خشک کردن چوب یکی از مهم‌ترین کارهایی است که هر نجار یا فعال در صنعت چوب باید نسبت به آن توجه ویژه‌ای داشته باشد. در صنعت چوب نمی‌توان از تنه‌های تازه بریده شده و خیس برای ساخت سازه‌های چوبی استاندارد استفاده کرد. چوب باید طی فرایند کنترل شده طبیعی یا کنترل شده صنعتی خشک شود.
در شرایط صنعتی، شرکت‌ها با توجه به استانداردهای موجود، دستگاه‌های پیشرفته و با زمان بندی دقیق رطوبت چوب را کاهش می‌دهند تا کمترین آسیب به چوب وارد شود. برخی علاقه‌مندان و اساتید امکان استفاده از روش‌های صنعتی را ندارند.
همچنین در ایران کمتری مکانی را میتوان یافت که خدمات خشک کردن چوب را به فعالان این صنعت ارائه دهند. در این نوشته به روش‌های خشک کردن چوب در خانه اشاره خواهیم کرد.
چوب ماده‌ای زنده است و همیشه به تغییرات دمایی و رطوبت واکنش نشان می‌دهد. یکی از رایج‌ترین این تغییرات، ایجاد ترک و پیچش و اعوجاج (کج شدن، خمیدگی) در چوب است. البته همان طوری که چوب با از دست دادن رطوبت تغییر شکل می‌دهد، با جذب رطوبت هم تغییر اندازه می‌دهد (کمی بزرگ‌تر می‌شود).
باور کنید یا نکنید، گاهی رطوبت چوب بیشتر از ۱۰۰ درصد است! چون این عدد با توجه به نسبت وزن آب به چوب خشک شده سنجیده می‌شد و در برخی گونه‌ها وزن آب موجود در درخت بیشتر از وزن چوب آن است.
به عنوان مثال اگر وزن یک قطعه چوب خیس ۱۰۰ کیلوگرم باشد و پس از خشک شدن وزن آن به ۴۰ کیلوگرم برسد، به این معناست که رطوبت چوب ۱۵۰% بوده است. به عنوان مثال درخت بید یکی از مرطوب‌ترین درخت‌ها است که رطوبت آن به ۱۸۰ درصد می‌رسد در حالی که رطوبت چوب زیان گنجشک (ون) حدود ۶۰ درصد است.
تماشا ویدئو آموزش روش ساده برای خشک کردن چوب
تماشا این ویدئو در برخی اپراتور ها با ترافیک نیم بها محاسبه می شود!
در روش‌های صنعتی رطوبت چوب معمولاً ۲۵ درصد کاهش می‌یابد و برای کاهش رطوبت تا ۷ یا ۸ درصد از کوره‌های مخصوص استفاده می‌شود. در سیستم‌های هوا خشک، رطوبت چوب بین ۱۵ تا ۲۰ درصد کاهش می‌یابد.
البته روش چینش چوب‌ها، مکان ذخیره سازی و … در انجام درست این کار تأثیر گذار هستند. در نوشته‌های پیشین به معرفی روش‌های خشک کردن چوب اشاره کرده بودیم.
نوشته پیشنهادی:
آموزش خشک کردن چوب در فضای باز
چوب را به اندازه مورد نیاز برش کنید
اگر از اندازه‌های مورد نیاز برای ساخت سازه آگاه هستید، الوار یا تنه را کمی بزرگ‌تر از اندازه مورد نیازتان برش کنید. هر چه ابعاد طولی چوب کوتاه‌تر باشد، روند خشک شدن چوب سریع‌تر انجام خواهد شد.
پس از برش کاری از قسمت مقطع (عرض الوار) قسمت برش خورده چوب را با استفاده از چسب چوب یا رنگ بپوشانید. مقطع برش خورده چوب ۱۰ برابر سریع‌تر از سایر قسمت‌ها خشک می‌شود به همین دلیل است که در این قسمت‌ها معمولاً شاهد ایجاد ترک هستیم.
چوب را سریع خشک نکنید!
نکته‌ای که در خشک کردن چوب بسیار مهم هست، زمان بندی مناسب برای خشک شدن چوب است. اجازه ندهید چوب سریع خشک شود. افزایش سرعت در خشک شدن چوب موجب ایجاد ترک و کشیدگی می‌شود.
