چگونه با دستگاه کف رند یا رنده میزی نجاری کار کنیم؟
دستگاه کف رند نجاری یکی از اصلی ترین دستگاه های مورد استفاده در کارگاه های نجاری و کارخانه های صنعت چوب است. تخته چوبی برای اینکه آماده برش کاری شود باید در مرحله ابتدایی، با استفاده از دستگاه کف رند حداقل دو طرف از چهار طرف آن رندیده شود تا برای استفاده در دستگاه‌هایی مانند گندگی یا اره نواری آماده شود.
رندیدن درست چوب از مبانی اولیه و مهم آموزش نجاری هست. در این نوشته به آموزش رندیدن صحیح با دستگاه کف رند خواهیم پرداخت. لطفاً با ما همراه باشید.
اگر چوب را به اصطلاح ((یک رو، یک نر)) نکنید، در هنگام برش با اره نواری با مشکل مواجه خواهید شد و برش یکنواختی نخواهید داشت. یکی از علت های برش کج در اره فلکه، همین رنده نشدن درست تخته چوبی است.
مطلب پیشنهادی:
بررسی مشکلات رایج در برش با اره نواری و راه حل آن
انجام درست عملیات رندیدن چوب مهم‌ترین قسمت ساخت سازه چوبی است. رندیدن نادرست، موجب برش نادرست و برش نادرست موجب گندگی شدن نادرست خواهد شد! (داستان رندیدن نادرست چوب، همانند مَثَلِ خشت اول و معمار و دیوار کج است)
دستگاه کف رند نجاری یا رنده میزی چیست؟
در صنعت چوب ابزارهای دستی و برقی زیادی برای رندیدن چوب وجود دارند. استاد نجار با رندیدن چوب سطح ناصاف و نامنظم چوب را به یک سطح صاف و تمیز و گونیا تبدیل می کنند. در برخی رنده ها مانند رنده کبوتری هم حتی امکان ایجاد انحنا بر روی چوب را خواهید داشت.
هدف ما در این نوشته معرفی دستگاه کف رند یا رنده میزی نجاری است.
چرا از دستگاه کف رند میزی استفاده می شود؟
در صنعت چوب پس از برش تخته چوبی باید یک طرف قطعه کار برای انجام مراحل بعد رنده و گونیا شود. گونیا شدن دو طرف تخته چوبی، به عنوان یک شاخص در دیگر مراحل مورد استفاده قرار می گیرد. پس اگر گونیا درست انجام نشود، مابقی مراحل کار هم نادرست پیش می رود.
معمولاً تخته های موجود در بازار در ضخامت بین ۲ تا ۷ سانتی متر و عرض ۱۰ تا ۳۰ سانتی متر و طول ۲۰۰ تا ۶۰۰ سانتی متر به فروش می رسند. این تخته ها در زمان خشک شدن با توجه به شرایط آب و هوایی دچار انحنا، کاس و … می شوند.
با استفاده از دستگاه کف رند یا همان رنده میزی می توان تخته را آماده برای استفاده در دستگاه های دیگر و برش صاف و یکنواخت نمود.
مطلب پیشنهادی:
دستگاه کف رند از چه قسمت‌هایی تشکیل شده است؟
دستگاه رنده میزی از یک بدنه اصلی، صفحه کار ده یا صفحه ورودی، صفحه کار گیر یا صفحه خروجی، گونیا، اهرم تنظیم ارتفاع صفحه (پیچ فرمانی)، موتور، توپی، تیغه و … تشکیل شده است.
توپی کف رنده با استفاده از دو یاتاقان به شاسی دستگاه پیچ شده است. نیرو از موتور به توپی با استفاده از تسمه انتقال پیدا می کند.
صفحه کار ده دستگاه متحرک است و با استفاده یک اهرم به بالا و پایین هداست می شود. معمولاً مقدار حرکت این صفحه در دستگاه های معمول موجود در بازار بین ۰ تا ۸ میلی متر است. شما می‌توانید با استفاده از اهرم، میزان باربرداری چوب را مشخص نمایید.
البته صفحه کار گیر دستگاه هم قابل تنظیم هست که در موارد به خصوص و پس از جابجایی دستگاه در صورت نیاز انجام می شود.
در برخی دستگاه های نجاری قدیمی، تنظیم بالا و پایین شدن صفحه ورودی رنده میزی با استفاده از پیچ فرمانی موجود در زیر صفحه انجام می شود.
اگر چوب بیش از حد ناصافی و تابیدگی دارد، می توانید با عمق بیشتری باربرداری را انجام دهید و سریع تر به یک سطح صاف و تراز دست پیدا کنید. البته باربرداری زیاد، اصولی نیست و بهتر است در حد یک میلی‌متر باربرداری کنید و در صورت نیاز تعداد باربرداری را افزایش دهید.
بخش مهم دیگری که در همه دستگاه های کف رند وجود دارد، گونیا است. این گونیا در بیشتر موارد به صورت ۹۰ درجه کاربرد دارد؛ اما در برخی موارد می توان از حالت زاویه گونیا هم استفاده کرد.
