چوب بلوط یکی از محبوب‌ترین چوب‌های مورداستفاده در نجاری و صنعت چوب ایران است. آیا تابه‌حال فکر کرده‌اید که چرا بلوط یکی از جذاب‌ترین و محکم‌ترین چوب‌های موجود محسوب می‌شود؟ یا چرا محبوب‌ترین انتخاب چوب مورداستفاده در کف‌پوش ساختمان و مبلمان و لوازم چوبی توسط اکثر اساتید نجاری است؟
این واقعیت که سازه‌های چوبی ساخته شده توسط چوب بلوط مانند یک سازه فولادی هستند و حاوی چندین طیف رنگ غنی و شگفت‌انگیز است را نمی‌توان انکار کرد. این خصوصیات بلوط را به یک چوب دوست‌داشتنی در بین نجارها و سازندگان مبلمان و لوازم چوبی تبدیل کرده است.
چنین محبوبیتی بیشتر ازآنجا ناشی می‌شود که بلوط قرن‌ها سمبل ملی بقا، استقامت و قدرت بوده است و درخت بلوط نیز توسط چندین کشور مانند آلمان، آمریکا، فرانسه، رومانی، صربستان به‌عنوان درخت ملی انتخاب‌شده است. جالب‌تر از همه این است که ترجمهٔ نام لاتین آن به معنی “قدرت” است.
چوب بلوط همچنین به دلیل الگو و رگه‌های بسیار خاص، به‌آسانی قابل‌تشخیص است. این چوب در چندین رنگ موجود است و به همین دلیل می‌تواند رگه‌های شگفت‌انگیز و متفاوتی را به خود بگیرد؛ اما از همه مهم‌تر، دلیل اینکه شما اغلب شاهد چنین تعداد زیادی از انواع چوب بلوط هستید، این است که فقط یک نوع درخت بلوط وجود ندارد. در حقیقت، تحقیقات نشان می‌دهد که بیش از 60 گونه بلوط وجود دارد که فقط در ایالات متحده رشد میکنند.
گونه‌های اصلی چوب درخت بلوط
در حال حاضر تنوع بسیار زیادی از بلوط وجود دارد و به همین دلیل در حال حاضر دو گونه یا گروه عمده محبوب بلوط وجود دارد که هر یک شامل دسته‌بندی‌ها و زیرمجموعه‌های بیشتری می‌شوند.
1. چوب بلوط قرمز
بلوط قرمز که در لاتین نیز quercus Rubra خوانده می‌شود، یکی از رایج‌ترین گونه‌های بلوط است. این گیاه عمدتاً در آمریکای شمالی رشد می‌کند و ظاهری بسیار زیبا با بافت درشت دارد. این چوب به‌خصوص برای ساخت قفسه، مبلمان و سایر وسایل مشابه در منزل مناسب است.
چگالی بلوط قرمز 1260 است. بلوط قرمز، رنگ صورتی مایل به قرمز دارد و درختان بلوط قرمز دارای برگ‌های پهن و پرپشت هستند. این درختان در هر دو محیط شهری و جنگلی بسیار پایدار هستند؛ زیرا توانایی مقاومت در برابر آلاینده‌های شهری را بسیار بهتر از درختان دیگر دارند.
انواع چوب بلوط وجود دارد که زیر مجموعهٔ گونه‌های بلوط قرمز قرار می‌گیرد. این چوب‌ها عبارت‌اند از:
بلوط سیاه (Quercus velutina)
بلوط سیاه کالیفرنیا (Quercus kelloggii)
بلوط پوست گیلاسی Quercus pagoda
بلوط اسکارلت (Quercus coccinea)
بلوط سرخ جنوبی (Quercus falcata)
پین بلوط (Quercus palustris)
بلوط ویلو (Quercus phellos)
2. چوب بلوط سفید
درست مثل بلوط قرمز، بلوط سفید نیز در آمریکای شمالی به‌وفور یافت می‌شود و ظاهری صاف و بافت درشت دارد. بلوط سفید در بین نجاران و معماران برای کف‌پوش و ساخت‌وساز لوازم چوبی بسیار محبوب است. در مقایسه با بلوط قرمز، بلوط سفید دارای بافت‌های بلندتر است و امکان نفوذ آب در این چوب نسبتاً کمتر است.
بااین‌حال در گونه‌های وحشی، درختان بلوط سفید دارای برگ‌های درشت‌تر و با سطحی گرد وجود دارند که همین شرایط به ایجاد سایه کمک می‌کند. چگالی چوب بلوط سفید 1360 (کمی سخت‌تر از بلوط قرمز) است. انواع چوب بلوط که در زیر گروه بلوط سفید قرار دارد شامل موارد زیر است:
بلوط شاه بلوط (Quercus prinus)
انگلیسی بلوط (Quercus robur)
بلوط خاردار (Quercus macrocarpa)
بلوط سسیل (Quercus petraea)
شاه بلوط باتلاق Quercus michauxii
بلوط سفید باتلاق (Quercus bicolor)
محبوب‌ترین گونه‌های چوب درخت بلوط
بلوط در انواع و طیف رنگ مختلف وجود دارد که این اختلاف رنگ نه‌تنها به گونه‌های اصلی بلوط بلکه به شرایط رشد هر درخت بستگی دارد. اگر می‌خواهید انواع مختلف چوب بلوط را فقط با نگاه‌کردن به رنگ حدس بزنید، این کار کاملاً غیرممکن است؛ زیرا بسیاری از انواع چوب بلوط می‌توانند کاملاً مشابه هم باشند و به همین دلیل تشخیص آن دشوار است.
