برجسته نمودن بافت چوب به روش‌های مختلفی انجام می‌شود و هدف همه‌ی این روش‌ها، برداشتن لایه نرم چوب و برجسته نمودن رگه‌های آن است. در آیچوب در مورد سندبلاست (Sandblast) چوب و روش‌های اجرای آن مطالبی منتشر کرده بودیم. از روش‌های دستی و استفاده از فرچه سیمی دستی تا روش‌هایی مانند استفاده از فرچه‌های سیمی کاسه‌ای و …
در پایان این نوشته هم دو ویدئو از این هنر منتشر شد.
توجه:
درواقع نمی‌توان این روش را سندبلاست نامید؛ اما به خاطر استفاده از کلمه سندبلاست در میان اساتید در این نوشته به سندبلاست اشاره می‌شود.
ایجاد بافت برجسته روی چوب به حدی گسترده شده است که حتی برخی شرکت‌های تولیدکننده ابزار هم دستگاه‌هایی مختص این کار تولید کرده‌اند که با غلتک‌های بزرگ سیمی یا فرچه‌های سیمی مخصوص، عملیات اجرای سندبلاست را سریع و تمیز انجام می‌دهند.
در این نوشته قرار است شما را با یکی از تکنیک‌های ایجاد بافت برجسته روی چوب آشنا کنیم که با کمک سوزاندن چوب و اجرای سندبلاست بر روی آن، به نتیجه دلخواه خواهید رسید.
همان‌طور که در آموزش‌های قبل حتماً مشاهده کرده‌اید، در روش‌های قدیمی بر روی چوب خام سندبلاست اجرا می‌شد تا لایه‌ای از روی آن برداشته شود و برجستگی ایجاد گردد. در این حالت همان خامی چوب حفظ می‌شد و فقط برجستگی مشخص بود.
مطلب پیشنهادی:
آموزش اجرای سند بلاست به سه روش مختلف!
لوازم موردنیاز برای ایجاد بافت برجسته
فرجه سیمی کاسه‌ای یا خورشیدی
دستگاه پلیشر برقی
مشعل گاز (مخصوص نصب ایزوگام)
منبع گاز
ماسک، عینک، گوشی، کلاه، لباس کامل، کفش کار و…
روش اجرای سندبلاست به روش سوزاندن چوب
در این تکنیک، ابتدا با استفاده از مشعل گاز، روی چوب یا همان قسمت‌هایی که قرار است برجسته کنید را کاملاً بسوزانید. شاید این کار ظالمانه به نظر بیاید؛ اما اگر کارتان را درست انجام دهید، به نتیجه مطلوبی دست پیدا خواهید کرد.
اینکه مقدار سوزاندن چوب چقدر باشد، بستگی به این دارد که قرار است چقدر به کار عمق دهید! به عبارتی مقدار عمق رگه با مقدار سوزاندن رابطه مستقیم دارد. هرچه بیشتر چوب را بیشتر بسوزانید، راحت‌تر و سریع‌تر به عمق زیاد دست پیدا خواهید کرد و هرچه فرچه را بیشتر بر روی چوب حرکت دهید، قسمت‌های سوخته چوب سفیدتر خواهد شد.
پس از سوزاندن چوب می‌توانید بلافاصله با استفاده از دستگاه سنباده برقی که بر روی آن فرچه سیمی نصب شده است، شروع به برداشتن لایه سوخته کنید.
لطفاً، لطفاً، لطفاً از ماسک، عینک، گوشی، کلاه، لباس کامل، کفش کار و دیگر موارد ایمنی استفاده کنید و پس از آن دستگاه را روشن نمایید.
اگر قطعه کار کوچک هست، با استفاده از یک گیره نجاری قطعه چوبی را به میز کار ببندید. با توجه به فشار زیادی که دستگاه به چوب وارد می‌کند، احتمال برتاب شدن با حرکت چو ب بسیار زیاد است. به همین منظور حتماً از گیره نجاری استفاده کنید. از دوستان خود بخواهید محیط کار با سندبلاست را ترک نمایند تا سیم‌های پرتاب شده به اطراف به آن‌ها آسیب نزند.
