روغن کمپرسور هوا یکی از مهم ترین بخش های کمپرسور است که تعویض دیرهنگام آن به دستگاه آسیب جدید می رساند. کمپرسور جزو ضروری ترین ابزار کارگاه های نجاری و ام دی اف است و در این نوشته آیچوب تلاش می کنیم اهمیت روغن و تویض روغن در کمپرسور باد ها و روغن مناسب آن را مرور کنیم.
نکته مهم در مورد همه کمپرسورها نگهداری و سرویس درست و به موقع آن هاست چرا که تاثیر مستقیمی در عمر آن و کارکرد کمپرسور خواهد داشت.
آیا همه کمپرسورها نیاز به تعویض روغن دارند؟
انواع مختلف کمپرسور وجود دارد که در این میان کمپرسورهای پیستونی، اسکرو،تیغه ای،روتاری، یخچالی و.. نیاز به روغن دارند. کمپرسورهایی هم در بازار با نام بدون روغن (Oil free) نیز وجود دارند که یکبار توسط کارخانه روغن تزریق می شود و نیازی به روغن جایگزین ندارند. این کمپرسورها معمولا استفاده صنعتی ندارند و نسبت به انواع دیگر استهلاک بالاتری دارند.
ویدئو فارسی آشنایی با تعویض روغن کمپرسورهای پیستونی
چرا باید از روغن در کمپرسور استفاده کنیم؟
روغن در کمپرسور دو نقش عمده دارد. نقش اول و قابل حدس روانکاری قطعات متحرک است و نقش دوم مبدل حرارتی برای دفع بیشتر حرارت ایجاد شده در کمپرسوراست.
اکثر کمپرسورهایی که در کارگاه ها استفاده می کنیم از نوع رفت و برگشتی یا سیلندر و پیستونی هست که در توان و حجم های مختلف در بازار قابل تهیه است.
کمپرسورهای رفت و برگشتی یک موتور دارند که حرکت دورانی محور موتور به صورت مستقیم و یا با واسطه فولی و تسمه توسط میل لنگ به حرکت رفت و برگشتی تبدیل می شود.
این حرکت رفت و برگشتی توسط قطعه ای به نام شاتون که به پیستون متصل هست موجب حرکت پیستون درون سیلندر شده که در نتیجه این حرکت مکش هوا و دمش آن به مخزن ذخیره هوا را خواهیم داشت. به این مجموعه هواساز گفته میشه.
در یک کمپرسور معمولی که در کارگاه های خود داریم این حرکت پیستون در سیلندر در هر دقیقه 500 تا 1000 بار تکرار می شود که اصطکاک بالایی ایجاد می کند. وجود روغن باعث روانکاری این حرکت و دفع سریعتر دمای ایجاد شده میشه.
اگر هواساز کمپرسور بدون روغن کار کند بر اثر داغ شدن پیستون درون سیلندر منبسط شده و گیر می کند. در این حالت شکستن شاتون ها و آسیب به میل لنگ و سوختن موتور و شکستن بدنه هواساز بسیار محتمل هست.
مطلب پیشنهادی آیچوب:
کمپرسور هوا چیست؟ + نکته های مهم خرید کمپرسور هوا !
چرا باید روغن کمپرسور را عوض کنیم؟
به مرور زمان ذرات غبار محیط و ذرات حاصل از فرسایش رینگ ها درون روغن قوطه ور می شوند و حالت ساینده پیدا می کنند که باعث خط افتادن سطح داخلی سیلندر کمپرسور می شود. به همین دلیل باید روغن به صورت دوره ای تعویض شود.
از چه روغنی باید برای کمپرسور استفاده کنیم؟ روغن کمپرسور پیستونی چیست؟
نوع روغنی که باید در هر کمپرسور استفاده شود در کاتالوگ آن نوشته شده است. اما به طور کلی می توان گفت که برای کمپرسورهای پیستونی که انواع معمول در کارگاه ها هست باید از روغن مخصوص VDL 100 استفاده کنید و برای کمپرسورهای اسکرو باید از روغن با گرید 68 استفاده شود.
غلظت مناسب برای روغن کمپرسور ویسکوزیته 20 و 30 هست. ویسکوزیته 30 برای تابستان و برای زمستان به دلیل افزایش غلظت 20 پیشنهاد می شود.
از روغن های خودرو به دلیل تفاوت ویسکوزیته یا غلظت، تفاوت رطوبت موجود در روغن و تفاوت موادی که روغن با آن ها ساخته می شود نمی توان در کمپرسور استفاده کرد. روغنی که در خودروها استفاده می شود حاوی مواد شوینده شیمیایی هست که برای تمیز کردن قسمت های درگیر در موتورهای احتراق داخلی استفاده می شود اما در کمپرسور احتراقی صورت نمی گیرد.
بنابراین بهترین گزینه برای روغن کمپرسور را باید از شرکت سازنده آن کمپرسور جویا شد و استفاده از روغن های خودرو به هیچ عنوان مناسب استفاده در کمپرسورهای هوا نیست.