محل نگه داری چوب برای خشک شدن
پس از برش چوب، باید آنها را در محلی مسقف و بدون رطوبت قرار دهید. چندین پروفیل چوبی با ضخامت و عرض یکسان تهیه کنید (حدود ۲ سانتی متر) و بین الوارها قرار دهید تا گردش هوا انجام پذیرد.
اگر هوایی آفتابی پیش رو داشته باشید، در شهرهای خشک پس از گذشت ۶۰ روز رطوبت چوب به ۱۵ تا ۲۰ درصد خواهد رسید. اگر همین شرایط در یک شهر مرطوب وجود داشته باشد، حدود ۳ تا ۴ ماه برای رسیدن به این میزان از رطوبت زمان نیاز خواهید داشت.
پارکینگ فضای مناسبی برای خشک شدن چوب در خانه است. از تابش مستقیم نور خورشید به چوب خودداری کنید. اجازه دهید هوای آزاد در میان چوب‌ها به گردش درآید. شما می‌توانید با برش چوب در اندازه‌های یکسان، روند خشک شدن چوب را آسان‌تر و سریع‌تر کنید. توجه داشته باشید که جریان هوا در همه قسمت‌های الوارهای چوبی گردش داشته باشد.
یکی از ترفندهای رایج بری جلوگیری از کج شدن و انحراف در چوب، استفاده از وزنه‌های سنگین بر روی چوب‌ها است.
بعد از اینکه چوب رطوبت زیادی از دست داد، شما می‌توانید با انتقال آن به محلی گرم‌تر مانند شوفاژ خانه، آن را کامل خشک نمایید. شوفاژ خانه محلی فوق‌العاده برای خشک شدن چوب است. پس از خشک شدن اولیه چوب می‌توانید از موتورخانه استفاده کنید. البته مراقب گرمای زیاد و خطر آتش‌سوزی چوب باشید.
نوشته پیشنهادی:
آموزش ساخت محفظه خشک کن چوب ( خورشیدی )
محل دپو چوب را سم‌پاشی کنید
یکی از مشکلات رایجی که در محل دپو چوب به وجود می‌آید، جمع شدن حشرات و حیوانات موذی در زیر و اطراف چوب هست. همین حشرات در داخل شیار و ترک چوب تخم‌گذاری می‌کنند و لاروها به داخل چوب نفوذ می‌کنند. برای موش‌ها جداگانه و برای حشرات از سم متفاوت استفاده کنید تا این موجودات به چوب‌های ارزشمند شما آسیب وارد نکنند.
مراقب آتش‌سوزی باشید
چوب به راحتی آتش می‌گیرد. برای اینکه چوب را زودتر خشک کنید، از قرار دادن بخاری و هرگونه شعله آتش در نزدیکی محل دپو الوارها پرهیز کنید. بدون شک جریان هوای گرم بهترین گزینه برای خشک کردن چوب است. حتماً در نزدیکی محل دپو چوب در خانه یک کپسول آتش نشانی نگه دارید تا در صورت آتش‌سوزی هرچه سریع‌تر آتش را خاموش کنید.
برخی اساتید گرما را از راه فن به میان چوب‌ها هدایت می‌کنند.
مراقب کودکان باشید
محل نگه داری از چوب در خانه، باید با محل بازی کودکان فاصله داشته باشد. الوارهای چوب بسیار سنگین هستند. به واسطه هم سطح نبودن و تغییر حالت الوار و تنه درخت در زمان خشک شدن، ممکن هست پس از مدت زمانی چوب‌ها به صورت لغزان روی یکدیگر تکان بخورند و ایستایی لازم را نداشته باشند. در صورت امکان با استفاده از قوطی‌های فلزی، فضای دپو چوب را ایمن کنید.
بین چوب و زمین فاصله ایجاد کنید
نکته مهم دیگری که برای نگه داری چوب باید رعایت کنید، حفظ فاصله الوارها از زمین است. فاصله مناسب چوب از زمین موجب گردش مناسب هوا می‌شود. همچنین حیواناتی مانند موش هم فضا برای زندگی در میان چوب‌ها را پیدا نمی‌کنند. حشرات هم تمایلی به سکونت در این فضا را ندارند.