آموزش رندیدن چوب با دستگاه کف رند نجاری:
برای رندیدن چوب با استفاده از رنده میزی، ابتدا باید فضای عرضی دستگاه را با توجه به عرض چوب، تنظیم کنید. به عنوان مثال اگر عرض میز ۴۰ سانتی متر است و عرض چوب ۱۰ سانتی متر، برای حفظ ایمنی خودتان بهتر است گونیا را آزاد کنید و به جلو حرکت دهید تا بین ۱۲ تا ۱۵ سانتی متر برای رندیدن چوب فضا باقی بماند.
* در مرحله‌ی بعد باید میزان باربرداری صفحه را تنظیم نمایید. بهترین مقدار باربرداری در دستگاه کف رند، ۱ میلی‌متر است و اگر چوب بیش از حد تابیدگی دارد، باید با چندین بار رندیدن چوب، به نتیجه دلخواه برسید.
* از لوازم ایمنی مانند ماسک، عینک و گوشی استفاده کنید.
* بهتر است برای بررسی صحت عملکرد دستگاه یک بار آن را سریع خاموش و روشن کنید تا در صورت وجود هر گونه مشکلی، متوجه آن شوید و خسارت کمتری وارد شود. دستگاه را روشن کنید و اجازه دهید دور موتور دور کامل بگیرد.
* ابتدا روی تخته یا همان قسمت عرضی چوب را بر روی صفحه قرار دهید و آن را به جلو و به سمت تیغه و صفحه کار گیر آهسته حرکت دهید. تعداد باربرداری چوب بستگی به میزان تابیدگی و پستی و بلندی چوب دارد.
* باید تا حدی باربرداری را انجام دهید که چوب به صورت کاملاً صاف و بدون درز و یکنواخت تراشیده شود. بررسی یکنواخت بودن چوب با توجه به میزان تسلط شما به نجاری و تجربه متفاوت خواهد بود. برخی با چشمان تیز بین خود این مورد را بررسی می کنند و برخی حتی با شنیدن صدای باربرداری هم به این موضوع پی خواهند برد که آیا کل سطح رنده شده است یا نه…
* اگر رنده کاری روی کار تمام شد، حال نوبت به رندیدن قسمت نر کار است که به این کار ((یک رو، یک نر)) گفته می شود.
* برای رندیدن قسمت نر کار، روی چوب را که قبلاً رنده شده، به گونیا بچسبانید و تخته را از روی تیغه عبور دهید تا مانند قسمت رو، نر چوب هم رندیده شود.
* پس از انجام این مراحل، تخته آماده برش با اره فلکه ای یا رندیده شدن با دستگاه گندگی است.
مطلب پیشنهادی:
موارد ایمنی کار با دستگاه رنده میزی چیست؟
* مراقب باشید قسمتی از لباس، مو یا هر وسیله دیگر از بدنتان آویزان نباشد تا به داخل رنده بلعیده نشود!
* قبل از رندیدن چوب، بررسی که میخ، سنگ، منگنه یا هر شی‌ء دیگر در داخل یا روی تخته وجود نداشته باشد. برخورد هر شی‌ء دیگر به غیر از چوب، موجب آسیب دیدن تیغه ها خواهد شد.
* در صورت کثیف شدن صفحه رنده میزی و یا چسبیدن صمغ چوب به آن، می توانید با استفاده از گازوئیل، صفحه را پاک کنید تا حرکت قطعه چوبی روی کار به آرامی انجام پذیرد.
* هیچ‌گاه دستگاه را زمانی که روشن است، سرویس نکنید.
* پوشال باقی مانده روی صفحه را با دست پاک نکنید.
* لوازم اضافی و پوشال اطراف دستگاه را تمیز کنید تا هیچ وسیله ای مزاحم شما نباشد.
* به هیچ عنوان چوب های کمتر از ۴۰ سانتی متر را رنده نکنید.
* رندیدن چوب‌هایی با کمتر از ۲ سانتی هم کار بسیار خطرناکی است و ممکن است خسارات جبران ناپذیری رخ دهد.
* درصورتی‌که ضخامت چوب کم است، از ابزارک های مخصوص این کار استفاده کنید و قطعه کار را با ایمنی بیشتری روی کار حرکت دهید.
* در هنگام رندیدن چوب، دستان خود را بر روی قسمت بالایی چوب قرار دهید و پنجه های خود را ببندید تا از کناره چوب به پایین آویزان نباشد. در موارد بسیاری همین آویزان بودن انگشت از لبه چوب، موجب قطع شدن انگشتان شده است.
* چوب را در راه چوب برندید… چون اگر خلاف جهت راه چوب این کار را انجام دهید، موجب پس زدن قطعه و پرت شدن آن به سمت شما خواهد شد.
* اگر چوب کاس و سینه (محدب و مقعر) یا پرانتزی است، الوار را از قسمت کاس بر روی صفحه قرار دهید.
امیدواریم این مطلب مورد توجه شما قرار گرفته باشد. لطفاً شما هم تجربیات خود را از کار با رنده میزی با دیگر دوستان به اشتراک گذارید.