مطلب پیشنهادی:
روغن مخصوص چوب ، مزایای استفاده از آن و بررسی محدودیت های رنگ شیمیایی
دستگاه را روشن کنید و سرعت دستگاه را در حداکثر مقدار قرار دهید. فرچه را به‌آرامی روی چوب قرار دهید و در جهت راه چوب، حرکت دهید. معمولاً وقتی فرچه سیمی نو باشد، لایه‌برداری زیاد انجام خواهد داد و کمی کنترل آن سخت خواهد بود. پس از حدود ۱۵ دقیقه کار با فرچه، کمی نرم خواهد شد و اجرای سندبلاست چوب راحت‌تر خواهد بود.
دستگاه را مدام در جهت راه چوب حرکت دهید و در یک نقطه ثابت نگه ندارید و مراقب باشید که خلاف راه چوب حرکت نکند.
همان‌طور که در بالا اشاره شده، هرچه بیشتر فرچه را روی کار حرکت دهید، چوب سفیدتر خواهد شد و عمق بیشتری خواهد داشت.
زیبایی روش سوزاندن چوب این است که در رگه‌های چوب یک تفاوت رنگ بسیار زیبا به وجود خواهد آمد که از دیدن آن لذت خواهید برد…
ترفند ویژه برای چوب‌هایی که قبلاً رنگ شده!
گاهی پیش می‌آید در پروژه‌هایی مجبور هستید، دیوار پوش را سقف‌های چوبی (لمبه چوبی) که در سال‌های گذشته رنگ شده است را دوباره رنگ کاری کنید و یا اینکه پروژه‌ای به شما پیشنهاد می‌شود که قدیمی هست و در اجرای رنگ دوباره بر روی آن با چالش هایی روبرو خواهید شد.
یکی از روش‌های معمول، اجرای رنگ دوباره بر روی رنگ قدیمی هست که با توجه به قدیمی بودن چوب و وجود ترک و سوراخ میخ، روند رنگ کاری سخت و زمان‌بر خواهد بود. روشی که به شما پیشنهاد می‌کنیم رنگ کاری دوباره چوب با استفاده از روش سوزاندن چوب و سندبلاست است.
شما می‌توانید با استفاده از مشعل و آتش، رنگ رویه و چوب را بسوزانید و روی کار را سندبلاست کنید. در مرحله بعد رنگ را روی آن اجرا کنید تا چوب دوباره برای چندین سال قابل استفاده باشد. با توجه به دو رنگ بودن چوب، نیاز به استفاده از آستری و همرنگی نیست و حتی با اجرای سیلر و کیلر بر روی چوب خام هم به نتیجه دلخواه خواهید رسید.
ما با همین روش چند صد متر چوبی که بسیاری از رنگ کارها مناسب برای رنگ کاری نمی‌دانستند را با همین روش دوباره به چرخه برگرداندیم و مطمئناً این چوب‌ها تا سال‌های دیگر قابل استفاده و زیبا خواهند بود.
مطلب پیشنهادی:
آموزش سندبلاست با فرچه سیمی کاسه ای
مزایا سندبلاست با روش سوزاندن چوب
سرعت‌بالا در اجرای سندبلاست و رنگ کاری چوب
عدم نیاز به سنباده کاری پس از سندبلاست
ایجاد نقش و نگار زیبا در اثر سوختن چوب
بدون نیاز به همرنگی و آستری برای تغییر رنگ چوب‌هایی مانند نراد، یولکا، ساسنا (روسی)
معایب سندبلاست با روش سوزاندن چوب:
ایجاد دود و گرد و خاک زیاد در زمان اجرا سندبلاست
ایجاد مشکل برای سازه‌هایی که دارای اتصال هستند.
مطلب پیشنهادی:
پوشش و رنگ مناسب ظرف چوبی چیست؟
نکته‌های مهمی که قبل از اجرای سندبلاست باید رعایت کنید
* حتماً در محل کار اجرای سندبلاست یا سوزاندن چوب کپسول نگه‌دارید.