مزیت دیگر فاصله چوب از زمین جلوگیری از نفوذ آب‌های سطحی به چوب هست. گاهی در اثر بارندگی یا شستن اتاق و پارکینگ و… آب در کف زمین جاری می‌شود و ایجاد فاصله مناسب میتوان از نفوذ آب به چوب‌ها جلوگیری کرد.
منبع: آیچوب
سلام وقتتون بخیر،
من روی چوب نقاشی میکشم و تا به حال چوبارو میخریدم.
اگر بخوام خودم تنه درختو اوریب برش بدم و با توجه به اینکه الان پاییزه و احتمالا چوبا زیر بارون موندن، چقد زمان احتیاجه تا چوبا خشک بشه؟ و چه چوبی زودتر خشک میشه؟
و حتما باید اول خشک بشه دیگه؟ چون اگه خشک نباشه ترک میخوره بعد برش.
سلام و تشکر از مطالب بسیار مفید شما من گلدانهای چوبی درست میکنم چوب خشک بدون ترک هم پیدا نکردم آیا میشه چوب تر را بخرم و به قطعات 30سانتیمتر برش داده و یک سوراخ سرتاسری به قطر 22میلیمتر بزنم و آنها را در هوای اتاق نگهداری کنم تا خشک شه؟ آیا ترک نمیخورد؟ قبلا از بذل عنایت و رهنمود شما تشکر میکنم مصطفی رهیده
درود بر شما مصطفی رهیده عزیز
لطفا بفرمایید از چه چوبی استفاده می کنید؟
با چه دستگاهی میخواید سوراخ به طول ۳۰ سانتی متر در چوب ایجاد کنید؟
ضمن عرض سلام میخواستم بدونم قلیان چوبی از جنس چوب سرخ ک مقداری کج شده را میتوان صاف کرد؟
سلام مهدی عزیز
خیر، نمیشه
همچنین خواهش می کنم از چوب سرخدار استفاده نکنید.
سلام خسته نباشید
یک تنه درخت دارم تقریبا خشک هست و ترک ترک شده
بعنوان میز تلفن میخوام استفاده کنم
۱.میشه پوستش رو نکنم
۲. چه رنگ ها و جلاهایی باید بزنم
۳.وقتی رنگ بزنم اگه حشره داشته باشه خودشون می‌میرن
سلام سپیده
حتما پوست درخت رو بکنید
از سیلر و کیلر استفاده کنید
خیر، حشره ها به این سادگی نمیمیرن!
با عرض سلام و خسته نباشید
متشکرم از مطالب آموزنده و مفیدی که ارایه می فرمایید
من یه اسلب درخت راش جنگلی به ابعاد ۱۱۰ در ۶۰ در ۷ سانت دارم که به گفته فروشنده دونمه شده و کمی خشک شده
الان آوردم توی فضای خونه برای اینکه کامل خشک بشه
دو سر ش رو هم چسب چوب زدم که همزمان با بقیه جاها خشک بشه
چند تا سوال دارم
۱- میتونم پایه فلزی رو به اون وصل کنم و در حالت افقی بقیه مراحل خشک شدنش رو طی کنه تا بعد برای رندیدن و رنگ کردن مجددا پایه رو جدا کنم
۲- با این روش چوب تاب ور نمی داره و از دست نمیره
۳- برای رنگ میشه از رنگهای حلال تینر استفاده کرد یا بهترا از رنگهای گیاهی استفاده کنیم
۴- پوست یه طرف به طور طبیعی کنده شده پوست طرف مقابل رو هم بکنم یا به همین صورت میشه استفاده کرد و در صورت استفاده به همین صورت بعدها این پوست کنده نخواهد شد؟
باز هم متشکرم از مطالب آموزنده سایت
سلام حمید
۱. شدنی هست؛ اما نیازی به این کار نیست
۲.حتما پوست رو الان بکنید
۳. اگر رطوبت رو از دست داده، نیازی نیست
۴. روغن گیاهی مخصوص چوب
باعرض سلام و تشکر از مطالب مفید ارایه شده
یه اسلب درخت راش به ابعاد ۱۱۰ در ۶۰ در ۷ سانتی دارم
بخشی ار رطوبت رو توی کارگاه ار دست داده
الان آوردم توی محیط خانه
به گفته فروشنده چوب پیر هست و احتمال ترک خوردن کمه
چند تا سوال داشتم
۱- امکانش هست قبل از سایز کردن و رندیدن و رنگ کردن پایه فلزی رو به اون وصل کنم و مدتی به حالت افقی نگه دارم تا کاملا خشک بشه؟
۲- یک طرف پوستش به صورت طبیعی کنده شده و رد موریانه روی لبه تنه درخت دیده و طرف دیگه هنوز پوست داره باید کنده بشه یا میشه نکنیم؟
۳- نیازی به زدن چسب چوب به سر اسلب هست یا خیر؟
۴- بعد از خشک شدن کامل و پرداخت سطح استفاده از رنگهای با حلال تینری رو پیشنهاد می فرمایید یا رنگهای گیاهی مناسب تر هستند؟
متشکرم
سلام حمید
1. شدنی هست؛ اما نیازی به این کار نیست
2.حتما پوست رو الان بکنید
3. اگر رطوبت رو از دست داده، نیازی نیست
4. روغن گیاهی مخصوص چوب
سلام شمشیر چوبی دارم که می‌خواهم خشکش کنم دست ساز هم هست اما نگرانم اگر خشک شور احتمال شکستنش زیاد تر شود بنظرتون خشکش کنم یا این که هر ۱ ماه سمباده بزنم؟؟
سلام مریم گرامی
این کار رو انجام ندید.
