معرفی انواع دستگاه فرز نجاری و موارد کاربرد آن‌ها در صنعت چوب

 فرز نجاری در مدل‌های مختلفی تولید می‌شوند. اگر به‌تازگی در صنعت چوب شروع به فعالیت کردید، احتمالاً تابه‌حال کلمه فرز یا اور فرز را شنیده‌اید. نکته اینجاست که علی رقم یک اصطلاح رایج، فرز محدود به اور فرز نیست و چندین دستگاه در گروه فرزهای نجاری قرار دارند.

 در این نوشته به معرفی انواع فرز مورداستفاده در صنعت چوب می‌پردازیم تا بدانیم چه دستگاه‌هایی فرز نجاری هستند.

 فرز یک واژه برگرفته از کلمه فرانسوی (Fraiseuse) است که به نوع خاصی از ابزار تراش فلزات (Milling) در تراشکاری گفته می‌شود. همچنین واژه Fres و Overfres که در ایران رواج یافته یک واژه با ریشه آلمانی است که بیشتر در کشورهای نروژ و هلند مورداستفاده قرار می‌گیرد.

 شاید واژه روتر (Router) کلمه نزدیک‌تر و گویاتری برای گستره وسیع این دستگاه‌ها باشد. روتر با واژه‌هایی مانند حک‌کننده، رنده کننده و حفره ساز به فارسی برگردان شده است که به‌خوبی بیانگر کارایی این خانواده از ابزارها است.

 نقطه مشترک همه روترها یا فرزها را می‌توان دور بالای آن‌ها دانست. در خانواده بزرگ روترها تلاش می‌شود با استفاده از موتورهای پرسرعت (Ac or Dc) به دورهای بالا (از چند صد تا چند ده‌هزار دور در دقیقه) رسید. موتورهای پرسرعت یونیورسال و انواع دیسی موتورها را می‌توان نمونه‌های کارآمد استفاده در فرزها نامید.

 فرزها در ابعاد و اندازه‌ها و کاربری‌های گوناگون طراحی و تولید شده‌اند؛ اما کارکرد آن‌ها بسیار شبیه به هم هستند. شرکت‌های تولیدکننده ابزار باتوجه‌به نوع کاربری و حجم تولید اقدام به طراحی و تولید فرز می‌کنند. در ادامه انواع فرز نجاری را با توجه به سایز آن‌ها (از کوچک به بزرگ) به شما معرفی می‌کنیم.

 یکی از خصوصیت‌های فرزهای نجاری، امکان نصب ابزارها و تیغه‌های جانبی بسیاری برای آن‌ها است. تعداد بسیار زیادی تیغ مخصوص فرز نجاری در بازار موجود هستند. حتی اگر این تیغه‌ها هم نیاز شما را برآورده نکنند، امکان سفارش و ساخت تیغه جدید را خواهید داشت.

سرعت در روتر و فرزهای نجاری

 سرعت در فرزهای نجاری بالاست و تا ۳۵ هزار دور در بین ابزار نجاری دیده شده است. این سرعت با واحد RPM (دور بر دقیقه) بیان می‌شود. به بیانی ساده‌تر اگر سرعت یک روتر ۳ هزار دور بر دقیقه باشد، یعنی تیغه نصب شده روی کولت دستگاه (با فرض هم قطر بودن تیغه با کولت) با سرعت سرسام‌آور ۵۰۰ بار بر ثانیه چوب را باربرداری می‌کند.

 باتوجه‌به استفاده از موتورهای یونیورسال یا موتور دیسی در روترها و فرزها، تنظیم سرعت این ابزارها بسیار ارزان و ساده خواهد بود. دور فرزها را می‌توان با قراردادن یک دیمر به‌سادگی کنترل کرد.

گشتاور یا نیرو در فرزهای نجاری

 شاید بتوان گشتاور (با واحد نیوتن متر) را معادل قدرت یا نیروی موتور در چرخاندن محور دانست. هر چه این گشتاور بالاتر باشد، امکان باردهی به تیغه بیشتر می‌شود و به‌اصطلاح تیغه زیر بار نخواهد ماند.