* مهم‌ترین نکته در سندبلاست چوب این است که در انتخاب الوار، بسیار دقت داشته باشید. از الوارهای خوش‌نقش استفاده کنید تا سندبلاست زیبا داشته باشید.
* چوب نراد، یولکا، ساسنا (سفید روسی) بهترین گزینه برای اجرای سندبلاست است.
* اگر در داخل کارگاه این کار را انجام می‌دهید، از فن قوی برای خروج گرد و خاک استفاده کنید.
* اجرای سندبلاست را در صورت امکان در بیرون از کارگاه انجام دهید؛ اما در نظر داشته باشید که گردو خاک به وجود آمده از سندبلاست موجب آزار و اذیت همسایه‌هایتان نشود.
* از عبور افراد در اطراف محل اجرای سندبلاست خودداری کنید چون سیم‌های فرچه کاسه‌ای در اثر دور بالا در گردش، به اطراف پرتاب می‌شود.
* دست خود را در جهت راه چوب حرکت دهید و حرکت در خلاف جهت، باعث ایجاد خط روی چوب می‌شود.
*فرچه را به‌آرامی به کار نزدیک کنید تا به چوب آسیب نرسد. فرچه را مدام حرکت دهید و در یک نقطه ثابت نگه ندارید.
*برخی از فرچه‌ها به‌واسطه چینش نامناسب سیم‌ها، لرزش بسیار بالایی ایجاد می‌کنند. به‌مرور زمان می‌توانید برند مناسب این کار را پیدا کنید.
* هرچه فرچه نرم‌تر باشد، خط روی کار کمتر خواهد بود.
* اگر از دستگاه دیمر دار استفاده کنید، به‌مراتب بهتر است. با کنترل سرعت می‌توانید بهترین نتیجه را داشته باشید. ترجیحاً از تمام توان دستگاه استفاده کنید تا به موتور فشار وارد نشود.
* حتماً از عینک محافظ حرفه‌ای و دستکش و گوشی و ماسک استفاده کنید.
* دستگاه را هرچند دقیقه دستگاه را با فشار باد تمیز کنید تا خاک و چوب از اطراف موتور خارج شود.
*فرچه در چند متر ابتدایی، بسیار قوی است و بر روی چوب خراش ایجاد می‌کند؛ اما این حالت بعد از چند مترمربع اجرای کار، عادی و تمیز خواهد شد.
سلام آیچوب
ممنون از مطالبتون،من با همین روش سطح چوبو سوزوندم تا حدی که به اصطلاح پوست کروکودیلی شده و میخوام همین حالتو روش حفظ کنم و نمیخوام با فرچه اون حالت سوختگی و ترک خوردگی رو از بین ببرم،حالا میخوام این حالتو جوری تثبیت کنم که با دست خوردن و فشار فیزیکی آسیب نبینه،به نظر شما از چه ماده ای و به چه روشی استفاده کنم برای به اصطلاح فینیشینگ؟
سلام مجتبی
روغن جلای خودرویی را امتحان کنید. تجربه ای از این کار نداریم.
سلام بعد از اتمام کار فرچه کشی چه رنگی باید استفاده کرد
مثلا میشه فقط نیم پلی استر یا سیلر وکیلر زد؟
سلام اسماعیل عزیز
باید به روشی که رد لینک زیر هست، عمل کنید:
آموزش اجرای رنگ به روش سیلر، کیلر، نیم پلی استر
با سلام و تشکر از سایت بسیار خوب شما
در مرود سند بلاست با فرچه سیمی نوع خورشیدی من تجربه ای دارم که عرض میکنم.