چه روغنی بهتر است؟ روغنی معدنی یا روغن مصنوعی؟
معدنی و سنتتیک (synthetic) دو دسته بندی کلی از روغن های کمپرسور وجود دارد.روغن های معدنی ارزانتر اما تحمل حرارتی کمتری دارند. روغن های سنتتیک یا مصنوعی از نوع صنعتی با تحمل حرارتی بالاتری هستند که در نتیجه روانکاری بهتر و طول عمر بالاتری دارند.
مطلب پیشنهادی آیچوب:
معرفی و خرید کمپرسور هوا ۵۰ لیتری هیوندای AC5025
چه زمانی باید روغن کمپرسور را عوض کرد؟
این زمان در کاتالوگ کمپرسور حتما نوشته می شود اما اگر استفاه مدام ندارید تقریبا به ازای هر 300 تا 500 ساعت کارکرد مفید، زمان خوبی برای تعویض روغن است. این ساعت تقریبا معادل هر شش تا هشت ماه یک بار برای یک کارگاه متوسط نجاری است.
چه مقدار روغن باید در کمپرسور هوا ریخته شود؟
میزان دقیق این روغن در کاتالوگ دستگاه به لیتر نوشته شده است اما راه مطمئن تر دقت به گیج نشانگر روغن روی بدنه کمپرسور است. این نشانگر میزان دقیق روغنی که باید در مخزن روغن ریخته شود را نشان می دهد.

در صورت کم یا زیاد ریختن روغن کمپرسور باد چه اتفاقی می افتد؟
اندازه استاندارد ریختن روغن معمولا خط وسط گیج شیشه ای روغن است مطابق تصویر زیر. اگر بیش از اندازه روغن ریخته شود روغن اضافه از سوراخ تخلیه روغن تا حدی که به کارکرد کمپرسور آسیب وارد نکند خارج می شود.

اما اگر کمتر از حد ممکن بریزیم روغن کاری به درستی انجام نمی شود. پایین شاتون شاخک های قابلمه ای شکلی وجود دارد که با حرکت شاتون به سمت پایین روی روغن ضربه می زند و باعث پاشیده شدن روغن به سمت بالا و قسمت داخلی سیلندر می شود. اگر روغن پایین تر از سطح استاندارد باشد این برخورد انجام نمی شود و پاشش به خوبی انجام نخواهد شد که در نتیجه پیستون به خوبی روغن کاری نمی شود.
مطلب پیشنهادی آیچوب:
قبل از خرید کمپرسور هوا بی صدا این نکتهها را به خاطر بسپارید!
چگونه روغن کمپرسورهوا را عوض کنیم؟
معمولا به ازای بین 300 تا 500 کارکرد کمپرسور باید روغن را تعویض کنید. قبل از تعویض، روغن کمپرسور هوا را به مدت بیست دقیقه روشن کنید تا روغن آن گرم شود. این کار باعث روان تر شدن خروج روغن می شود.
درب ورودی روغن را باز کنید تا هوا وارد مغزن شود. پیچ خروجی روغن را باز کنید و روغن را در ظرفی تخلیه کنید.

در انتها هم خروجی روغن را محکم ببندید و روغن کمپرسور باد جدید را طبق سفارش تولید کننده و به مقداری که در کاتالوگ نوشته شده وارد مخزن کنید.
برای ریختن روغن دقت کنید که کمپرسور در سطح تراز قرار گرفته باشد و پس از روشن شدن دستگاه ورودی وخروجی روغن را با دستمال تمیز کنید و پس از بیست دقیقه کنترل کنید که در این قسمت ها نشتی روغن نداشته باشید.
منبع: آیچوب