شاید بهترین و ساده‌ترین راه برای انجام این کار، یادگیری انواع مختلف بلوط و ویژگی‌های آن‌ها باشد.
1. چوب بلوط سیاه
چوب بلوط سیاه که از آن به‌عنوان بلوط شرقی نیز یاد می‌شود، در منطقه آمریکای شمالی یافت می‌شود. بلوط سیاه دارای رنگ قهوه‌ای روشن تا متوسط است. این چوب بعضی‌اوقات می‌توانند با کمی تغییر در رنگ همراه باشند. این گیاه نسبتاً دارای بافت درشت و دارای منافذ متوسط و بزرگ است.
این‌گونه از بلوط بوی عجیبی دارد و از آن برای ساخت لوازم چوبی داخل ساختمان استفاده می‌شود. برخی از رایج‌ترین کاربردهای بلوط سیاه شامل کف‌پوش، روکش، مبلمان است.
2. چوب بلوط پوست گیلاسی امریکا
این نوع چوب بلوط معمولاً در شرق ایالات متحده و در رنگ‌های قهوه‌ای مایل به قرمز دیده می‌شود. بااین‌حال، می‌توانید از آن انتظار رنگ‌ها و طیف‌های متنوع داشته باشید. این گیاه از منافذی با اندازه متوسط و بزرگ و بافت کمی درشت تشکیل شده است.
این نوع بلوط دارای مقاومت بسیار کمی در برابر پوسیدگی است؛ اما به‌عنوان یکی از باکیفیت‌ترین و قوی‌ترین بلوط‌ها در گروه بلوط قرمز شناخته می‌شود. کاربردهای معمولی این نوع چوب بلوط شامل کف‌پوش، مبلمان و کابینت است.
3. بلوط آمریکایی سیاه کالیفرنیا
از این نوع چوب بلوط به بلوط کلوگ نیز یاد می‌شود و به طور معمول در مناطق غربی ایالات متحده به‌وفور فراوان یافت می‌شود. بلوط سیاه کالیفرنیا معمولاً به رنگ قرمز مایل به قهوه‌ای و با تغییرات جزئی در طیف رنگی‌اش ظاهر می‌شود. هنگامی‌که صحبت از بافت و بافت چوب می‌شود، چوب سیاه کالیفرنیا حاوی منافذ متوسط تا بزرگ است و بافت درشت دارد.
ازنظر مقاومت در برابر پوسیدگی، این نوع بلوط بین بازهٔ کمی بادوام و غیر بادوام در نظر گرفته می‌شود. بااین‌حال، ثابت‌شده است که برای نجاران، چوبی فوق‌العاده باارزش است و به همین دلیل باعث محبوبیت زیادی در کابینت و مبل‌سازان شده است.
4. چوب بلوط ویلو آمریکایی
درخت بلوط ویلو گونه‌ای از آمریکای شمالی است که زیرمجموعه به گروه بلوط قرمز است و بومی کشورهای شرقی و مرکزی ایالات متحده محسوب می‌شود. همان‌طور که از این نام پیداست ویژگی برجسته این درخت برگ‌های بید مانند آن است.
این گیاه از شاخ و برگ‌های نیزه شکل تشکیل شده است که در طول بهار به رنگ سبز روشن ظاهر می‌شود و در تابستان به رنگ سبز تیره تغییر می‌کند و در فصل پاییز به برگ‌هایی با طیف رنگی قرمز، زرد و نارنجی تبدیل می‌شود.
چوب بلوط ویلو، از منافذ ریز تشکیل شده است. بلوط ویلو درجه اول برای تولید خمیر و کاغذ استفاده می‌شود. یک واقعیت جالب‌توجه در مورد بلوط ویلو این است که دارای خواص دارویی زیادی است و به‌عنوان ضددرد استفاده می‌شود.
جوشاندهٔ تراشه چوب بلوط یا چوب ویلو نیز ثابت‌شده است که برای اسهال مزمن و خونریزی بسیار مفید است.
5. چوب پین بلوط یا بلوط اسپانیایی
پین بلوط با نام بلوط اسپانیایی نیز شناخته می‌شود. بومی ایالات شرقی ایالات متحده است و به دلیل رشد نسبتاً سریع، سهولت در پیوند و تحمل آلودگی یکی از رایج‌ترین بلوط‌ها است. پین بلوط شکل و ظاهر کاملاً مشخصی دارد که در بین سایر چوب‌های سخت بسیار بی‌نظیر است.