همیشه در صنعت چوب ابتدا چوب خشک میشه، بعد سازه چوبی رو می سازن
با سنباده زدن هم چوب خشک نمیشه
باید اجازه بدید به مرور زمان و با دمای کم چوب خشک بشه؛ چون اگر در دمای زیاد خشک کنید مطمئنا چوب خشک میشه.
سلام من چنتا الوار گردو دارم که به دلیل خشک شدن اشتباه تاب برداشه ایا میشه دوباره صافش کرد با این روش؟؟
سلام میلاد عزیز
خیلی سخته دوباره به حالت اول برگردونید
شاید بتونید از پرس گرم کمک بگیرید
سلام و خسته نباشید
من میخاستم یک چهار دیواری درست کنم در ابعاد ۱۵۰ در ۱۵۰ و قد ۱۴۰ روشم پوشیده باشه بعد ی فن ۴۰*۴۰ کار بذارم جلوش از پشت هم چندتا سوراخ بذارم
چوب داخلش بچینم درشو ببندم و فن رو رو شن کنم بنظر شما جواب گو هست؟؟
هوا شهر ما خشک هست
د
سلام میلاد عزیز
بله، گردش هوا خیلی کمک میکنه
سلام و دروود به اساتید ایچوب.دوتا سوال داشتم.
اول اینکه کدوم روش بهترین کیفیت رو در خشک کردن گردو میده؟اگه تنه رو پوست کن کنم و بصورت تنه کاملا خش کنم و بعد الوار کنم این روش خوبیه؟
و اینکه ایا در مورد گزاشتن اچوب گردو زیر فضولات حیوانی و تیره تر شدن رنگ اون چیزی شنیدید؟
سلام امین عزیز
برای خشک کردن چوب این روش بسیار خوبه
در مورد فضولات حیوانی هم تجربه خاصی ندارم.
من چوب گردو برش دادم به قطر ۲۴ و ضخامت ۲ سانت
چوب خیس هستش
چگونه مراقبت کنم که خم نشه و ترک بر تداره؟
همین آموزش خشک کردن چوب را مطالعه کنید
قبل از پرسیدن اندکی وقت برای افزایش اطلاعات خود صرف کنید با توجه به رایگان بودن محتوا
سلام ، تعداد زیادی اسلایس چوب بید دارم ، درخت ها تازه قطع شده بود که چوبشو دادم کارگاه برام برش زدن ، قطر بین ۱۰ تا ۲۵ سانت و ارتفاع ۳ سانت،
چطور خشک کنم که ترک نخورن، و چه مدت زمان لازم تا خشک بشن و سطحشون رو سمباده کشی کنم . برای استند زیر شمع میخوام اگر لازم باشه به درخواست مشتری سطح چوب رو با رزین ضد آب کنم .
هر کاری کنید با این اوصاف ترک خواهد خورد
هیچ راهی نیست با توجه به کاری که انجام دادید
باید بگذارید تنه خشک شود و بعد در ضخامت بالا تر ( سه برابر ضخامت نهایی) برش بزنید و سپس از قواعد خشک کردن چوب که آموزش دادیم استفاده کنید