 در بسیاری از فرزها و روترهای نجاری از موتورهای یونیورسال و موتورهای دیسی (DC motor) استفاده می‌شود که ذاتاً گشتاور بالایی دارند. به‌صورت کلی می‌توان گفت که هر چه توان مصرفی فرز یا روتری که می‌خرید بیشتر باشد، گشتاور آن نیز بالاتر است.

فرز مینیاتوری نجاری

  

 فرز مینیاتوری یکی از کوچک‌ترین انواع فرزهای مورداستفاده در صنعت چوب و دیگر صنایع است. با استفاده از این فرز می‌توان سوراخ‌های بسیار ریز، حجم تراشی‌های کم، ایجاد طرح‌های بسیار ظریف و خاص روی چوب را انجام داد. فرز مینیاتوری ابعاد بسیار کوچکی دارد و حتی می‌توان آن را مانند یک‌قلم (البته بزرگ‌تر از قلم‌های رایج هست) در دست گرفت.

 با استفاده از تیغه‌های مختلفی که برای این فرز وجود دارد می‌توان کاربردهای متنوعی از این ابزار انتظار داشت. از کاربردهای فرز مینیاتوری می‌توان به استفاده آن در مجسمه سازی، حکاکی، طلاسازی، ساخت ماکت‌های چوبی، کاردستی، قالب‌سازی، دندان‌سازی و … اشاره کرد.

 فرز مینیاتوری قدرت (گشتاور) چندانی نسبت به فرزهای بزرگ‌تر ندارد؛ اما اگر ست کامل آن را تهیه کنید، یک کارگاه کامل است! مهم نیست یک نجار حرفه‌ای باشید یا یک خویش ساز خانگی… فرز مینیاتوری بدون شک یک ابزار کار راه‌انداز و جالب است.

 توان مصرفی بیشتر فرز مینیاتوری‌های موجود در بازار بین ۱۳۰ تا ۲۰۰ وات است و سرعت اسپیندل آن‌ها تا ۳۵۰۰۰ دور بر دقیقه هم می‌رسد.

 قطر کولت (بخش نگهدارنده تیغه) حدود ۳ میلی‌متر هست و تیغه‌ها و سنباده‌ها و مته‌ها ابزارهای برش بسیار ریز بر روی آن نصب می‌شود.

فرز مشتی یا مینی فرز

 

 مینی فرز یا فرز مشتی یکی دیگر از مدل‌های فرز است که بیشتر در صنعت چوب از آن استفاده می‌شود. موتور این فرز قوی‌تر از موتور فرز مینیاتوری است و همین امر موجب شده موتور فضای بیشتری به خود اختصاص دهد.

 این دستگاه بین ۱.۵ تا ۲ کیلوگرم وزن دارد و حتی با یک دست هم می‌توان از آن استفاده کرد. معمولاً این دستگاه بدون دستگیره کمکی هست و می‌توان آن را بین انگشتان یک دست نگه داشت.

 توان مصرفی موتور فرز مشتی بین ۵۰۰ تا ۶۲۰ وات است و حداکثر دور اسپیندل آن‌ها ۳۴۰۰۰ دور بر دقیقه است. قطر کولت این دستگاه معمولاً ۶ میلی‌متر است که با توجه به این قطر کولت، تیغه‌های مخصوص آن هم وجود دارد.

 از مینی فرز برای ابزار زنی لبه چوب سازه‌هایی که کوچک هستند و یا نیاز به باربرداری ظریف دارند استفاده می‌شود.

اور فرز

اور فرز درواقع پدر فرز مشتی هست! تفاوت اصلی اور فرز با مینی فرز در ابعاد و وزن و قدرت موتور آن است. از نظر دور موتور اور فرز و فرز مشتی تفاوت چندانی ندارند و از تیغه فرز مشتی یا مینی فرز می‌توان در اور فرز هم استفاده کرد. این کار با استفاده از بوشن های تبدیل امکان پذیر است.