برگ درخت بلوط اسپانیایی از نوع پهن‌برگ و پرپشت هستند و نام ((پین بلوط)) درجه اول به این دلیل است که حاوی شاخه‌های ریز و باریک و کاملاً متمایز در تنه پایین است که به آن‌ها ((پین)) گفته می‌شود.
چوب بلوط صورتی به طور معمول به‌عنوان بلوط قرمز فروخته می‌شود، بااین‌وجود در مقایسه با انواع دیگر بلوط کمی ضعیف‌تر و پایین‌تر شناخته می‌شود، شاید به این دلیل که دارای گره‌های کوچک زیادی است که در اثر رشد شاخه‌های زیر به وجود می‌آید.
پین بلوط چوب سخت و سنگین است به همین دلیل برخی از کاربردهای معمولی آن شامل استفاده به‌عنوان هیزم و ساخت‌وسازهای عمومی است.
6. بلوط خاردار
این نوع چوب بلوط متعلق به گونه‌های بلوط سفید است و بین شرق و میانه غربی ایالات متحده و همچنین جنوب مرکزی کانادا رایج است. بلوط خاردار یکی از بزرگ‌ترین انواع بلوط است که قطر تنه آن تا 300 سانتی‌متر هم می‌رسد.
این نوع از بلوط یکی از باکیفیت‌ترین انواع چوب بلوط است که در گروه بلوط سفید قرار دارد و همچنین بسیار بادوام است. بیشتر این نوع چوب در کف‌پوش‌های چوبی، کابینت، نرده و بشکه استفاده می‌شود.
یک واقعیت جالب در مورد بلوط این است که توسط بسیاری از بومیان آمریکایی برای معالجه استخوان‌های شکسته، اسهال، بیماری‌های قلبی و به‌عنوان یک قابض برای بستن زخم‌های در حال خونریزی استفاده شده است.
7. چوب بلوط انگلیسی یا بلوط اروپایی
به این نوع، بلوط اروپایی نیز گفته می‌شود. این چوب درجه اول در اروپا، شمال آفریقا و آسیا یافت می‌شود. رنگ بلوط انگلیسی قهوه‌ای روشن است. بافت این نوع چوب بلوط مستقیم و با بافت ضعیف ناهموار و درشت دارد. غالباً ممکن است بافت به‌هم‌پیوسته یا نامنظم باشد؛ اما این بستگی به شرایط رشد درخت بلوط دارد.
بلوط انگلیسی معمولاً برای جنگل‌داری‌ها کاشته می‌شود و چوب بسیار بادوام و ماندگار دارد. این نوع از بلوط برای مبلمان و کارهای داخلی فوق‌العاده معروف است. یک ویژگی برجسته این چوب بلوط آن است که حلقه‌های رشد معمولاً گسترده است و رنگ تیره‌ای دارد.
8. چوب شاه بلوط
چوب درخت شاه‌بلوط، گونه‌ای از گروه بلوط سفید بومی کشورهای شرقی ایالات متحده است. شاه‌بلوط غالباً به دلیل وجود در زیستگاه‌های صخره‌ای مانند مونتان، به ((بلوط سنگی)) نیز معروف است.
یکی از بارزترین خصوصیات چوب شاه‌بلوط، پوستهٔ قهوه‌ای تیره آن است که به نظر می‌رسد ضخیم‌تر از هر بلوط موجود در آمریکای شمالی است.
چوب این بلوط بسیار سنگین و سخت است. این چوب در اتصالات ریلی و ساخت نرده از محبوبیت زیادی برخوردار است.
برای استفاده از انواع چوب بلوط در ساخت یک کمد جدید، یک میز قهوه یا یک میز ناهار خوری انتخاب بی‌شماری از انواع بلوط را دارید. با توجه به توضیحاتی که در این نوشته به آن‌ها اشاره کردیم، به نظر شما کدام‌یک از گونه‌های بلوط مناسب کار شما هستند؟
گردآوری و تنظیم: آیچوب
سلام. ممنون میشم اگه در مورد چوب (روکش) ملچ و اینکه شامل چه طرحهایی میشه و اساسا از چه درخت یا درختایی بدست میاد توضیح بدید
درود بر شما ابراهیم عزیز
روکش بلوط از درخت بلوط و به صورت روق های بسیار نازک (مثل کاغذ) استخراج میشه
طرحش هم با توجه به نوع درخت و سن و سالش متفاوت هست.
اساسا باید شبیه به درخت بلوط باشه
سلام
با تشکر از این مقاله بسیار خوب و مفیدتون ، مثل همیشه عالیه
سلام،لطفا در مورد درختان بلوط ایران ونژاد های مختلف که در البرز و زاگرس زندگی میکنند هم مطلب بگذارید،با تشکر از شما
سلام
مطلبی با همین عنوان در دست تهیه داریم