
آسیب کمتر به محیط زیست
با توجه به اینکه چوب کاج به‌صورت صنعتی کاشته می‌شوند و دوره کاشت و برداشت آن به نسبت دیگر درختان کوتاه‌تر است، درختان وحشی کمتری بریده می‌شوند و به محیط زیست و جنگل‌های طبیعی جهان آسیب کمتری می‌رسد. اگر این درختان نبودند، معلوم نبود تا به امروز آیا یک عدد درخت در ایران باقی می‌ماند یا نه…!
معایب چوب درخت کاج
نرمی چوب نراد چقدر است؟
هرچند که چوب نراد ازنظر ساختار مقاوم هست؛ اما روی چوب بسیار نرم و آسیب‌پذیر هست. حتی پس از رنگ کاری چوب می‌توان با فشار ناخن به سطح چوب آسیب رساند. در صورتی که در چوب‌هایی مانند بلوط و گردو این‌چنین مشکلی وجود ندارد.
تطبیق پذیری کمتری با سبک‌های مدرن
هرچند که می‌توان از چوب درخت کاج در همه سبک‌های مدرن استفاده کرد؛ اما معمولاً اساتید از این چوب برای ساخت سازه‌های کلاسیک استفاده می‌کنند و تلاش می‌کنند با رنگ نمودن چوب کاج آن را به سلیقه خود نزدیک کنند. این چوب در حالت خودرنگ کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. در صورتی که در چوب‌های دیگر، کمتر پیش می‌آید که رنگ چوب را تغییر دهند.
پیشنهاد آیچوب:
انواع چوب موجود در بازار ایران و کاربرد آن در صنعت چوب
نگهداری بیشتر چوب نراد
با توجه به اینکه این چوب استقامت و تراکم چوب‌های تراکم بالا (مانند بلوط) را ندارد، باید از سازه‌هایی که با این چوب ساخته می‌شوند مراقبت بیشتری کنید. ممکن است محل اتصالات چوب در اثر تنش‌های زیاد کمی آزاد شود که باید دوباره این قسمت‌ها اصلاح شوند.
گره‌های ضعیف و زیاد
همان‌طور که در بالا اشاره شد، نباید الوارهای کاج با گره‌های زیاد را خریداری کنید. این گیره‌ها در چوب روسی مقاومت چوب را در برابر تنش کم می‌کنند. برای اطمینان از کیفیت سازه‌ای که قرار از بسازید، مراقب باشید که چوب بدون گره انتخاب کنید.
لطفاً شما هم تجربیات خود از کار با چوب روسی یا همان چوب نراد، یولکا و ساسنا را با دیگر عزیزان در میان گذارید. این نظرهای فنی شماست که موجب پیشرفت سطح دانش اساتید نجار ایران خواهد شد.
منبع: آیچوب