با توجه به اینکه اور فرز قدرت بیشتری دارد، دو دسته برای هدایت آن در دو طرف دستگاه نصب شده است. با استفاده از اور فرز می‌توان طرح‌ها و ابزاری مختلفی را در قسمت لبه یا صفحه چوب ایجاد کرد. یکی از مهم‌ترین قابلیت‌های اور فرز قابلیت باربرداری قدرتمند است.

به دلیل بزرگ‌تر بودن موتور اور فرز، گشتاور بیشتری ایجاد می‌شود که این نیرو شرایط را برای باربرداری چوب فراهم می‌کند. همچنین گشتاور زیاد به شما اجازه می‌دهد تیغه‌های بزرگ‌تر و باربرداری‌های سنگین‌تری انجام دهید.

اور فرز دستگاه عجیبی است! بسیاری از نجارهای ایرانی از این دستگاه برای ابزار زنی لبه‌های چوب استفاده می‌کنند؛ اما اگر کمی حوصله داشته باشید و خلاقیت به خرج دهید، صدها و شاید هزاران کار با این دستگاه بتوانید انجام دهید. از انواع ابزار زنی و سوراخ کاری و کلیشه بری و پرداخت و باربرداری گرفته تا ساخت انواع اتصالات چوب به چوب …

توان خروجی بیشتر اور فرزهای موجود در بازار بین ۱۵۰۰ تا ۲۱۰۰ وات است. سرعت چرخش محور اسپیندل تفاوت چندانی ندارد و بین ۲۰ تا ۲۵ هزار دور بر دقیقه است.

اگر اطلاعات بیشتری در مورد اور فرز نیاز دارید، می‌توانید مطلبی که ما به‌صورت اختصاصی در مورد اور فرز منتشر کردیم را مطالعه کنید.

فرز میزی

فرز صندوقی یا فرز میزی یکی از بزرگ‌ترین مدل‌های فرز نجاری است که در برخی کارگاه‌های نجاری وجود دارد. ساختار بدنه اصلی از چدن ساخته شده و بسیار سنگین هست. با توجه به اینکه از این دستگاه معمولاً برای ابزار زنی‌های سنگین و صنعتی استفاده می‌شود، ساختار دستگاه سنگین و صنعتی ساخته شده است.

فرز میزی هم در ابعاد و قدرت و مدل‌های مختلفی تولید می‌شود. از مدل‌های ایرانی و ساده و بدون آپشن گرفته تا مدل‌های ایتالیایی و چینی که امکانات و قابلیت‌های زیادی را در اختیار اپراتور قرار می‌دهند.

این فرز میزی نجاری را به‌جرئت می‌توان یکی از خطرناک‌ترین دستگاه‌های مورد استفاده در نجاری دانست. هرچند که همه‌ی ابزارهای نجاری خطرناک هستند؛ اما فرز میزی را می‌توان در صدر جدول خطرناک‌ها قرار داد. انگشتان زیادی در اثر بی‌احتیاطی و عدم استفاده از شابلون قطع شده‌اند.

اگر یک نجار ماهر نیستید، در استفاده از این دستگاه بسیار محتاط باشید.

فرز CNC سی ان سی

دستگاه سی ان سی چوب هم دارای یک فرز پرقدرت و پرسرعت است که با استفاده کنترلر ها و تجهیزات مخصوص، این موتور را در محورهای X و Y و Z به حرکت در می‌آورد. هرجایی که نیازمند قدرت و انعطاف تولید در کنار حفظ دقت و کاهش خطاهای انسانی باشیم ماشین‌های سی ان سی مفید خواهند بود.

یک ماشین سی ان سی بدون تأثیر پذیری از عوامل بیرونی و خستگی وظیفه‌ای که برای آن برنامه ریزی شده‌اند را باقابلیت تکرار بالا انجام خواهند داد.

در این نوشته تلاش شد دستگاه‌هایی که با نام فرز نجاری شناخته می‌شوند را به شما معرفی کنیم. لطفاً اگر شما هم اطلاعاتی در این زمینه دارید، با ما به اشتراک بگذارید.

منبع: آیچوب