بنده اجرای سندبلاست روی کار رو بدون سوزاندن و تنها با مینی فرز و با دور کم (یعنی حداقل دور قابل تنظیم دستگاه) انجام دادم و در ابتدا به نظر خوب بود. اما مشکل از زمانی شروع شد که خواستم سطح و سیلر بزنم. هرچی سطح رو سنباده میزدم (چه با دست که بتونم فرو رفتگی ها رو سنباده کنم و چه با سنباده لرزان) بلافاصله پس از پاشش سیلر روی سطح حالت بخار گرفتگی روی سطح بوجود میومد که در بعضی نقاط کمتر و بعضی قسمتها بیشتر بود. دمای هوا هم خوب بود و این تجربه مربوط به تابستانه. از چنتا نقاش پرسیدم اونا گقتن خوب سنباده نخورده. حالا من نمیدونم اون شیارهای نازکی که فرچه خورشیدی ایجاد میکنه دومیشه کاریش کرد یا نه!
امیدوارم همه دوستان موفق باشند.
سلام پیمان عزیز
ما هم تجربه کار با فرچه سیمی خورشیدی را داشته ایم. در واقع تجربه خوبی نبود. فرچه کاسه ای، به مراتب کیفیت کار را بالاتر می برد و کمترین میزان خط و خش روی کار ایجاد می شود. دور موتور هم از متوسط به بالا تنظیم می کنیم که به دستگاه فشار زیاد وارد نشود و سرعت کار بیشتر شود.
ما وقتی از فرچه کاسه ای استفاده می کنیم، دیگر نیازی به سنباده کاری نیست و با یک خاک گیری، سیلر را اجرا می کنیم.
علت بخار سیلر هم میتواند عواملی مثل ضخامت بیش از حد سیلر، سردی هوا، رطوبت هوا، کیفیت پایین تینر، رطوبت داخل مخزن کمپرسور هوا و … باشد.
خوب سنباده نخوردن کار ربطی به بخار گرفتگی سیلر نداد.
احتمالا شما زیاد سیلر اجرا می کنید و ماندن سیلر در شیار احتمالا دلیل بخار هست.
با سپاس از شما آیچوب عزیز
حتما یک جای کار ایرادداشته. بنده هم نقاش ماهری نیستم و تجربه زیادی ندارم.
لطفا میفرمایید که با فرچه کاسه ای چطور کار تمیزتری ایجاد میشه؟ شاید من درست متوجه نمیشم. اینطور که به نظر من میاد فرچه کاسه ای در حین حرکت علاوه بر حرکتر درجهت راه چوب عمود بر راه چوب هم میچرخه و باید سطح کار رو خیلی خط خطی و ناجور بکنه. مگر اینکه من اشتباه تصور میکنم. البته صحبت من برای سند بلاست بدون سوزاندن هست و در مرود سوزاندن و سند بلاست پس از اون تجربه ای ندارم. شاید در اون حالت فرچه کاسه ای خوب عمل کنه.
با سپاس و تشکر فراوان
سلامت باشید پیمان گرامی
بله این تصور وجود داره، ما هم مثل شما به این موضوع شک داشتیم؛ اما چند سال هست که با این روش سندبلاست باکیفیت اجرا می کنیم.
شاید چند دقیقه اول فرچه نو باشه و تجربه نداشته باشید، یک سری خط های ریز ایجاد بشه؛ اما پس از مدت زمان کوتاهی این کار را به بهترین حالت ممکن اجرا خواهید کرد.
با سلام، چوب روس ما بعد از اینکه مشعل گرفتیم تاب برداشته، راهی هست که درستش کنیم؟ بنظرتون دلیل تاب برداشتنش چیه؟
سلام محمد عزیز
دلیل تاب برداشتن احتمالا رطوبت بالای چوب، ضخامت کم چوب و گرمای زیاد هست.
هیچ مشکلی نداره… تخته رو از قسمتی که بر آمده هست رو به آفتاب قرار بدید تا جهت تاب گرفتگی برعکس بشه و چوب تغییر حالت بده…
ما گاهی تا ۳ یا ۴ بار این کار رو انجام میدیم تا بالاخره چوب صاف میشه. یک جور جدال با تاب خوردگی هست تا چوب صاف بشه…
شاید باور نکردنی باشه، ولی با گرمای آفتاب و پشت و رو کردن چوب می تونید به نتیجه دلخواه برسید.
ما این کار رو برای تخته هایی با ضخامت ۸ میلی متر و عرض ۱۵ سانتی متر انجام میدیم.